Επέτειος 25ης Μαρτίου 1821

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

«…και ιδού πλήθος μέγα στρατιάς ουρανίων πνευμάτων ήγαγεν δειναίς σειραίς του δράκοντος και έριζαν αυτόν εν τω ταρτάρω της καμίνου του πυρός» Αγαθάγγελος, Χρησμοί ι΄

«Ήρθε και η Γαλλική Επανάσταση, το 1789· μας άνοιξε τα μάτια· μας έκανε να σκεφτούμε αλλιώτικα…» Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Αγαπητοί μας εν Κυρίω

Το 1821, η Επανάσταση των Ελλήνων, αποτελεί τον κυριότερο σταθμό μετάβασης από τον παραδοσιακό κόσμο στη νεοτερική κοινωνία, το κομβικό σημείο συγκρότησης του Ελληνικού Έθνους - Κράτους το οποίο και αναδεικνύει το πλαίσιο συγκερασμού παραδοσιακών αρχών και αναγκών με νεοτερικές ιδέες και μέριμνες. Το 1821 συντελείται η ανατροπή της «από Θεού τεταγμένης, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας των Οθωμανών», αλλά και των συνθηκών της καθημερινής ζωής των ανθρώπων.

Ο πλούτος της σημερινής ιστοριογραφίας, εξαιρετικώς αποδεικνύει την διπλή φύση της εξέγερσης των Ελλήνων υπηκόων εναντίον της Οθωμανικής Δεσποτείας, πρωτίστως ως απελευθερωτικής εκ των τυραννικών δεσμών ανταρσίας και ακολούθως ως κοινωνικοπολιτικής ανατροπής. Και αυτό γιατί η ιστορική δράση δεν μπορεί ποτέ να είναι μία αποκλειστική υπέρβαση της τάξης, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να εγκαθιδρύει και μία νέα τάξη κόσμου, εκφραζόμενη σε αρχές που κληροδοτεί η παράδοση, εντασσόμενες στην βιωματική εμπειρία του νέο-παραγόμενου κόσμου. Έτσι, με την Επανάσταση του 1821, η παλιά κληρονομικώ δικαίω τάξη του τότε κόσμου βρέθηκε στον στρόβιλο της καταστροφής. Παραδοσιακές αξίες, ιεραρχίες, αμετάκλητοι κανόνες, αιώνιες αυθεντίες και κοσμικές δουλείες, οι από την Θεία Πρόνοια κληρονομημένες τίθενται σε αμφισβήτηση και δοκιμασία. Τα επαναστατικά υποκείμενα δρώντας με κίνητρα αυτοθυσιαστικής πραξεολογίας (Εκκλησία, νεομάρτυρες), μεταφυσικής παραδειγματικής αντίστασης (κλέφτες, αρματωλοί), ή με εκείνα της σύζευξης των καινοτόμων ιδεών του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού με τις αυτοτελείς ιδέες του Νέο-Ελληνικού Διαφωτισμού που ρηγματώνοντας το προστατευτικό κέλυφος του παλαιού κόσμου, διαμορφούμενες και διακινούμενες κατ’ εξοχήν από την Φιλική Εταιρεία, θεσμίζουν ένα καινούργιο πρόταγμα παρόντος και μέλλοντος για το οποίο πολέμησαν αναμετρηθέντες κυριολεκτικώς με τον Θάνατο. Η δυναμική της Ελληνικής Παλιγγενεσίας  απετέλεσε το «περιέχον», δηλαδή αυτό που εγκλείει εντός του και υπογραμμίζει εμφατικώς την πολλαπλότητα των επαναστατικών αγώνων του Ελληνικού λαού και το οποίο επανοματοδότησε το υπαρξιακό του είναι.

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, επανάσταση πολυπρισματικής Ελευθερίας και κοινωνικής χειραφέτησης από κάθε μορφής τύραννο, φορέας και βάθρο της Ελληνικής Εθνικής Ιδέας, συμπληρώνει πολιτικώς τη διαχρονική πολιτισμική ενότητα του Ελληνισμού και ως τέτοια αρνείται να περιοριστεί σε κλειστά ερμηνευτικά σχήματα. Τα πολλαπλά υποκείμενα της Επανάστασης του 1821 με τα ετερόκλητα κίνητρά τους, τους ποικίλους συμφεροντολογικούς στόχους τους και την τεράστια σηματοδοτική της επιτυχία υπογράμμισαν καθαρά και την διδακτική σημασία του επαναστατικού εγχειρήματος: Ότι δηλαδή, σε κάθε Επ-Ανάσταση το παλιό διαπλέκεται με το καινούργιο, το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον, σε μια συμπλοκή που οδηγεί σε επαναπροσδιορισμούς και σε νέες συνθέσεις και προφανώς, ως εκ τούτου, σε νέους στόχους.

Μ’ αυτές τις σκέψεις, θεωρώντας την Επανάσταση ως Ιστορικό Γεγονός αποτελεσματικώς καταληκτικό υποκείμενο της Νέο-Ελληνικής Πολιτείας, αλλά και ως αναφορική πράξη δεοντολογικής συνέχειας, καλούματε σήμερα να την μνημονεύουμε με περηφάνεια και σεβασμό, ως συνειδητοί απόγονοι των ενεργών υποκειμένων της και να περιφρουρούμε ορκοτώς τις παρακαταθήκες της, σεμνώς γευόμενοι των ναμάτων της. Ο Απόδημος Ελληνισμός της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας καλείται να πάρει μέρος με δίκαιη υπερηφάνεια, σεμνή ανάμνηση και οργανωμένη παρουσία στις πολλαπλές εκδηλώσεις εορτασμού της Επανάστασης του Εικοσιένα και να τονίσει, τοιουτοτρόπως, την ζωτική αντίληψη της ιστορικής του σχέσης και την πεποίθηση της Εθνικής του συνέχειας με το λαμπρόν εκείνο Γένος των ανθρώπων που γεννήθηκαν υπό την σκέπη του Ελληνικού Φωτός και πορεύθηκαν στην Ιστορία με την μυρωδιά της Ελληνικής Γης. Ο Ευαγγελισμός της Παναγιάς Θεοτόκου από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ ήταν η απαρχή της σωτηρίας του Ανθρωπίνου Γένους. Αυτή η σημαδιακή και προφητική μέρα οι υπόδουλοι Έλληνες εδιάλεξαν για να διεκδικήσουν την ελευθερία τους και την πνευματική, τη εθνική και κοινωνική τους αναγέννηση. «Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστήριον η φανέρωσις». Μαζί με την εορτή του σηκωμού του Γένους και του Ευαγγελισμού της Παναγίας εορτάζεται και η επέτειος της επαρχής του Αγώνα Ανεξαρτησίας της Κύπρου την 1 Απριλίου 1955, δεδομένου ότι η πρώτη Επανάσταση νοηματοδότησε και ενέπνευσε την δεύτερη που οδήγησε στην Ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960.

Εκδηλώσεις γιορταστικές και πανηγυρικές ομιλίες θα λάβουν χώρα σ’ όλες τις Κοινότητες της Αρχιεπισκοπής, τα Σχολεία και τα Σωματεία της Ομογένειας. Η επίσημη Δοξολογία για την επέτειο της Επανάστασης του 1821 θα γίνει στον Ιερό Καθεδρικό Ναό της Αγίας Σοφίας Λονδίνου, προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας κ. Γρηγορίου, όπου ο Εξοχώτατος κ. Υφυπουργός του Αποδήμου Ελληνισμού κ. Τέρενς Κουΐκ θα εκφωνήσει τον καθιερωμένο Πανηγυρικό της Επετείου και στον Καθεδρικό μας Ναό, αλλά και στην απογευματινή Εκδήλωση που διοργανώνει η Κυπριακή Εθνική Ομοσπονδία και τα Σχολεία της Αποδημίας του Μείζονος Λονδίνου.

Ευχόμενος σε σας υγεία και την επιστασία του Αγίου Θεού στα έργα σας, και καλό υπόλοιπο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής διατελώ μετά θερμών ευχών και τιμής.

Λονδίνο, Μάρτιος 2018

Ο Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγόριος

Σημείωση: Να αναγνωστεί από Άμβωνος αντί Κηρύγματος την Κυριακή 25 Μαρτίου 2018