Ἀσκήσεις ποιμαντικές ἐπί χάρτου ψυχῆς

 

Ἡ ὑπερβολὴ ὡς στοιχεῖο ναρκισσισμοῦ καὶ αὐτοπροβολῆς στὴν ποιμαντική μας διακονία

 

Ἡ ποιμαντική μας διακονία εἶναι ἀναμφίβολα μιὰ ἐπίπονη ἄσκηση. Ἄσκηση στὸ νὰ κατορθώσει ὁ καθένας μας  νὰ διατηρήσει τὴν ἰσορροπία του καὶ τὸ ἱερατικό του ἦθος. Γιατὶ δὲν παύει κι ὁ ποιμένας νὰ εἶναι ἄνθρωπος μὲ ἀδυναμίες καὶ ἐσωτερικὲς συγκρούσεις, ποὺ τὸν καθιστοῦν εὐάλωτο σὲ κάθε εἴδους πειρασμό. Κι ἀλλοίμονο σὲ κείνους ποὺ μὲ «ἀγγελισμὸ» καὶ φανερὴ ἐγωπάθεια ἀποποιοῦνται τὰ παραπάνω  ἤ καὶ τὰ θεωροῦν φαιδρά. Τότε εἶναι φανερὸ ὅτι ὑποκρίνονται μὲ φαρισαϊκὴ δεινότητα καὶ ἠθοποιητικὴ μέθοδο. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἀφήνουν ἀπὸ τὶς λεγόμενες θυρίδες τῆς ψυχῆς, κατὰ τὴ νηπτικὴ διδασκαλία, νὰ εἰσοδεύει ἡ φιλαυτία καὶ ἡ κενοδοξία, ποὺ στὴ συνέχεια, ἀφοῦ ἁπλωθεῖ μέσα τους, τότε προσβάλλει τὰ ὑγιῆ κύτταρα τοῦ ψυχισμοῦ, δημιουργώντας ἐπικίνδυνες ψυχικές ἰώσεις, κάποτε ἀθεράπευτες.
 
Μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ ἐπικίνδυνες καὶ ἰοβόλες προσβολὲς ποὺ ἀντιμετωπίζει στὴ διάρκεια τῆς ἱερατικῆς του διαδρομῆς ὁ κάθε ποιμένας,  εἶναι καὶ τὸ στοιχεῖο τῆς ὑπερβολῆς.  Καὶ ὑπερβολὴ εἶναι πάντα τὸ παραπανίσιο, ποὺ γίνεται ἤ λέγεται πρὸς ἐντυπωσιασμόν. Μὲ λίγα λόγια εἶναι  αὐτὸ ποὺ ξεφεύγει ἀπὸ τὰ ὅριά μας καὶ στέκει στὸ ἕνα ἤ στὸ ἄλλο ἄκρο. Γιατὶ ἀπὸ τοὺς πατέρες μας διδαχτήκαμε τὴ μεσότητα, ποὺ ἰσορροπεῖ τὰ πάντα μέσα μας καὶ χαρίζει στὴν ψυχὴ τὴν εἰρήνη καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.
 
Ὅμως στὰ χρόνια μας παρατηροῦμε νὰ αὐξάνεται αὐτὸ τὸ πάθος, τὸ νὰ διογκώνουμε τὰ πάντα, ὄχι γιὰ ἄλλο λόγο, παρὰ μονάχα γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ ἐντυπωσιάζουμε. Ἔτσι θηρεύουμε συμπεριφορὲς καὶ λόγους, ποὺ στὴν πραγματικότητα εἶναι ἀπότοκα τῆς φυσίωσης ποὺ μᾶς διακατέχει, ὥστε νὰ «φανῶμεν τοῖς ἀνθρώποις» ἤ μὲ λίγα λόγια, νὰ καταστοῦμε ἀνθρωπάρεσκοι, θυσιάζοντας τὸ μεγαλεῖο τῆς ἐντολῆς Του: «Μαθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμὶ καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ καὶ εὑρίσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν».
 
Ὅμως ἄς δοῦμε ποιὲς εἶναι οἱ ρίζες τῆς ὑπερβολῆς, τῆς παροσπάθειάς μας νὰ ἐντυπωσιάσουμε,  νὰ ἐπιδειχτοῦμε. Γιατὶ στὸ κάτω - κάτω τῆς γραφῆς αὐτὸ μᾶς νοιάζει κι ἀπασχολεῖ. Πῶς θὰ φανοῦμε, θὰ ξεχωρίζουμε, θὰ μᾶς προσέξουν οἱ γύρω μας κι ἄλλα πολλά.
 
Αἰτία λοιπόν ὅλων αὐτῶν εἶναι  τὸ πάθος τῆς κενοδοξίας. Καὶ τίθεται δικαίως τὸ ἐρώτημα: τί εἶναι ἡ κενοδοξία; Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος μᾶς λέγει: «Ἡ κενοδοξία ὡς πρὸς μὲν τὴν μορφὴ εἶναι μεταβολὴ τῆς φυσικῆς τάξεως, διαστροφὴ τῶν καλῶν ἠθῶν καὶ παρατήρηση παντὸς ἀξιόμεμπτου πράγματος. Ὡς πρὸς δὲ τὴν ποιότητα, σκορπισμὸς τῶν καμάτων, ἀπώλεια τῶν ἱδρώτων, δόλιος κλέπτης τοῦ θησαυροῦ, ἀπόγονος της ἀπιστίας, πρόδρομος τῆς ὑπερηφάνειας, ναυάγιο μέσα στὸ λιμάνι, μυρμήγκι στὸ ἁλώνι, ποὺ εἶναι μὲν μικρὸ ἀλλὰ ἀπειλεῖ νὰ κλέψει ἀθόρυβα ὅλο τὸν καρπὸ καὶ τὸν κόπο τοῦ γεωργοῦ. Τὸ μυρμήγκι περιμένει νὰ συγκεντρωθεῖ τὸ σιτάρι, ἐνῶ ἡ κενοδοξία πότε νὰ συγκεντρωθεῖ ὁ πλοῦτος τῶν ἀρετῶν» (Λόγος 21,2).
 
Ὁπότε, ἐπὶ παραδείγματι, ὅταν κάποιος ἄνθρωπος νηστεύει μὲ κενοδοξία γιὰ νὰ φαίνεται δηλαδὴ στοὺς ἄλλους, τότε δὲν ἔχει μισθὸ καὶ ἡ προσευχή του δὲν ἔχει καρπό. Ἐνῶ ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος μᾶς λέγει τὰ ἑξῆς γι’ αὐτὴ τὴν κακία: «Φοβερὸ ἔργο εἶναι ἡ ἐπιθυμία τῆς δόξης, φοβερὸ καὶ γεμάτο κακίες. Εἶναι ἀγκάθι ποὺ μετὰ δυσκολίας ἐκριζώνεται. Εἶναι θηρίο ἐξωτερικὰ ἥμερο, ἀλλὰ μὲ πολλὰ κεφάλια καὶ μπαίνει μέσα σ’ αὐτοὺς ποὺ τὸ τρέφουν καὶ θάλπουν. Καθὼς τὸ σκουλήκι τρώγει τοὺς χυμοὺς τοῦ ξύλου ἀπὸ τὸ ὁποῖο καὶ γεννᾶται καὶ ἡ σκουριὰ τρώγει τὸ σίδερο ἀπὸ τὸ ὁποῖο καὶ προέρχεται, ἔτσι καὶ ἡ κενοδοξία καταστρέφει τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ τὴν ἔχει καὶ τὴν τρέφει. Γι’ αὐτὸ πολὺς κόπος μᾶς χρειάζεται γιὰ νὰ θεραπεύσουμε αὐτὸ τὸ πάθος» (π. Κλεόπας Ἠλιε).
 
Μακάριοι ὅλοι τὸ κατορθώσουν…
 
π. Κ.Ν. Καλλιανός