Στολίδι μοναχό...

 
Μισός μήνας παρά μία μέρα, μήνας Σεπτέμβρης, νηστεία αυστηρή, αλλά αφού πέφτει Κυριακή φέτος, επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου. Ας είναι. Η Γιορτή της Ύψωσης του Σταυρού σήμερα, με τον βασιλικό να Τον συνοδεύει και να ευωδιάζει την Εκκλησία.
 

Ένας δίσκος, τρία κεριά αναμμένα και στην μέση ο Σταυρός για την ύψωσή Του. Ψηλά, όσο πιο ψηλά μπορεί ο Λειτουργός,  για να τον δει όλο το Εκκλησίασμα. Όπως μάθαμε στο μάθημα της Ιεράς Ιστορίας και στα μαθήματα του Κατηχητικού -όσοι παρακολουθήσμε τέτοια μαθήματα- τιμούμε το Σταυρό και την πρώτη Εξύψωση από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων για να Τον δεί ο λαός,  αφού πρώτα η Αγία Ελένη Τον βρήκε το 335 και την δεύτερη Ύψωση από τον Πατριάρχη Σέργιο το 629. Από τότε τηρούμε αυτήν την επέτειο  με όλη μας την καρδιά κάθε χρόνο στις δεκατέσσερις Σεπτεμβρίου. Την τιμούμε και την τηρούμε προσευχόμενοι και παρακαλούμε "...και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου...".  Και όπως έλεγε η γιαγιά μου, "έτσι τα βρήκαμε, έτσι τα πάμε". Φαντάζομαι πως όλες οι γιαγιάδες το ίδιο θα έλεγαν και υποθέτω πως το ίδιο θα λεν και σήμερα. Καιρό όμως έχω να το ακούσω. 
 
Ο Σταυρός που παραδοσιακά είναι το πρώτο κόσμημα που θα χαρίσει ο νουνός και η νουνά στον νεοφώτιστο όταν τον αναδεχτεί από τήν Κολυμπήθρα.  Τον φορούμε στο στήθος μας με αγάπη, από αγάπη και με σεβασμό, φανερά ή κρυφά (ανάλογα που ζει κανείς). Με πίστη και από πίστη ή ακόμα και από συνήθεια. Χρυσός ή ασημένιος, με διαμάντια, πέτρες πολύτιμες και με μαργαριτάρια στολισμένος, σκέτος και ταπεινός, είναι ταυτισμένος με το είναι του καθενός μας.
 
Μια φωτογραφία που ταξίδεψε μεσα στην βαλίτσα του μπαμπά μου από τα Θεραπειά στην Αθήνα και από την Αθήνα, σε μιά βαλίτσα της μαμάς μου αυτήν την φορά, σε μια παλιομοδίτικια παραδοσιακή Εγγλέζικη κωμόπολη για να την έχω εγώ κειμήλιο και να την βλέπω κάθε μέρα. Σε αποχρώσεις γκρίζες, (grey scale, όπως με εξήγησαν) σε μελαμίνη σε μέγεθος πιάτου γλυκίσματος, με δύο τρυπούλες στο πίσω μέρος για να κρεμιέται στον τοίχο. Απεικονίζει την Αγία Τριάδα στο Σταυροδρόμι, στο Πέρα της Πόλης στο Ταξίμ. Έχοντας πίσω της ένα-δυο πουπουλένια σύννεφα, στέκεται με την άνεση κομψής κυρίας που ξέρει τι θα πει αρχοντιά και σεμνότητα. Στην δεξιά πλευρά της φωτογραφίας, γράφει, 1969. Ίσως να προοριζόταν για ημερολόγιο.
 
Τα φουντωμένα κλαδιά των δέντρων δεν αφήνουν να διακρίνεται  τo ΖΑΠΠΕΙΟ που είναι δίπλα της, δεν φαίνονται  ούτε οι γύρω δρόμοι, SIRASERVILER, ο Ταλιμχανάς, το TARLABASI CADDESI, το ISTIKLAL CADDESI -η Μεγάλη οδός του Πέραν.  Δεν πειράζει που δεν φαίνονται. Η αποζημίωση  έρχεται, και με το παραπάνω,  από τους τρεις Σταυρούς, τον πρώτο στην κορυφή του τριγώνου στην πρόσοψη, δύο μικρότερους σε κάθε καμπαναριό, και αυτόν στην κορφή του τρούλου που γεφυρώνουν την γη με τον ουρανό, όπως γίνεται σε όλη την υφήλιο όπου υπάρχουν Ιεροί Ναοί.
 
Παλαιοχριστιανικές, και Βυζαντινές Εκκλησίες,  Εκκλησίες, Παρεκκλήσια και Εξωκκλήσια. Εκκλησάκια και Αγιάσματα, μικρά και μεγάλα, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, τον Σταυρό. Οι πιό πολλοί από μας έχουμε μάθει από τα μικράτα μας, για να μην πω από τα γεννοφάσκια μας το τραγουδάκι, "Εις το βουνό ψηλά εκεί, ...ένα καντήλι θαμπερό και έναν πέτρινο Σταυρό, έχει στολίδι μοναχό...".
 
Στο τέλος του δρόμου του σπιτιού μου, βρίσκεται ένα κόκκινο ταχυδρομικό κιβώτιο από αυτά που ακόμα υπάρχουν -ίσως να είναι και διατηρητέο- από τα χρόνια τα εκείνα σε πολλά μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου / Μεγάλης Βρετανίας / Αγγλίας, που είναι βαμμένα σε γυαλιστερό  κόκκινο χρώμα, τα οποία δεν είναι κιβώτια, αλλά δεν βρίσκω άλλη λέξη, και στα Αγγλικά Post Box λέγονται, παλιομοδίτικα και αυτά. Όταν πηγαίνω προς τα εκεί για να ρίξω κανένα γράμμα, συνήθεια περασμένης εποχής και τσουχτερή αφού τα Εμαίηλ παίρνουν και δίνουν, φθηνότερα γαρ, το πρώτο πράγμα που βλέπω και από αρκετά μακριά είναι ένας Σταυρός στην μύτη του οξυκόρυφου καμπαναριού της Αγγλικανικής Εκκλησίας της περιοχής, που θαρρεί κανείς πως όντως ακουμπά στον ουρανό.
 
Αγαπώ όσο δεν γίνεται τους Ύμνους της Βυζαντινής παράδοσης, θα μπορούσα να πω πως τους λατρεύω... Τα Κοντάκια και τα Τροπάρια και τα Απολυτίκια -στην Πόλη γεννήθηκα, στην Πόλη μεγάλωσα, αυτά άκουγα και αυτά θέλω να ακούω όταν πηγαίνω στην Εκκλησία- δεν τα αλλάζω με τίποτα. Αλλάζει το "Τη Υπερμάχω"; Αλλάζει το "Η Παρθένος σήμερον";;; το "Φως Ιλαρόν" ή το "Σώσον Κύριε τον λαόν Σου"; Αλλάζεται το "Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα..."; Εξυπακούεται πως ζώντας στη Γηραιά Αλβιώνα εδώ και πολλά χρόνια έχω συνηθίσει να ακούω και Ύμνους της δυτικής Εκκλησίας. Υπάρχουν μερικοί που με συγκινούν, "The Old Rugged Cross" είναι ένας από αυτούς. Μιλά για έναν Ταπεινό Σταυρό σε μια μακρινή πολιτεία...
 
Του Σταυρού σήμερα, του Αη-Νικήτα αύριο. Στο Κεφελικιοϊ, γειτονικό χωριό των Θεραπειών του Βοσπόρου, υπάρχει ένα Αγίασμα αφιερωμένο σε αυτόν τον Γότθο Άγιο. Κάθε εποχή στις 15 Σεπτεμβρίου συγκέντρωνε κόσμο και κοσμάκη που ερχόταν από όλα τα μέρη της Πόλης για να προσκυνήσουν. Με τα διάφορα που συνέβηκαν και  με τα χρόνια, ο χώρος καταπατήθηκε και ο προσκυνηματικός χώρος διέκοψε την λειτουργία του και έχασε τους προσυνητές του. Έχει όμως ο καιρός γυρίσματα και με τις άοκνες προσπάθειες που καταβλήθηκαν, φύσηξε άλλος αέρας και ο Αη-Νικήτας που υπομονετικά περίμενε ανάμεσα στα δέντρα και τις πρασινάδες, επέστρεψε πρόσφατα  εκεί που ανήκει, στην αγκαλιά της Μητροπόλεως Δέρκων.
 
Σεβασμιώτατε, Άξιος!
 
Πολλά και καλά χρόνια σε κάθε Σταύρο, Σταυρούλα και Σταυριανή και στον κάθε Νικήτα.
 
Νίκη Beales
Του Σταυρού 2025
Μπάκινγχαμ, Αγγλία