Saturday 12 December 2009

Ρώσικη εκκλησία στην Αθήνα

Επί της οδού Φιλελλήνων, σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από το κτίριο της Βουλής, βρίσκεται η "Ρώσικη εκκλησία", όπως έχει επικρατήσει να αποκαλείται στις μέρες μας.

Έχοντας κτιστεί το 1031 μ.Χ., αποτελεί μια από τις παλαιότερες εκκλησίες της Αθήνας. Χτίστηκε πάνω σε προχριστιανική βασιλική, που και αυτή είχε χτιστεί πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού. Μάλιστα, στο ναό υπάρχει και μία επιγραφή όπου αναγράφεται το έτος κατασκευής του, ενώ μια δεύτερη με το έτος 1044 μ Χ, αναφέρεται στην ημερομηνία θανάτου του μεγαλύτερου δωρητή της εκκλησίας Στέφανου Λυκόδημου, ο οποίος προερχόταν από την αρχαία αθηναϊκή οικογένεια των Λύκων, σύμφωνα με τον Καμπούρογλου.

Ο ναός μέχρι τον 19ο αιώνα, που αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα, ήταν γνωστός και ως ναός του Σωτήρα Λυκόδημου, ή Σωτήρα Νικόδεμος και ήταν αφιερωμένος στην μεταμόρφωση του Σωτήρα. Η εκκλησία, υπέστη σημαντικές καταστροφές από τον ενετικό στρατό το 1687, ενώ ακολούθησαν οι ζημιές του σεισμού του 1701. Το 1780 ο Αλί Χαξέκι κατεδαφίζει τα γύρω μοναστικά κτίσματα χάριν του νέου αμυντικού τείχους και το 1827, η εκκλησία ερημώνεται.

Είκοσι χρόνια αργότερα, ο ναός αγοράζεται από την ρώσικη κυβέρνηση και το οίκημα αναστηλώνεται, με παρέμβαση του ίδιου του Τσάρου Αλέξανδρου του δεύτερου. Σε τούτη την αναστήλωση όλες οι βυζαντινές αγιογραφίες αντικαταστάθηκαν από έργα του γερμανού ζωγράφου Ludwig Tiersch, όπου είχε σπουδάσει στην Αθήνα και μέσα από την παρούσα εργασία του, δημιούργησε ένα νέο είδος της θρησκευτικής ζωγραφικής. Μέσα από αυτήν την αναστήλωση, προστέθηκε και το καμπαναριό που υφίστανται έως σήμερα. Την ίδια εποχή, ο ρώσος κληρικός Antonin Kapustin, γίνεται εφημέριος του ναού.

3 comments:

Anonymous said...

Τα παλιά χρόνια, την Μεγαλοβδομάδα, ήταν συνήθεια να περάσουμε από την Ρωσική εκκλησία το πρωϊ της Μ.Παρασκευής και να ακούσουμε τις Ώρες μέσα σε βαθειά κατάνυξη, με την χορωδία της να ψέλνει αγγελικά και το πλήθος να στέκει γονατιστό με περισσή ευλάβεια, τόσο "διαφορετική" από την δική μας....
Κ.Κ.

Anastasios said...

@ K.K.,

Χαίρομαι που μας αναφέρετε αυτή την όμορφη πνευματική εμπειρία σας.

Anonymous said...

Ο Αναστάσιος Γούδας σε μια μικρή βιογραφία-μελέτη για τον Παπαφλέσσα αναφέρει: "Ο Γρηγόριος Δικαίος ή Παπαφλέσσας εκ μιας εκ των επισημοτέρων οικογενειών της επαρχίας μεγαλοπόλεως...Εν μέλος αυτής είχε και ιδιόκτητον εν Αθήναις ναόν, τον καλούμενον αλλοτε Σωτήρα του Δικαίου και παραχώρηθέντα επι της ελεύσεως της ελληνικής κυβερνήσεως εν Αθήναις τη εν αυταίς ρωσσική πρεσβεία ως παρεκκλήσιον αυτής.Μετά δε την δαπάνην της ρωσσικής κυβερνήσεως ανακαίνισην του ναού του Νικοδήμου, του και δια νόμου παραχωρηθέντος τη πρεσβεία αυτής, ο Σωτηρ του Δικαίου έμεινεν ενοριακός ναός και κειται εν τη συνοικία της Πλάκας". Δε γνωρίζω βέβαια αν αναφέρεται όντως στο ναό αυτό και αν είναι έτσι αν πράγματι ισχύει η πληροφορία αυτή ή είναι απλώς μια "ραδιοαρβύλα" της εποχής. Εγώ όσο το 'ψαξα δεν βρήκα κάποια επιβεβαίωση ή άλλη πληροφορία.Αν εσείς, που προφανώς έχετε ασχοληθεί περισσότερο με το θέμα έχετε πρόσβαση και σε άλλες πηγές ίσως μπορέσετε να το διασταυρώσετε, ώστε να προστεθεί και αυτή η λεπτομέρεια στην ιστορία του ναού. Ευχαριστώ!