Παιδεία Ομογενών

Προτάσεις για την αναμόρφωση
της Ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στον Απόδημο Ελληνισμό

Στα πλαίσια του διαλόγου που έχει ξεκινήσει το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για το σημαντικό θέμα της αναβάθμισης της Ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό, η αγαπητή μας Δρ. Όλγα Σαραντοπούλου, Γραμματέας του Παγκοσμίου Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ), προσέφερε σειρά προτάσεων προς την Υπουργό Παιδείας κα. Άννα Διαμαντοπούλου, την Αναπληρωτή Υπουργό Παιδείας κα. Φώφη Γεννηματά, τον Υφυπουργό Εξωτερικών κ. Δημήτρη Δόλλη, την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή της Βουλής για τον Ελληνισμό της Διασποράς και τη Γενική Γραμματεία του Απόδημου Ελληνισμού. Οι προτάσεις αυτές έχουν προκύψει μετά από διαβούλευση με φορείς της Ομογένειας και την πολυετή εμπειρία της Δρας Σαραντοπούλου στα διάφορα όργανα του ΣΑΕ. Συγκεκριμένα η Δρ. Σαραντοπούλου αναφέρει και προτείνει:

Κομβικό σημείο για την διατήρηση της Ομογένειας είναι η διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας, η οποία συνεπάγεται την σωστή εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας και ιστορίας, μια διαδικασία που ξεκινά με τα πρώτα ακούσματα στο σπίτι και ολοκληρώνεται με την διδασκαλία της στο προσφερόμενο εκπαιδευτικό σύστημα.

Η αναδιάρθρωση της εκπαιδευτικής πολιτικής σε ότι αφορά τα σχολεία της Ομογένειας είναι πρωτίστως ευθύνη της Ελληνικής Πολιτείας, συνεπικουρούμενη και σε αγαστή συνεργασία με τον Ελληνισμό σε κάθε περιοχή του κόσμου, γνώστη των ιδιαίτερων συνθηκών λειτουργίας των σχολείων, αλλά και των ιδιαιτεροτήτων του κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου μέσα στο οποίο αυτά λειτουργούν.

Βάση των αναγκών που έχουν καταγραφεί, το ζητούμενο είναι η αναβάθμιση της λειτουργίας των σχολικών μονάδων. Είναι πλέον καιρός τα σχολεία μας να γίνουν παράδειγμα προς μίμηση. Και για το ζήτημα αυτό πρέπει να υπάρξει σωστή συνεργασία μεταξύ της Ελληνικής Πολιτείας και της Ομογένειας.

Με αυτό ως δεδομένο, σας παραθέτω τις προτάσεις μου σε ότι αφορά την Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση.

- Αναβάθμιση του περιεχομένου σπουδών για τα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της νέας γενιάς, ώστε να την προσελκύσουμε.

- Σοβαρή αξιολόγηση και χρηστή διαχείριση των κονδυλίων που διατίθενται για την εκπαίδευση σε ετήσια βάση.

- Εφαρμογή νέου καθεστώτος στις αποσπάσεις εκπαιδευτικών με βάσει τις πραγματικές ανάγκες της Ομογένειας και των σχολικών μονάδων.

- Προώθηση του μοντέλου των δίγλωσσων σχολείων και στήριξη πρωτοβουλιών που έχουν αποδειχθεί επιτυχημένα εκπαιδευτικά μοντέλα, όπως είναι τα σχολεία charter στις ΗΠΑ.

- Στήριξη των ήδη υπαρχόντων σχολικών υποδομών, όπως είναι τα ελληνικά σχολεία που εποπτεύει η Ορθόδοξη Εκκλησία σε ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία. Τα σχολεία αυτά καλύπτουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες Κοινοτήτων σε απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο και την Αυστραλία και αξιοποιούν ομογενείς εκπαιδευτικούς. Τα σχολεία αυτά χρειάζονται επαρκή στελέχωση με καταρτισμένο εκπαιδευτικό δυναμικό και ανάλογο υλικό.

- Η προώθηση ένταξης της Ελληνικής γλώσσας στο ωρολόγιο πρόγραμμα των άλλων χωρών με την υπογραφή διακρατικών συμφωνιών. Το πρόσφατο επιτυχημένο παράδειγμα της Αυστραλίας, αποκλειστικά μια κατάκτηση της οργανωμένης προσπάθειας της Ομογένειας, μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση.

- Η συνεχής επιμόρφωση των αποσπασμένων εκπαιδευτικών, αλλά και η αξιοποίηση ομογενών για την διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας, μέσα από την εξ’ αποστάσεως επιμόρφωση και την μεικτή μέθοδο επιμόρφωσης. Η επιλογή των εκπαιδευτικών που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην Ομογένεια θα πρέπει να γίνεται με βάση την γνώση της γλώσσας της χώρας όπου θα εργαστούν αλλά και βάση της γνώσης του πολιτιστικού και κοινωνικού περιβάλλοντος της χώρας όπου θα κληθούν να διδάξουν. Πρέπει να γνωρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ομογενείς. Βασικό στοιχείο είναι η αγαστή συνεργασία μεταξύ των συντονιστών εκπαίδευσης και των Ομογενειακών φορέων που στηρίζουν τα σχολεία αλλά και των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων όπου αυτοί υπάρχουν. Για τις απομακρυσμένες γεωγραφικά περιοχές, αλλά με ζωντανό το ενδιαφέρον για την εκμάθηση των Ελληνικών περιοχές, θα πρέπει να διευθετηθεί το ζήτημα της απόσπασης Ελλήνων εκπαιδευτικών, καθώς παρατηρείται το πρόβλημα έλλειψης αποσπασμένων εκπαιδευτικών, και μιλώ για χώρες όπως είναι το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία, ο Καύκασος, η Λευκορωσία, η Γεωργία, και άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, αλλά και χώρες της Λατινικής Αμερικής.

- Η αξιοποίηση του δυναμικού των Ομογενών εκπαιδευτικών. Σε αυτούς θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα μέσω της ενίσχυσης του προγράμματος υποτροφιών να φοιτούν στην Ελλάδα και να επιστρέφουν στις χώρες τους για να διδάξουν. Έτσι, θα διατηρηθεί υψηλό το επίπεδο της προσφερόμενης γνώσης. Ομογενείς δάσκαλοι υπάρχουν παντού και κάνουν πολύ μεγάλο έργο. Ειδικότερα προτείνω την τροποποίηση του επτάμηνου προγράμματος του ΙΚΥ, ώστε να δίνεται η προτεραιότητα συμμετοχής σε υποψήφιους της Ελληνικής γλώσσας από περιοχές με έλλειψη δασκάλων.

- Οργάνωση της φοίτησης στα ΑΕΙ της Ελλάδας στην ειδικότητα «Καθηγητής της Ελληνικής Γλώσσας» για τους απόφοιτους από τα σχολεία των χωρών όπου διαβιούν Ομογενείς, ώστε στην συνέχεια να έχουν την δυνατότητα να εργαστούν με σύμβαση σε σχολεία των τόπων διαμονής τους. Για τους Ομογενείς εκπαιδευτικούς που ήδη εδώ και πολλά χρόνια διδάσκουν στα απογευματινά και σαββατιανά Ελληνικά σχολεία, η Ελληνική Πολιτεία μπορεί να μεριμνήσει ώστε να αποκτήσουν δικαίωμα στην ασφάλιση και στην σύνταξη όπως ακριβώς και οι αποσπασμένοι.

- Η αναβάθμιση των πτυχίων της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, ώστε τα πτυχία να αναγνωρίζονται και στην Ελλάδα.

- Η επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με τις κτηριακές υποδομές, όπου αυτό είναι αναγκαία.

- Η αύξηση των Εξεταστικών Κέντρων για την διενέργεια των εξετάσεων ελληνομάθειας και της απόδοσης του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας.

- Η ενίσχυση προγραμμάτων και η συνεργασία με ιδρύματα του εξωτερικού για την διδαχή και διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας όχι μόνον στην δεύτερη και τρίτη γενιά αλλά και σε αλλοδαπούς και ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα.

- Η δημιουργία φορέων, κατά τα πρότυπα των ινστιτούτων «Γκαίτε» της Γερμανίας, «Θερβάντες» της Ισπανίας κ.ά., ώστε να επιτυγχάνεται η διείσδυση και προώθηση του Ελληνικού πολιτισμού στις τοπικές κοινωνίες.

- Η κατάρτιση εκπαιδευτικού υλικού προσαρμοσμένο στις ανάγκες της νέας γενιάς της Ομογένειας, αλλά και σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε γεωγραφικής περιοχής. Επίσης, η κατάρτιση εγχειριδίων όχι μόνον για αγγλόφωνους αλλά και ισπανόφωνους.

- Η μέριμνα για την επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών που φοιτούν σε σχολεία της Ομογένειας, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό.

- Η δημιουργία επιμορφωτικών ντοκιμαντέρ υποτιτλισμένων σε γλώσσες που καλύπτουν τον μαθητικό πληθυσμό της Ομογένειας, που προβάλλουν την ιστορία και τον πολιτισμό μας.

- Να σημειώσω ότι από πλευράς του υπουργείου, πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία αλλά και στην Κωνσταντινούπολη. Στις δυο αυτές περιοχές έχουν αναφερθεί πολλά προβλήματα που έχουν να κάνουν κυρίως με την έλλειψη κτηριακής υποδομής, εκπαιδευτικού προσωπικού και υλικού. Ο Ελληνισμός εκεί, δοκιμάζεται σκληρά και χρειάζεται να υπάρξει πολιτική βούληση για την διευθέτηση και του εκπαιδευτικού ζητήματος.

- Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι επιτακτική η ανάγκη της διατήρησης της Ελληνικής παρουσίας της επιβίωσης των τμημάτων, προγραμμάτων και εδρών Ελληνικών σπουδών ως άμεσος στόχος και κατόπιν η καλλιέργεια του ενδιαφέροντος ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους φοιτητές για την παρακολούθηση σπουδών στα νέα και αρχαία Ελληνικά και την ιστορία. Πρέπει να επιδιωχθεί η ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας των ακαδημαϊκών σε ότι αφορά την αρχαία, βυζαντινή και νέα Ελληνική γλώσσα , λογοτεχνία και ιστορία. Η αναγνώριση των πτυχίων των Ομογενών μας από σχολεία του εξωτερικού ώστε να μπορούν να εισαχθούν σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και να φοιτήσουν.

- Η αύξηση του αριθμού των εισακτέων Ελληνοπαίδων του εξωτερικού.

- Η ενίσχυση προγραμμάτων γνωριμίας των Ομογενών με την Ελλάδα, μέσω των επί τόπου επισκέψεων. Η γνωριμία με την Ελλάδα με συχνές επισκέψεις έχει αποδειχτεί ότι τα παιδιά που επισκέπτονται την Ελλάδα εκδηλώνουν συχνότερα το ενδιαφέρον να μάθουν την ελληνική γλώσσα. Ενισχύουν τους συναισθηματικούς τους δεσμούς με την πατρίδα των προγόνων τους. Τα προγράμματα Φιλοξενίας που διοργανώνει κάθε χρόνο το υπουργείο Εξωτερικών μέσω της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού ΓΓΑΕ αλλά και οι Δήμοι και οι Νομαρχίες της Ελλάδος λειτουργούν με επιτυχία για περισσότερο από δέκα χρόνια. Εδώ θα μπορούσαν να γίνουν και περισσότερα προγράμματα και να έρθει και μεγαλύτερος αριθμός νέων.

- Η ενίσχυση και δημιουργία περισσότερων προγραμμάτων ανταλλαγής φοιτητών ξένων πανεπιστημίων. Πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού διοργανώνουν κάθε χρόνο εκπαιδευτικά προγράμματα όπου οι συμμετέχοντες μαθαίνουν την Ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό. Ανάμεσα τους και πολλοί ξένοι που αγαπούν την Ελλάδα, οι Φιλέλληνες, ένα παγκόσμιο κίνημα που με την δική μας παρότρυνση μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για την Ελλάδα. Πρέπει να δώσουμε την δυνατότητα να συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα και Έλληνες αλλά και ξένοι φοιτητές.