Η Μικρά Αγγλία της Ιωάννας Καρυστιάνη

Ομολογώ ότι έως τώρα δεν είχα διαβάσει το υπέροχο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη παρόλο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1997. Κυκλοφορούν τόσα πολλά βιβλία παγκοσμίως και ο χρόνος μας είναι τόσο περιορισμένος που είναι μοιραίο να χάνουμε ή να μην ανακαλύπτουμε ποτέ κάποια από αυτά. Ευτυχώς για μένα αλλά και για το ελληνικό κοινό, τον περασμένο Χειμώνα, προβλήθηκε στους κινηματογράφους η ομώνυμη ταινία του συζύγου της Καρυστιάνη, του Παντελή Βούλγαρη, που φυσικά είναι βασισμένη στο βιβλίο της. Ο κινηματογράφος ως πολιτιστικός τρόπος έκφρασης λόγω της μαγείας της εικόνας αλλά και των μέσων διαφήμισης, καταφέρνει να αγγίξει πιο μεγάλο μέρος κόσμου. Έτσι μέσα από μια σκοτεινή αίθουσα προβολής ανακάλυψα και εγώ την υπέροχη ιστορία της Μικράς Αγγλίας. Έξι μήνες μετά οι υποχρεώσεις μου μού επέτρεψαν να χαθώ στις 365 συναρπαστικές σελίδες του βιβλίου.

Η υπόθεση ξεκινά και εκτυλίσσεται στην δεκαετία του 1920 στο νησί της Άνδρου και κύριοι ήρωες της είναι η οικογένεια Σαλταφέρου. Ο πατέρας είναι ένας θαλασσοδαρμένος ναυτικός που εργάζεται στα εμπορικά βαπόρια και επισκέπτεται την πατρίδα του και την οικογένειά του για δυο-τρεις μήνες ανά τρία χρόνια. Η μητέρα κουβαλάει πάνω της όλο το βάρος της οικογένειας και της ανατροφής των δύο παιδιών. Τα χρόνια απουσίας του αντρός της, η μοναξιά της και το βάρος των ευθυνών την έχουν χαλκεύσει, την έχουν μεταμορφώσει σε μια σκληρή υπολογίστρια. Οι δύο κόρες προσπαθούν να βρουν τον προσωπικό τους δρόμο, η κάθε μία με τον δικό της τρόπο: η Όρσα ερωτεύεται τον ναυτικό Σπύρο και η μοναδική της επιθυμία είναι να παντρευτεί τον αγαπημένο της και να δημιουργήσει μια όμορφη οικογένεια μαζί του. Η δεύτερη κόρη, η Μόσχα, ζώντας το δράμα των γυναικών του νησιού που μοιράζονται  τις ζωές τους με ναυτικούς, το μόνο που επιθυμεί είναι να μην μείνει μόνη σε ένα σπίτι, να μην γίνει και αυτή μια άλλη σύγχρονη Πηνελόπη. Ο Σπύρος, νέος ναυτικός και τίμιος άνθρωπος, ζητά την αγαπημένη του Όρσα από την μητέρα της, αλλά η μητέρα προτιμά να παντρέψει την πρωτότοκη κόρη της με τον εφοπλιστή Βατοκούζη. Η Όρσα αναγκαστκά συγκατατίθεται σε έναν γάμο χωρίς αγάπη και ο Σπύρος πληγωμένος από την άρνηση φεύγει με τα καράβια με μια μοναδική πλέον επιθυμία στο μυαλό του: να γίνει και αυτός πλούσιος. Ο πατέρας σε όλα αυτά τα οικογενειακά δράματα είναι απών, θαλασσοδέρνεται στον Ινδικό και στον Ατλαντικό, μαθαίνει καθυστερημένα τα νέα του σπιτιού του από τα λιγόλογα γράμματα των δικών του, νιώθει τις δυστυχίες αλλά δεν συμμετέχει. Λίγα χρόνια αργότερα ο Σπύρος επιστρέφει επιτυχημένος και αυτήν την φορά ζητάει σε γάμο την δευτερότοκη Μόσχα. Παραδόξως και για να ολοκληρωθεί η μικρή, οικογενειακή τραγωδία, η μητέρα δέχεται. Σύμφωνα με τις παραδόσεις της εποχής, τα δύο νέα ζευγάρια θα μείνουν στο ίδιο δίπατο πατρογονικό σπίτι. Η Όρσα και ο Σπύρος παραμένουν ερωτευμένοι γνωρίζοντας ότι ακόμα και η περαιτέρω σκέψη συνεπάγεται με αμαρτία, ο ντροπαλός και ήρεμος Βατοκούζης δεν μπορεί να εξηγήσει την ευγενική ψυχρότητα της γυναίκας του και η Μόσχα χαίρεται την οικογενειακή της ευτυχία μην γνωρίζοντας το παραμικρό. Η μητέρα ξέρει πολύ καλά το λάθος της αλλά παραμένει σκληρή και ανένδοτη στις αρχές της. Ο πατέρας συνταξιοδοτείται και επιστρέφει στο νησί του. Νιώθει τα λάθη και συμπονεί τα παιδιά του αλλά τα χρόνια της απουσίας του τον έχουν απομακρύνει από τα λόγια και τις πράξεις. Είναι ικανός να αντιμετωπίσει τους κυκλώνες και τα κύματα αλλά όχι την θύελλα που παραμονεύει στο σπίτι του.

Την οικογένεια Σαλταφέρου πλαισιώνουν και άλλα πρόσωπα, οι υπόλοιποι Ανδριώτες, οι γυναίκες των ναυτικών που δέχονται αγόγγυστα την μοίρα τους, οι άντρες του νησιού που εργάζονται οι περισσότεροι στην θάλασσα για να μπορέσουν να θρέψουν τις γυναίκες και τα παιδιά που άφησαν πίσω, η χήρα δασκάλα του νησιού που προσπαθεί να αντλήσει χαρά μέσα από τις επιτυχίες των μαθητριών της και τις καρτποστάλ από τα μακρινά μέρη που δεν θα δει ποτέ. Και φυσικά στην ιστορία, πρωταγωνιστικό και καταλυτικό ρόλο θα παίξει και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.

Η Ιωάννα Καρυστιάνη εκτός από την Μικρά Αγγλία, έχει γράψει τα βιβλία «Η κυρία Κατάκη», «Κουστούμι στο χώμα», «Ο Άγιος της Μοναξιάς», «Καιρός σκεπτικός» και πολλά άλλα. Επίσης έχει γράψει τα σενάρια των κινηματογραφικών ταινιών «Νύφες» και  «Μικρά Αγγλία» και έχει συνεργαστεί στη συγγραφή του σεναρίου «Ψυχή Βαθιά».      

Εύη Ρούτουλα