Τέτοιες μέρες γιορτῶν ἦταν καί τότε...

Στόν π. Νεκτάριο Μαμαλοῦγκο, ἀνοιχτή εὐχαριστία καί τιμή

Καταφεύγω καί πάλι στόν πάντα ἐπίκαιρο καί οὐδέποτε δαπανώμενο Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη καί μάλιστα, γιά νά κατατοπίσω καλύτερα τόν ἀναγνώστη μου, στό τρυφερό καί νοσταλγικό του διήγημα, «Ὁλόγυρα στή λίμνη».

«Ἐκεῖ, ὄπισθεν τῶν θάμνων τοῦ φράκτου, ἐν μέσῳ τῶν χωραφίων,〈τῶν〉ἀμπέλων καί τοῦ αἰγιαλοῦ, ὅπου ὄχι σπανίως ἡ μέν θάλασσα ἐπάτει καί ἀφωμοίου τό ἥμισυ κήπου ἢ ἀγροῦ μέ συκᾶς, μηλέας καί ἀπιδέας, οἱ δέ διαβάται ἔκαμναν δρόμον τό ἄλλο ἥμισυ τοῦ αὐτοῦ κήπου ἢ ἀγροῦ (καί οἱ εὐτυχεῖς ἰδιοκτῆται εἰς ποῖον νά προσκλαυθῶσιν;) ἤκουες πολλάκις τήν ἑσπέραν περί τό λυκόφως, ἐνῷ οἱ ναυπηγοί φορτωμένοι τά ζεμπίλια μέ τά σιδερικά των ἐπέστρεφαν εἰς τήν πολίχνην, ἤκουες, μεταξύ δύο ἢ τριῶν μαραγκῶν, μετρούντων τάς ἡμέρας ἑωσοῦ ἔλθῃ ἡ πρώτη Κυριακή, κατόπιν τῆς ὁποίας εἵποντο κατά σειράν τρεῖς ἢ τέσσαρες ἑορταί (τῶν Κορυφαίων Ἀποστόλων, τῶν Δώδεκα, τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων καί τῆς Ἁγίας Ἐσθῆτος), καί ἀναλογιζομένων μετά προαπολαύσεως μελλούσης μακαριότητος ὅτι θά ἔπλεον ὅσον οὔπω ἀντικρύ, εἰς τήν ἀνατολικήν νῆσον, τήν κρατοῦσαν δέσμια πανταχόσε τῆς γῆς ὅλα τά τέκνα της μέ ἀόρατον συμπαθές νῆμα πόθου καί νοσταλγίας, θά ἔπλεον ὅλοι στοιβαζόμενοι εἰς δύο μεγάλας ὁλκάδας, ἔργα τῶν χειρῶν των, ὅπως ἐπί τετραήμερον ἑορτάσωσιν· ἤκουες, λέγω, διάλογον οἷος ὁ ἑξῆς:

― Νά, κοντεύουμε τώρα, Νταντή…

― Ἀργοῦμε ἀκόμα, Μπεφάνη…

― Τί λές, βρέ Νταντή;… Δευτέρα πέρασε, Τρίτ᾿ Τετράδ᾿ μιά, Πέφτ᾿ Παρασκευή δυό, Σαββάτο, πρῶτα ὁ Θεός, εἴμαστε πέρα».

Γιά ὅσους δέν κατάλαβαν ἐδῶ ὁ Ππδ. κάνει λόγο γιά Σκοπελίτες καραβομαραγκούς πού δούλευαν τότε στή Σκιάθο, στόν περίφημο ταρνανά της, πού σήμερα δέν ὑπάρχει πιά. Καί εἶναι βεβαιωμένο ἱστορικά αὐτό πού ἀναφέρει ὁ Σκιαθίτης λόγιος, ὅπως εἶναι βεβαιωμένη κι ἡ νοσταλγία κι ἡ ἀγάπη πού τρέφανε οἱ παλιότεροι Σκοπέλίτες γιά τό «Σκοπελάκι τους», ἀρετές πού σήμερα ὅλο καί χάνονται μέσα στή δύνη τῆς λεγόμενης «πολυπολιτισμικότητας καί τοῦ προοδευτισμοῦ» -λές κι ἐκεῖνοι πού ἀγράμματοι ὄντες παίρνανε τό στραβόξυλο καί τό βουβό καί τά μεταμόρφωναν σέ γερά σκαριά, πού φτάνανε καί πού δέ φτάνανε, δέν ἦσαν προοδευτικοί.

Ὅμως ἐκεῖνοι εἶχαν κατά νοῦ καί κάτι ἄλλο: τήν τιμή στίς ἐκκλησιαστικές γιορτές, στίς ὁποῖες σκεπάρνι καί πριόνι δέ πιάνανε, γιατί ἔπρεπε νά τιμήσουν τούς Ἁγίους, νά χαροῦν στίς καλές αὐτές τίς μέρες μέ τούς δικούς τους σέ κάποιο πανηγύρι. Καί δόξα τό Θεό πανηγύρια ἡ Σκόπελος κι ἄν εἶχε... Νά οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι στό Βράχο τῆς Ρίζαινας, νά οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι στοῦ Πρασσᾶ τό Ρέμα, στό Κλήμα, στό Ποτάμι, νά οἱ Παναΐτσες (οἱ ναοί πού γιόρταζαν δηλ. στίς 2 Ἰουλίου) τόσο στό Στάφυλο, ὅσο στό Ποτάμι κ.λ.π....

Ὁ Ππδ. εἶναι πηγή ἀνεξάντλητη. Καί τό πιό σπουδαῖο εἶναι,  πώς τά ὅσα μᾶς προσφέρει, δέν τά ἔχουμε ἐκτιμήσει ὅσο πρέπει, μέ λίγα λόγια δέ σκύβουμε πάνω τους νά ἐξετάσουμε μέ προσοχή τή συμπεριφορά καί τόν ψυχισμό ἐκεῖνων τῶν ἀγράμματων, ὡστόσο σοφῶν καί νοικοκυρεμένων προγόνων μας, πού μᾶς ἄφησαν μιά μεγάλη κληρονομιά: τήν ἀμείωτη ἀγάπη στήν πατρίδα καί τόν σεβασμό στήν πίστη τῶν πατέρων τους.

Ἄλλο ἕνα μάθημα ἀπό τόν Παπαδιαμάντη, λοιπόν.

π. Κων. Ν. Καλλιανός