Η Αθήνα του 2011

Τέλος Οκτώβρη. Περίοδος Εθνικής Επετείου και ανάλογων πανηγυρικών Εορτασμών, αν και κάπως διαφορετικών από άλλες φορές, αφού πολλές παρελάσεις ματαιώθηκαν, ενώ άλλες κι αν έγιναν καλύτερα να μην είχαν γίνει, με μαθητές να... μουτζώνουν επισήμους και άλλα ευτράπελα.

Σε μια επίσκεψη... αστραπή στην «διαμαντόπετρα», στη εβδομάδα της εθνικής ανάμνησης και της κοινωνικής ταραχής, είδα, παρακολούθησα και βίωσα τέτοιου είδους σκηνικά που δεν είχα ζήσει ποτέ στο παρελθόν. Η αναφορά μου εδώ δεν έχει το χαρακτήρα της δημοσιογραφικής καταγραφής, αλλά της ψυχικής συμμετοχής σε μια κατάσταση, πραγματικά, έκτακτης εθνικής ανάγκης.

1. Σκουπίδια. Παντού οι δρόμοι ήταν γεμάτοι με... βουνά σκουπίδια. Κακοσμία, βρωμιά, ακαταστασία πλήρης. Ο κόσμος ανάστατος. Η εικόνα μιας ιστορικής και αρχαίας πόλης, με μια ιστορία που μελετάται σε όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου, κυριολεκτικά σπαραλιασμένη...

2. Στις εισόδους των πολυκατοικιών άπειρα διαφημιστικά για πωλητήρια και ενοικιαστήρια διαμερισμάτων. Ποτέ στο παρελθόν δεν είχα δει τόσα σχετικά φυλλάδια. Σε συζήτηση που είχα με φίλους, μου ανέφεραν πως λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης που μαστίζει την Πατρίδα, πολλοί άνθρωποι ξενοίκιασαν τα διαμερίσματά τους και συγκατοικούν πια με γονείς ή φίλους ή γνωστούς, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τα έξοδά τους.

3. Μεγάλη εντύπωση, επίσης, κάνει στον επισκέπτη, το γεγονός ότι πάμπολλα εμπορικά καταστήματα έχουν κλείσει και οι χώροι τους, άλλοι μικροί, άλλοι μεγάλοι, ενοικιάζονται. Φαίνεται πως οι μικροέμποροι και μικροκαταστηματάρχες περνούν τεράστια κρίση. Φίλη τυπογράφος μου είπε την ερμηνεία της: «Οι μικροέμποροι δεν αντέχουν στις παρούσες συνθήκες. Οι κατασκευαστές είναι σε καλύτερη κατάσταση». Άλλος φίλος, που δραστηριοποιείται στο τομέα των ταξιδίων και εκδρομών, μου ανέφερε πως: «Η κρίση είναι ευρύτατη. Στην εταιρεία μας από 25 έχουν απομείνει μόνο 5 υπάλληλοι».

4. Η Αθήνα είναι πια γεμάτη με καταστήματα αγοράς χρυσού κι επίσης με φυλλάδια που διαφημίζουν την αγορά χρυσού, κοσμημάτων και ασημένιων σκευών. Αυτό ειδικά το θεώρησα εξαιρετικά υποτιμητικό, αφού δείχνει με εμφανέστατο τρόπο την απόγνωση των κατοίκων της πρωτεύουσας. Θυμίζει δε έντονα την εποχή της γερμανικής κατοχής. Σε μια προσπάθεια, έστω επιφανειακής, ανάλυσης αυτού ειδικά του γεγονότος, του ξεπουλήματος δηλαδή των οικογενειακών κοσμημάτων, θα έλεγα πως οι Νεο-Έλληνες χάνουν την αυτοεκτίμηση και την τιμή τους, αφού το να πουλήσεις τα χρυσαφικά σου σημαίνει πως βρίσκεται στο τελευταίο σκαλοπάτι της ένδειας και δεν αισθάνεσαι πως υπάρχει κάτι να σε συγκρατήσει στο κατρακύλισμα αυτό.

5. Σχετικό βέβαια είναι και το γεγονός της ελάχιστης κίνησης στους εμπορικούς δρόμους του κέντρου της Αθήνας, όπως η οδός Ερμού. Τί να ψωνίσει κάποιος που ξεπουλάει τα χρυσαφικά του για να μπορέσει να ζήσει τα παιδιά του; Οι ξένοι, οικονομικοί μετανάστες, που άλλοτε διώκονταν από την αστυνομία όταν άπλωναν τα εμπορεύματά τους σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, τώρα έχουν μόνιμα απλωμένη την πραμάτεια τους σε όποιο σημείο επιθυμούν, κανείς δεν τους ενοχλεί, ούτε και κανείς ψωνίζει απ’ αυτούς.

6. Στην Αθήνα από πάντα (μάλιστα και από τα αρχαία χρόνια) υπήρχαν επαίτες. Τώρα ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Έλληνες και ξένοι. Μικροί και μεγάλοι. Υγιείς και ανάπηροι. Αυτό ίσως να μην κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Ίσως κανείς να το θεωρεί σημείο των καιρών. Θα ήθελα όμως να επισημάνω μια άλλη και μάλιστα θλιβερή, για να μην πω και τρομακτική, πραγματικότητα. Οι επαίτες έχουν πια γίνει επιθετικοί. Σε ένα μόλις πρωϊνό δέχθηκα προσωπικά επίθεση από τρεις διαφορετικούς επαίτες: α). Μια βαλκάνια γυναίκα ντυμένη με παραδοσιακή ενδυμασία και κρατώντας στην αγκαλιά της μωρό ήλθε κατευθείαν επάνω μου και χρειάστηκε να αλλάξω πορεία για να την αποφύγω. β). Ένας νεαρός άνδρας σήκωσε την πατερίτσα του και μου έκλεισε το δρόμο για να με κάνει να ανταποκριθώ στο κάλεσμά του για βοήθεια. γ). Μια γυναίκα μου έπεσε επάνω με δύναμη και μου έβαλε στο χέρι κάποιο βραχιόλι και μου ζητούσε να της δώσω κάποια χρήματα γι’ αυτό.

7. Σε ένα λίγο διαφορετικό κλίμα, άμεσα σχετιζόμενο με την Εθνική Επέτειο των ημερών, κοιτάζοντας γύρω του κανείς στην Αθήνα έβλεπε ελάχιστες γαλανόλευκες σημαίες να κυματίζουν σε μπαλκόνια διαμερισμάτων και σε σπίτια. Και να σκεφτεί κανείς ότι κατά την Επέτειο αυτή συνεορτάζεται και η Εορτή της Εθνικής μας Σημαίας. Είναι γνωστό οπωσδήποτε ότι η ανθρωπογεωγραφία της πρωτεύουσας και η δημογραφική της σύνθεση έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τις τελευταίες δυο δεκαετίες. Όμως αυτό δεν δικαιολογεί την παρούσα αδιαφορία των Νεο-Ελλήνων. Εντύπωση έκανε και η φωνή του Λυκούργου και της Ευαγγελίας από το ραδιόφωνο της Πειραϊκής Εκκλησίας που καλούσαν τον κόσμο τις τελευταίες ημέρες να υψώσει τις ελληνικές σημαίες.

8. Τελευταίο άφησα κάτι που έχει να κάνει με ένα τομέα για τον οποίο εμείς οι Έλληνες έχουμε πάντα ιερή καύχηση. Αυτός είναι βέβαια η οικογένεια. Θεωρούμε πως υπερέχουμε των άλλων Ευρωπαίων και γενικώτερα ανθρώπων, ακριβώς γιατί κρατούμε περισσότερο και αυστηρότερα τα οικογενειακά ήθη και έθιμα και τους ανάλογους δεσμούς και θεσμούς. Πάντως εκείνο που παρατήρησα, αυτή την ίδια εβδομάδα (την τελευταία του Οκτωβρίου), κατά την οποία εορτάζει ο σπουδαίος Άγιος της Ορθοδοξίας Άγ. Δημήτριος ο Μυροβλύτης, είναι ότι αντί για επισκέψεις σε εορτάζοντες και προσφορά δώρων προς αυτούς, όπως κάναμε παλαιότερα, οι περισσότεροι σήμερα απλά έδιναν τις ευχές τους τηλεφωνικά. Έτσι απέφευγαν τα δώρα, αλλά την ίδια ώρα δεν υπήρχε και η παραδοσιακή ανθρώπινη επικοινωνία. Ζήτω, λοιπόν, η αποξένωση, η μοναξιά, ο μονήρης τρόπος ζωής, η ατομική μας καλοπέραση. Ζήτω όμως και οι εξαιρέσεις, όπως αυτή που παρουσιάζεται στην παρακάτω φωτογραφία:

Η σύγχρονη ζωή μας αλλάζει. Αυτό είναι προφανώς φυσιολογικό. Το πρόβλημα είναι ότι αλλάζουμε κι εμείς και αντί να μεταμορφωνόμαστε σε περισσότερο πνευματικές, ειρηνικές και καλλιεργημένες προσωπικότητες, γινόμαστε όλο και πιο αγωνιώδεις, πιο ανασφαλείς και γεμίζουμε με ταραχή και άρνηση. Έτσι βίωσα τα πράγματα την προηγούμενη εβδομάδα στην αγαπημένη πόλη της νιότης μου.

A.Δ.Σ.