Ο Μαντέλα και οι Έλληνες πολιτικοί

Ο Νέλσον Μαντέλα πέρασε στην Ιστορία ως ο πρωταγωνιστής της ειρηνικής απαλλαγής της πατρίδας του Νοτιοαφρικανικής Ένωσης από το απάνθρωπο καθεστώς του απαρτχάϊντ και ως ο θεμελιωτής της δημιουργίας καθεστώτος ισονομίας και ισοπολιτείας στη χώρα. Όχι ότι η σημερινή εξουσία δεν έχει τα πολλά και σοβαρά προβλήματά της και πως οι φυλετικές εντάσεις έχουν εκλείψει. Όμως ο Μαντέλα έχει αφήσει τις παρακαταθήκες του, με τις οποίες οι σημερινοί και οι επόμενοι κυβερνήτες της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης αντιπαραβάλλονται. Και εύλογα διερωτάται κανείς οι Έλληνες πολιτικοί ποιές παρακαταθήκες αφήνουν στις επόμενες γενιές.

          Η πρώτη παρακαταθήκη του μεγάλου Νοτιοαφρικανού ηγέτη είναι το όραμα του, το οποίο υπηρέτησε με συνέπεια σε όλη του τη ζωή. Οι πολυετείς φυλακίσεις, οι ανακρίσεις, τα βασανιστήρια, δεν  έκαμψαν το φρόνημά του, δεν τον λύγισαν. Έδειξε υπομονή και επιμονή στον δίκαιο αγώνα του, έως τη νίκη. Η δεύτερη ήταν η μεγαλοκαρδία του. Αν και οι λευκοί εξουσιαστές τον καταδίωκαν και τον κρατούσαν στη φυλακή για 27 χρόνια, όταν ήρθε εκείνος στην εξουσία έμπρακτα έδειξε ότι δεν είχε κανένα μίσος εναντίον των διωκτών και βασανιστών του, ούτε οποιαδήποτε διάθεση αντεκδικήσεων. Πίστη του ήταν ότι η καλλιέργεια της ενότητας μεταξύ όλων των πολιτών ήταν πρωταρχικής σημασίας για την ειρηνική συμβίωσή τους. Η τρίτη ήταν η εφαρμογή της ειρηνικής διεκδίκησης των δικαίων των μαύρων της Νότιας Αφρικής. Αν και είχε τον πειρασμό να αντιμετωπίσει με βία την καταπίεση της εξουσίας των  λευκών, εν τούτοις μέσα του κυριάρχησε η αρχή της μη βίας και δέχθηκε τον ηθικό νόμο, πως η βία φέρνει βία και δεν έχει τέλος.

          Στην ειρηνική διεκδίκηση των δικαίων των πολιτών έναντι της κρατικής βίας και καταπίεσης ο Μαντέλα ακολούθησε το παράδειγμα του   Γκάντι, που έζησε για χρόνια (1896-1914) στη Νότια Αφρική και υπεράσπισε με επιτυχία τα δίκαια των Ινδών που ζούσαν εκεί. Ο Μαντέλα μαζί με τον Γκάντι και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήσαν οι μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα που αντιμετώπισαν με επιτυχία πανίσχυρες εξουσίες χωρίς να χρησιμοποιήσουν βία και έχοντας ως μοναδικό όπλο τη σταθερότητα στις αρχές τους και το ήθος που ανέπεμπαν. Τη λογική τους ακολούθησαν οι Χάβελ και Βαλέσα στην κομμουνιστική Ευρώπη και σήμερα ακολουθούν η πολιτική ηγέτιδα Αουνγκ Σαν Σούου Κύι στη Βιρμανία και στην Κίνα ο ευρισκόμενος στη φυλακή για τις ιδέες του και την πολιτική του δραστηριότητα αντιφρονών συγγραφέας Λίου Ξιαομπό (Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 2010).

          Στην Ελλάδα, όπως παντού, η ιστορία μαρτυρεί πως γρήγορα ξεχνιούνται όσοι πολιτικοί ηγέτες δεν έχουν να παρουσιάσουν κάτι το θετικό, ως ήθος και ως έργο. Από αυτούς μένει μόνο μια αχνή, αρνητική όσο και πικρή ανάμνηση.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου