Χρόνος και αιωνιότητα

Νέο χρόνο έχουμε και πολλές ευχές ανταλλάσσονται. Χωρίς να το θέλουμε βάζουμε σ' αυτές την έννοια του χρόνου και ζητάμε να είναι πολύς στην επίγεια ζωή μας. Όμως, πλην του χρόνου, υπάρχει και η διάσταση της αιωνιότητας, την οποία μάλλον αγνοούμε, γιατί δεν προβληματιζόμαστε ως προς την ύπαρξή μας. Ζούμε άσκεφτα, ανεύθυνα, εγωιστικά, υλιστικά. Ο αγαπημένος μου ποιητής και στοχαστής Γιώργος Σαραντάρης στο φιλοσοφικό του δοκίμιο "Συμβολή σε μια φιλοσοφία της ύπαρξης" γράφει: "Κατά τη διάρκεια του βίου του πεθαίνει κανείς πολλές φορές, γιατί πολλές φορές αφαιρείται, λησμονάει την ουσία του, αλλά πάντοτε, εφ' όσον συντηρεί  τη διανοητική και σωματική του υγεία, μπορεί να διορθώσει το σφάλμα του…".

Για τον χριστιανό χρόνος και αιωνιότητα  πάνε μαζί. Ο Σαραντάρης στο προαναφερθέν δοκίμιό του τονίζει: "Ο χρόνος της ζωής ενός ανθρώπου είναι η αιωνιότητα". Σημειώνει ακόμη πως μέσα από την Πίστη στον Θεάνθρωπο Ιησού ο άνθρωπος κατανοεί την αιωνιότητά και η προοπτική της δίδει ουσία και νόημα στην ύπαρξή του και γίνεται εφαλτήριο δημιουργίας στη ζωή του.

Ο συγγραφέας και στοχαστής Χρήστος Μαλεβίτσης στο ομότιτλο με το άρθρο φιλοσοφικό του δοκίμιο "Χρόνος και αιωνιότητα" γράφει: "Το ανθρώπινο δράμα παίζεται μεταξύ χρόνου και αιωνιότητας… Όταν καταλάβουμε ποιος είναι ο χρόνος και ποια είναι η αιωνιότητα τότε θα καταλάβουμε ποιοι είμαστε και εμείς. Τι γυρεύουμε μέσα στο χρόνο και γιατί γυρεύουμε την αιωνιότητα". Ο Μαλεβίτσης χαρακτηρίζει πλάνη το να νομίζει ο άνθρωπος πως ο χρόνος είναι άπειρος και μάλιστα πλάνη αφύσικη, αφού κανένα φυσικό στοιχείο δεν μπορεί να είναι άπειρο. Και συνεχίζει: "Αν ο χρόνος είναι αγνωσία, η αιωνιότητα είναι γνώση. Γνώση του εσχάτου, γι' αυτό η μόνη ανώλεθρη. Αν ο χρόνος είναι πόνος, η αιωνιότητα είναι μακαριότητα".

Η μία αντιμετώπιση της εν χρόνω ζωής μας είναι αυτή των αθέων, οπαδών του μαρξισμού, του φροϋδισμού, γενικά του υλισμού. Όπως γράφει ο Σαραντάρης αυτές είναι θεωρίες και ιδεολογίες που γεννήθηκαν από έναν αχαλίνωτο ηδονισμό και που "θυσιάζουν τον άνθρωπο στο θάνατο". Η αντίληψή τους είναι πως η ζωή τελειώνει με την πλάκα του τάφου, ή την τέφρα του κρεματορίου. Με την εκλογίκευση της ζωής αυτή δεν έχει νόημα, είναι κούφια και βασανιστική, όσο κι αν τεχνητά επιχειρείται να φτιασιδωθεί. Ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα σύνολο νερού, σάρκας και οστών κι επομένως δεν έχει καμία αξία και τα όσα δημιουργεί είναι μηδέν. Έτσι στην κοινωνία εύκολα επικρατούν αντί των αρετών και των αξιών τα συμφέροντα και αντί των αρχών οι διαστροφές.

Το πόσο βασανιστική είναι η ζωή χωρίς πίστη στο Θεό και στην αιωνιότητα φαίνεται και από το έργο του Τζιάκομο Λεοπάρντι (1798-1837), μεγάλου Ιταλού ποιητή και φιλοσόφου. Όταν αυτός απομακρύνθηκε από την Πίστη κυριάρχησε στην ψυχή του η απαισιοδοξία, που πέρασε  στο έργο του. Στις "Σκέψεις" του δείχνει απελπισμένος  από τον  κόσμο, που είναι " μια συμμαχία αγυρτών κατά των τιμίων ανθρώπων, συμμαχία προστύχων εναντίον των ευγενών" και στον οποίο "όποιος κάμνει το κακόν αποκτά ως επί το πλείστον πλούτη, τιμάς και δύναμη, ενώ όποιος ονομάζει το κακόν με το όνομά του, αποθνήσκει μαρτυρικά…". Όχι ότι έχει άδικο πως η κοινωνία διαχρονικά έτσι είναι, όπως την περιγράφει. Όμως μένει στις διαπιστώσεις, που δεν οδηγούν πουθενά, δεν δίνουν λύσεις, δεν δημιουργούν αντιδράσεις. Μένει στη μοιρολατρία, στη ζωή χωρίς αγάπη πίστη και ελπίδα.

Η άλλη αντιμετώπιση της ζωής είναι η πίστη στον Ιησού Χριστό ως Σωτήρα,  στην αιωνιότητα και στην Ανάσταση.  Τότε ο άνθρωπος, ως ύπαρξη, έχει αξία και η ζωή του έχει νόημα, τότε, στην όποια κοινωνία ζει, εξακολουθεί να είναι ζωντανή η ελπίδα του για κάτι καλύτερο και δεν θεωρεί άσκοπη την αγωνιστικότητα του έναντι της όποιας αδικίας. Ο αυτοκράτορας Θεόδωρος Β', Δούκας Λάσκαρης, συγγραφέας του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνα, γνώρισε στη ζωή του πολύ σκληρότερες δοκιμασίες από τον Λεοπάρντι. Όμως είχε την παρηγοριά του την Παναγία και διατήρησε τη μαχητικότητά του. Γράφει: "Εξ αμετρήτων αναγκών και θλίψεων και εξ εχθρών δυσμενών και συμφορών βίου λυτρωθείς, Πανάχραντε, τη κραταιά δυνάμει σου, ανυμνώ, μεγαλύνω την άμετρον σου συμπάθειαν και την εις εμέ σου παράκλησιν".

Για τον χρόνο της ζωής μας ο Βραζιλιάνος ποιητής Μάριο ντε Αντράντε (1893-1945) γράφει, σε ηλικία 40 ετών: "Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής από αυτόν που έχω ζήσει έως τώρα… Αισθάνομαι όπως το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτες τις καταβροχθίζει με βουλιμία, αλλά όταν παρατηρεί πως του απομένουν λίγες αρχίζει να τις γεύεται αργά - αργά και με βαθιά απόλαυση…". Ο Αντράντε γράφει πως έκτοτε αποφάσισε να γίνει πιο ουσιώδης στο πρόγραμμα της ζωής του… Του προγράμματος ζωής του Αντράντε  προηγήθηκε ο Απόστολος Παύλος, που συμβουλεύει τους μαθητές του Τιμόθεο και Τίτο να επωφελούνται του χρόνου τους και να αποφεύγουν "τας μωράς και απαιδεύτους συζητήσεις", που προκαλούν φιλονικίες και είναι "ανωφελείς και μάταιοι". Προηγήθηκαν επίσης το "Χρόνου φείδου" του Χείλωνα και η συμβουλή του Ορατίου Μανν (1796-1859): "Χρησιμοποίησε το χρόνο σου, γιατί είναι ανεκτίμητος, όπως η αιωνιότητα. Το χθες δεν ξανάρχεται, το αύριο δεν είναι σίγουρο, μόνο το σήμερα είναι δικό σου… ". 

Με την πεποίθηση ότι η προς εμάς αγάπη του Γεννηθέντος και Αναστάντος Χριστού είναι απέραντη και η αιωνιότητα απεριόριστη εγκαρδίως εύχομαι καλό και ευλογημένο το 2014.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου