Φιλοπατρία, ιδεολογήματα και ορθολογιστές

 
Αυτές τις ημέρες οι Έλληνες εορτάζουμε τρεις σημαντικές επετείους: Στις 26 Οκτωβρίου τις νίκες των Ελλήνων επί των στρατευμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 28 Οκτωβρίου το ΟΧΙ του ελληνικού λαού και τις νίκες του επί της φασιστικής Ιταλίας και στις 8 Νοεμβρίου το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου. Τα τρία αυτά σημαντικά της ιστορίας μας γεγονότα δεν συνδέονται μόνο ημερολογιακά, τα συνδέει κυρίως η φιλοπατρία, σε συνδυασμό με την πίστη στον Θεό, και την αγάπη στο δίκαιο και στην ελευθερία. Αυτά γέμισαν τις ψυχές των αγωνιστών και των τριών γεγονότων και ήσαν έτοιμοι για την θυσία. Γράφει ο πολυτάλαντος Ανδρέας Καραντώνης, τον Οκτώβριο του 1950:
 

«Ναι, με το χαμόγελο στα χείλη, όπως έλεγε και το αλησμόνητο εκείνο τραγούδι, ξεκινήσαμε όλοι μας, σαν και σήμερα, εδώ και δέκα χρόνια. Ο απροσδόκητος κεραυνός του πολέμου που τον εξαπέλυσαν εκείνο το πρωί στον ουρανό μας οι άπληστοι κατακτηταί, δεν τρόμαξε κανένα μας… Ο εχθρός, ματαιόδοξος και θρασύς, νόμισε πως ευθύς μόλις βρυχηθεί με τα στόμια των χιλιάδων πυροβόλων του και με τους βόμβους των αεροπλάνων του, τρόμος θα κυριέψει τις ψυχές των λιγοστών και φτωχών Ελλήνων. Μα γελάστηκε όσο ποτέ κανείς κατακτητής ως τώρα. Μονομιάς οι φτωχοί, οι λιγοστοί, σεμνοί και μετριοπαθείς Έλληνες, αφήσανε κάθε τι που τους κρατούσε στην ειρηνική ζωή, κάμανε το σημείο του Σταυρού, βάλανε το χέρι στην καρδιά τους και δίχως  καν λόγια επανέλαβαν τον προαιώνιο Ελληνικό όρκο: Εμπρός γενναία παιδιά των Ελλήνων, ελευθερώστε την πατρίδα σας, τα σπίτια σας, τις γυναίκες σας, τους τάφους των προγόνων σας: Τίποτε το αγιώτερο δεν υπάρχει από την πατρίδα». (Περιοδικό «Ελληνική Δημιουργία, τόμος 6^ος, τεύχος 66, Αθήναι, 1 Νοεμβρίου 1950, σελ. 653-656).
 
Το 1945 ο  Άγγελος Σικελιανός έγραψε για το 1940:  «…Στη μυστικότατη, στην υπερούσιαν αυτήν ώρα, της μετάστασης των πάντων προς τις σφαίρες του υπέρτατου αγνισμού και λυτρωμού που μας προσφέρει η Κοίμηση της Χάρης Της, ο Ιταλός σα νάθελε να πλήξει αντάμα με το ακήρατό της σώμα και το σώμα της βαθιά συναγιασμένης τη στιγμή εκείνη Ελλάδας, ξαφνικά χτυπάει στην Τήνο, δολοφονικά και καίρια, το ιερό απ’ την ώρα αυτή πολεμικό καράβι μας, την “Έλλη”.
 
Αργά τ’ απόγεμα μονάχα ήρθε το μήνυμα στη Φτέρη. Ο ξωμάχος λαός που τόφερε είχε κιόλας στη μορφή του όλη την προεικόνιση του αγώνα, που ξεκίναε τόσο δόλια απ’ τα βάθη του Άδη να προσβάλλει τις κορφές της Λευτεριάς και της ζωής του. Αλλά στη μορφή του αντιφεγγούσε κιόλας από τότε η Αλβανία, αντιφεγγούσε η κορυφαία του Νίκη. Και τεράστιο Σύμβολο αμετάσειστο κι απόρθητο η Κοιμημένη Παναγιά, μετουσιωμένη τώρα στον υπέρτατο αυτόν αγώνα απ’ την Ελλάδα, αναστημένη πια, βάδιζε μπροστά του Αρχιστρατηγούσα, ακοίμητη Υπέρμαχη, ακατάβλητή του Οδηγήτρα…» (Άρθρο στο περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 1^ης Νοεμβρίου 1945 - Αναδημοσίευση εις βιβλίο Μερόπης Ν. Σπυροπούλου «Στην εποποιία του 1940-41 με πίστη», Έκδ. Αρχονταρίκι, Γ΄ Έκδ. 2010, σελ. 173-174).
 
Ο Γιώργος Θεοτοκάς, στις 9 Νοεμβρίου 1940, λίγες δηλαδή ημέρες από την έναρξη του πολέμου, γράφει στα «Νεοελληνικά γράμματα»:
 
«…Θα κάνουμε τον πόλεμο ως το τέλος, ως τις έσχατες συνέπειές του. Το πήραμε απόφαση όλοι μαζί, από την πρώτη στιγμή, με μια σκέψη, μ’ ένα ένστικτο, οι βουνίσιοι και οι καμπίσιοι κι οι κάτοικοι των πόλεων και οι θαλασσινοί κι οι νέοι, οι συντηρητικοί και οι ριζοσπαστικοί, οι ποιητές κι οι εργάτες κι οι μεταπράτες. Δε θα ζητήσουμε ανακωχή για να σώσουμε το κεφάλι μας που κινδυνεύει. Δε θα νοσταλγήσουμε τις μικρές απολαύσεις της ατομικής ευτυχίας, που συνέβηκε τυχόν να γνωρίσουμε μες στην ασφάλεια και την ειρήνη. Δεν θα πούμε εμείς: οτιδήποτε εξόν από τον πόλεμο. Θα πούμε και λέμε ήδη: οτιδήποτε εξόν από τη δουλεία και την ατιμία. Η Ελλάδα μιλά μέσα μας τη γλώσσα των μεγάλων ημερών, των μεγάλων αγώνων και των μεγάλων θυσιών…».
 
Στις 14 Απριλίου 1941 και ενώ, στις 9 Απριλίου, οι Γερμανοί έσπασαν το μέτωπο της ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, δημοσιεύεται ανωνύμως στην «Πρωία» κείμενο του Γ. Θεοτοκά, που ήταν  στρατιώτης. Γράφει σε αυτήν, μεταξύ άλλων:
 
«Χίτλερ! Χίτλερ! Μπορεί ο κόσμος να σε φοβάται, αλλά εμείς, οι φαντάροι της Ελλάδας, δεν σε φοβηθήκαμε ποτέ, ούτε και τώρα σε φοβόμαστε, που έστειλες εναντίον μας τις φονικές μηχανές σου. Τί μπορείς να μας κάμεις; Να μας σκοτώσεις; Τρεις χιλιάδες χρόνια αυτή τη δουλειά κάνουμε, σκοτωνόμαστε για να ζει η Ελλάδα και για να προκόβει ο κόσμος με τα φώτα και τα παραδείγματα που η Ελλάδα του δίνει. Διακήρυξες ότι ο λαός σου είναι λαός αρχόντων και βγήκες να επιβάλλεις την παντοκρατορία σου με τη φωτιά και το σίδερο, σκορπώντας παντού τον όλεθρο. Εμείς δεν είμαστε λαός αρχόντων, είμαστε κάτι σπουδαιότερο, είμαστε ο λαός που αιώνια θυσιάζεται για τις υπέρτατες αξίες  της ζωής και που δεν πεθαίνει ποτέ... Οι αξίες που αντιπροσωπεύει η Ελλάδα ξαναγεννιούνται καθαγιασμένες, άλλη μια φορά, από τη δική μας θυσία. Για τούτο δε σε φοβόμαστε, γιατί εσύ θα φύγεις και το έργο σου θα χαθεί, ενώ η Ελλάδα θα μείνει». (Σημ. Τα κείμενα αναδημοσιεύονται στο βιβλίο «28 Οκτωβρίου 1940», Έκδ. «Ευθύνη»,  4^η Έκδοση, σελ. 106).
 
Το 1976 ο Άγγελος Τερζάκης διείδε να επέρχεται η παγκοσμιοποίηση, ο ατομισμός, ο κοσμοπολιτισμός και η κατάχρηση της επιστήμης και της τεχνολογίας και διερωτάται σε σχετικό άρθρο του:  «Έχει λοιπόν μέλλον η φιλοπατρία μέσα σε έναν κόσμο που αποχρωματίζεται σταθερά, που τυποποιείται;» Και απαντά: «Έχει και θα έχει ενόσω ο άνθρωπος θα γεννιέται φυσιολογικά από τον άνθρωπο, το κάθε παιδί από μια μάννα. Αλλά και δεσμός μητέρας και παιδιού είναι η φιλοπατρία, γι’ αυτό και περιέχει δύο βασικά γνωρίσματα: την τρυφερότητα και την ιερότητα. Στο παιδί που γεννάει η μάννα, νιώθει να συντελείται ένα θαύμα. Το παιδί βλέπει στη μάννα του να ενσαρκώνεται προσωποποιημένη η Φύση… Όσο και αν ένας εωσφορισμός περίεργος διεγείρει σήμερα την επιστήμη, της υποβάλλει ιδέες μητροκτονίας, δεν νομίζω πως ο άνθρωπος θα απαρνηθεί τελικά τη Φύση» (Αυτ. σελ. 242).
 
Διερωτώμαι αυτοί οι λόγιοι, οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες του 1940,  των Βαλκανικών πολέμων, του Αρκαδίου, όλοι οι Έλληνες, που αγάπησαν και θυσιάστηκαν για την Πατρίδα τους, που δεν θέλησαν να παραδώσουν σπιθαμή από το έδαφός της, θεωρούνται «ακροδεξιοί» από τους ιδεολόγους του ορθολογισμού, του ατομισμού και της παγκοσμιοποίησης; Ας το πουν ξεκάθαρα, γιατί όποιος σήμερα έχει τις ιδέες εκείνων έτσι χαρακτηρίζεται από αυτούς. Διερωτώμαι επίσης, ακροδεξιός και ο Τερζάκης, επειδή πιστεύει πως η φιλοπατρία ξεκινά από τη σχέση μητέρας και παιδιού, που εκείνη γεννά και τρέφει με το γάλα της, και πως η μητροκτονία προέρχεται από έναν περίεργο εωσφορισμό;
 
Ασφαλώς κατά τους δέσμιους των ορθολογιστικών ιδεολογημάτων τους «ακροδεξιός» πρέπει να θεωρείται  και ο Τόμας Έλιοτ, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας (βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1948), ο οποίος  το 1931 προβλέπει τα σημερινά ιδεολογήματα και την κατάληξή τους στο δοκίμιό του «Thoughts after Lambeth» (Σκέψεις μετά το Λάμπεθ), από το οποίο ο Ζήσιμος Λορεντζάτος αντιγράφει σε άρθρο του το εξής απόσπασμα: «Ο Κόσμος πειραματίζεται δοκιμάζοντας να διαμορφώσει μια πολιτισμένη, αλλά μη Χριστιανική νοοτροπία. Το πείραμα θα αποτύχει. Όμως πρέπει να δείξουμε μεγάλη υπομονή περιμένοντας το γκρέμισμά του. Στο μεταξύ εξαγοραζόμενοι τον καιρό: ώστε η πίστη να κρατηθεί ζωντανή στη σκοτεινή περίοδο που έχουμε μπροστά μας, ώστε να ανανεώσουμε και να ξαναχτίσουμε τον πολιτισμό και να σώσουμε τον κόσμο από την αυτοκτονία» (Σημ. Το άρθρο του Ζήσιμου Λορεντζάτου επιγράφεται «Τί αν θέλοι ο σπερμολόγος ούτος λέγειν;» και βρίσκεται στο περιοδικό «Εποχές», τεύχος 22, Φεβρουάριος 1965, σελ. 16-21).
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Mask of Agamemnon

 
Name: Mask of Agamemnon
 

What it is: A gold funerary mask of a man's face
 
Where it is from: Mycenae, an archaeological site in southern Greece
 
When it was made: Circa 1500 B.C.
 
Related: Phaistos Disk: 3,000-year-old inscriptions from Crete that have never been deciphered
 
This gold death mask was found by German archaeologist Heinrich Schliemann in 1876 during excavations of a Bronze Age tomb at the Mycenae archaeological site in southern Greece.
 
Schliemann believed he had found the body of the mythical king Agamemnon, who led the Achaean (Greek) siege of Troy in Homer's "Iliad” (he is also mentioned in Homer's "Odyssey" and features in some ancient Greek plays.) According to Homer, Agamemnon ruled at Mycenae, and the artifact has been known as the "Mask of Agamemnon" ever since.
 
But the artistic style of the artifact and subsequent studies of the archaeological site on the Peloponnese Peninsula suggest the mask was made in about 1500 B.C. -hundreds of years before Agamemnon might have lived- and some suggest it was made even earlier.
 
The mask is formed from a thin sheet of gold and would have been made in the living likeness of the deceased. The royal tomb where it was found contained the remains of eight people. All of them had weapons, but only five wore gold death masks, which archaeologists think indicated status.
 
The Mycenaeans were a Bronze Age people who lived throughout southern Greece after about 1750 B.C. They spoke an early form of Greek, and their civilization was greatly influenced by the Minoan civilization of Crete.
 
Schliemann thought the Mycenaeans were the Achaeans of the "Iliad" and believed their remains showed the historical reality of the Trojan War. Although some Mycenaean sites correspond to Achaean kingdoms in the "Iliad," archaeologists now think the Mycenaean civilization ended in about 1200 B.C., during the "Late Bronze Age collapse," while the Trojan War may have happened hundreds of years later.
 
SOURCE: Microsoft Start News

Το «Πάτερ ημών» στα Ποντιακά

 
Το παρακάτω κείμενο είναι μια μετάφραση του «Πάτερ ημών» στη διάλεκτο των Ποντίων, η οποία διατηρεί τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα και έχει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά.
 

Πατέρα εμούν ον είσαι ‘ς σοὐρανόν,
ατώς αγιασθήτω το όνομάς,
ελθέτω η βασιλείασ’ ατώς,
γενέσθω το θέλημάς ατώς,
ατώς ‘ς σον οὐρανόν, κι ‘ς σα τη γαίαν.
Τον εμοίς τον επιούσιον άρτον δίδοι μας σήμερον,
κι άφεκς εμούν τα οφειλήματα εμών,
ατώς κι εμείς αφίουμε τους οφειλέτας εμών.
Κι α μη φέρ’ μας εις πειρασμόν,
αλλά ρύεσ’ μας από τον πονηρόν.
Αμήν.

Festival of Orthodox Arts (Bath) - 2024

 
I am writing to let you know about our Arts Festival, which is taking place here in Bath on Friday 25th and Saturday 26th October 2024.  We are supporting Genesis Trust, a local charity supporting disadvantaged and vulnerable people in the Bath area.
 

The program, which is attached and also available here includes a talk by Aidan Hart, a discussion organised in partnership with The Institute for Orthodox Christian Studies (IOCS), two concerts, a children’s workshop and exhibitions of icons and other art, including painting, stained glass, sculpture, photography and ceramics.
 

In Christ
Father Richard (Bath Parish)

Νησιά της Ελλάδος

 
Η Ελλάδα έχει συνολικά 6.000 περίπου νησιά και νησίδες. Από αυτά κατοικούνται τα 227.
 

Τα είκοσι μεγαλύτερα ελληνικά νησιά είναι αυτά που αναφέρονται και απεικονίζονται στο εικονίδιο της παρούσας ανάρτησης.

Σύγχρονη Ελλάδα

 
We don't quite agree with the terminology (especially it was "lost"), but also that it was occupied (probably liberated), while we were attacked (by Italo-Albanians). But it contains a lot of useful information.
 

Δεν συμφωνούμε απολύτως με την ορολογία (ειδικά το "χάθηκαν"), αλλά και ότι ήταν υπό κατοχή (μάλλον απελευθερώθηκαν), ενώ δεχθήκαμε επίθεση (Ιταλοαλβανική). Περέχει όμως αρκετές χρήσιμες πληροφορίες.
 
Η αλήθεια βέβαια είναι πως το Έθνος μας είναι μεγάλο, αλλά το κράτος μας είναι μικρό.

Phaistos Disk

 

Phaistos Disk: 3,000-year-old inscriptions from Crete that have never been deciphered

 

Name: Phaistos Disk
 
What it is: A fired clay disk inscribed with symbols that have never been deciphered
 
Where it is from: The ancient Minoan civilization on the Mediterranean island of Crete
 
When it was made: More than 3,000 years ago
 
What it tells us about the past:
 
The Phaistos Disk was discovered in 1908 by an Italian archaeologist on Crete. Initially, some scholars thought it was a forgery, but it is now generally accepted as authentic — although some researchers still have doubts.
 
The Minoans were a Bronze Age people who lived on Crete and nearby islands in the eastern Mediterranean Sea. Their civilization is renowned for its art and architecture, and is thought to have inspired the early Mycenaean civilization on the Greek mainland.
 
When their astonishing ruins were excavated in the 19th century, the Minoans were named after the mythical king Minos of Greek legends, who kept a Minotaur in a labyrinth under his palace at Knossos on Crete, until the beast was killed by the Athenian hero Theseus. But experts think the Minoans lived on Crete between about 3100 and 1150 B.C. — probably centuries before Minos and Theseus might have lived in the 12th century B.C.
 
The disk was found in the ruins of a Minoan palace at Phaistos, an archaeological site the south coast of Crete. Measuring roughly 6 inches (15 centimeters) in diameter, it is inscribed with two spirals of symbols, one on each side, which most experts think is a script. But what the symbols say has never been determined, although there have been many attempts.
 
In total the disk has 241 occurrences of 45 symbols. Some symbols clearly portray people, while others depict animals, plants, weapons, tools and other objects. They are grouped into "words" by vertical strokes, but nothing is known about how the symbols sounded or functioned.
 
Early interpretations suggested the symbols were an early written form of Greek that described an animal sacrifice carried out in a temple; but a 2004 interpretation suggested they formed a letter about a dispute over land written in the Luwian language of ancient Anatolia (modern Turkey).
 
Still others propose it was written in Hittite; or Egyptian; or that it was either a prayer to a goddess or a funeral hymn, but written in an unknown language.
 
SOURCE: Microsoft Start News