Οι Πόντιοι Υψηλάντες

 
Η 19^η Μαϊου, με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων το 1994, ορίστηκε ως «Ημέρα μνήμης για την Γενοκτονία των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο». Οι Πόντιοι, όπως όλοι οι Μικρασιάτες Έλληνες, συμβάλλουμε στη διατήρηση της ταυτότητάς μας και, με βάση την Παράδοσή μας, συμμετέχουμε στην πρόοδο της Πατρίδας μας.
 

Ένα από τα πολλά παραδείγματα οικογενειών Ποντίων που συνέβαλαν στην διατήρηση της ιδιοπροσωπίας μας και στην ελευθερία της Ελλάδος είναι των Υψηλαντών. Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετά Αθηνών Χρύσανθος ο Φιλιππίδης στην Ιστορία που έγραψε περί της Εκκλησίας της Τραπεζούντος περιγράφει το πώς οι Υψηλάντες γλύτωσαν από τη σφαγή των Οθωμανών. Κατά τα μέσα του 17^ου αιώνα ο Τριαντάφυλλος Υψηλάντης, υιός του Κυριάκου, ήταν πρώτος μεταξύ των προυχόντων της Τραπεζούντας και επίτροπος στο μοναστήρι της Παναγίας του Σουμελά και στον Πανάγιο και Ζωοδόχο Τάφο. Είχε μια 15χρονη πανέμορφη θυγατέρα και ο πασάς θέλησε να την πάρει στο χαρέμι του. Ο Τριαντάφυλλος ζήτησε διορία λίγες ημέρες, δήθεν για να την πείσει να γίνει μουσουλμάνα και να γίνει σκλάβα του πασά. Μόλις γύρισε στο σπίτι του ειδοποίησε όλους τους συγγενείς και όλοι πήραν ό,τι ήταν φορητό πολύτιμο και χρήσιμο και επιβιβάστηκαν την ίδια νύχτα στο καράβι του για να αναχωρήσουν προς Κωνσταντινούπολη. Μαζί σαλπάρισαν και τα άλλα του καράβια...
 
Στην Βασιλεύουσα γρήγορα ανέκτησε την περιουσία του και οι απόγονοί του, όπως ο Μανουήλ Υψηλάντης, απέκτησαν ισχύ, την οποία χρησιμοποίησαν υπέρ της Εκκλησίας και του Γένους. Συγκεκριμένα με ενέργειες του Μανουήλ Υψηλάντου το 1720 αναγέρθηκε εκ θεμελίων ο καείς πατριαρχικός ναός του Φαναρίου  και το 1730 ενήργησε να ανοικοδομηθούν δώδεκα εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης. Παρένθεση: Δεν είναι τυχαίο ότι πυρκαϊές συνέβαιναν τακτικά μόνο σε εκκλησιές και σπίτια Ρωμιών. Προφανώς ήσαν εμπρησμοί.
 
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, πάππος του αρχηγού και ήρωα της Επανάστασης του 1821, διορίσθηκε το 1774 Μεγάλος Διερμηνέας της Πύλης και μετά τα Ορλωφικά και τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή πέτυχε να ανακληθεί η απόφαση του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Α΄, περί γενικής σφαγής των Ελλήνων. Η σφαγή δεν αποφεύχθηκε στην Πελοπόννησο, όπου οι Τουρκαλβανοί έσφαξαν χιλιάδες Ελλήνων.
 
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ως ηγεμών της Βλαχίας ανέπτυξε τη Σχολή του Βουκουρεστίου με αξίους διδασκάλους και με μαθήματα προωθημένα για την εποχή, συνδυασμένα με την Ορθόδοξη πνευματική γνώση. Κατά τον ρωσο - τουρκικό πόλεμο συνελήφθη ως ύποπτος και αποκεφαλίστηκε. Το σώμα του εξαγοράστηκε από τον Μητροπολίτη Νικομηδείας και ετάφη στην Ξηροκρήνη το 1807. Άξιος υιός και διάδοχός του ήταν ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης, του οποίου τέσσερις υιοί ήσαν ηγετικές μορφές της Επανάστασης του 1821.
 
Οι Πόντιοι Υψηλάντες προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες στο Έθνος μας, χωρίς να υπολογίζουν τα υλικά αγαθά, τις ανέσεις τους στην Ξένη και την ίδια τη ζωή τους. Τα τέσσερα αδέλφια Υψηλάντες που πήραν μέρος στην Επανάσταση είχαν πρόωρο θάνατο, από φυλάκιση και βάσανα ο Αλέξανδρος, από τις περιπέτειες των μαχών και τις ταλαιπωρίες τους κατά τον Αγώνα οι άλλοι τρεις. Και ευλογήθηκαν ο μεν Αλέξανδρος να ξεκινήσει πρώτος την Επανάσταση και ο Δημήτριος να την κλείσει νικηφόρα κατά τη μάχη της Πέτρας. Ενδεικτικές του ήθους και τη αγάπης τους προς την Ορθοδοξία και την Πατρίδα είναι οι Προκηρύξεις των Αλεξάνδρου και Δημητρίου Υψηλάντη.
 
Ο Αλέξανδρος στην Επαναστατική του Προκήρυξη από το Γενικό Στρατόπεδο του Ιασίου, στις 24 Φεβρουαρίου 1821, έγραψε:
 
«Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος... Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον, να υψώσωμεν το σημείον, δι΄ ού πάντοτε νικώμεν: λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα και την ορθόδοξον ημών Πίστιν από ασεβή των ασεβών καταφρόνησιν...».
 
Ο Δημήτριος, στις 12 Ιουνίου 1821, αναγγέλλει την έλευσή του στην Ελλάδα με διακήρυξη, στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Ομογενείς φιλελεύθεροι Έλληνες... Όσοι ελάβατε τα όπλα υπέρ της ελευθερίας του Ορθοδόξου ημών Γένους, φιλοτιμηθήτε να φανήτε άξιοι πολεμισταί, δεικνύοντες εις τον κατά του ασεβούς τυράννου πόλεμον ανδρείαν ακαταμάχητον, ομόνοιαν αδιαίρετον και εις τους στρατηγούς ευπείθειαν  απαράβατον... Το τέλος των αγώνων μας είναι η ελευθερία ή ο ένδοξος θάνατος. Αιώνιος δόξα παρά Θεώ και ανθρώποις...».
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Bristol by night - Νυκτερινό Μπρίστολ

 
To Bristol είναι μια φανταστική πόλη της Δυτικής Αγγλίας, γεμάτη γραφικότητα, πλημυρισμένη από ποτάμεια ύδατα, πλήρης ποιητικών και μουσικών εμπνεύσεων, με μια γέφυρα ως σήμα κατατεθέν, με καταπληκτική τέχνη στους δρόμους, που μοιάζουν με υπαίθρια μουσεία...
 

Η πόλη είναι πανέμορφη την ημέρα και απρόσμενα ωραία και ελκυστική και την νύχτα...
 

Μια ιδέα μας δίνουν οι φωτογραφίες που έβγαλε ο παρών ιστολόγος χθες το βράδυ, για να δείξουν του λόγου το αληθές...

Ο Μέγ. Κων/νος στο Bristol

 
Την ερχόμενη Κυριακή 22 Μαΐου, στην εκκλησία των Αγίων Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο Bristol της Δυτικής Αγγλίας, θα πραγματοποιηθεί πνευματική εκδήλωση, στην οποία θα ομιλήσει ο παρών ιστολόγος.
 

Το θέμα θα είναι: «Η εκκλησιαστική πολιτική του Μεγάλου Κωνσταντίνου». Αφορμή για την εκδήλωση είναι η εορτή των αγίων ενδόξων θεοστέπτων μεγάλων βασιλέων καί ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης, που τιμάται στις 21 Μαΐου.

Το εθνεγερτικό έργο του Ρήγα

 
Το σημαντικότερο συγγραφικό έργο του Ρήγα είναι το επαναστατικό. Το εξέδωσε από τον Αύγουστο του 1796 έως τον Δεκέμβριο του 1797, δηλαδή μέσα σε δεκαέξι μήνες και είναι ολοκληρωμένο δημιουργικά. Ξεκινά με την εμψύχωση των σκλαβωμένων και την ενίσχυση της αυτοσυνειδησίας τους, δια του Θούριου και του Ύμνου του Πατριωτικού και ολοκληρώνει με  την επαναστατική προκήρυξη του ελευθέρου κράτους, την διακήρυξη για τα δίκαια του ανθρώπου και το Σύνταγμα.
 

Ο Θούριος, παρά την κατάσχεση των αντιτύπων από την αυστριακή αστυνομία, διαδόθηκε ταχύτατα και ενίσχυσε τη θέληση των ραγιάδων για ελευθερία. Είναι χαρακτηριστικός ο λόγος του Κολοκοτρώνη, για την επίδραση που είχε στην ψυχή του ο Θούριος. Έχοντας υπόψη του τις αράδες «Κάλλιο για την Πατρίδα κανένας να χαθή, ή να κρεμάση φούντα για ξένον στο σπαθί» είπε ο Κολοκοτρώνης: «Εφύλαξα πίστιν εις την παραγγελίαν του Ρήγα και ο Θεός με αξίωσε και εκρέμασα φούντα εις το Γένος μου, ως στρατιώτης  του. Χρυσή φούντα δεν εστόλισε ποτέ το σπαθί μου, όταν έπαιρνα δούλευσιν εις ξένα κράτη». (Βλ. σχ. Δημ. Καραμπερόπουλου, «Ο Θούριος του Ρήγα εμψυχωτής των ραγιάδων Επαναστατών», Έκδ. Επιστ. Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγας, Αθήνα 2009, σελ. 13).
 
Ο Γεώργιος Τερτσέτης στην ομιλία του, τον Μάρτιο του 1849, τονίζει για τον Θούριο ότι ο Ρήγας υπερτερεί του μεγάλου ποιητή Τυρταίου: «Σήμερον να νομιζώμεθα ευτυχέστεροι, ότι ζούμεν εις καιρόν, που τραγουδούμεν όχι τα τραγούδια του Τυρταίου, αλλά τα τραγούδια του Ρήγα Φεραίου... Οι στίχοι του Τυρταίου στάζουν εμφύλιον αίμα, αλλ’ εξ εναντίας εις κάθε γύρισμα κύματος της στιχουργίας του Ρήγα, η ωραιότης, η θρησκεία και η ελευθερία, βλέπουν με χαράν την εικόνα τους» (Γεωργίου Τερτσέτη, Μελέτες 1^ος Τόμος «Ανέκδοτοι λόγοι», Εκδ. Ετ. Ιω. Καμπανά Α.Ε., Αθήνα, 1970, Β΄ Έκδ., σελ. 189).
 
Το 1843 ο Τερτσέτης δημιουργεί το περιοδικό «Ο Ρήγας», του οποίου είναι εκδότης και συντάκτης και εξηγεί γιατί του έδωσε το όνομα του εθνομάρτυρα – εθνεγέρτου: «Ενόμισα ότι εις τούτον τον καιρόν μας το εθνολάτρευτον όνομα του Ρήγα, θέμενον επί κεφαλής πονήματος... ότι χρησιμεύει βεβαίως ως κανών ορθής κρίσεως, σημαία ενώσεως, ευχή να κατευοδώνη την μελέτην, ή τα έργα των ζώντων, ρομφαία τέλος ξεγυμνωμένη εναντίον των εχθρών της Ελληνικής Ελευθερίας». (Γ. Τερτσέτη, Μελέτες Β΄ Τόμος «Λόγοι και Δοκίμια», Εκδ. Ετ. Ιω. Καμπανά, 1^η Έκδ, Αθήνα, 1970, σελ. 280). Θυμίζουμε τους πρώτους στίχους του Θούριου:
 
«Ως πότε παλληκάρια να ζούμεν στα στενά, μονάχοι σα λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά; Σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά, να φεύγουμ’ απ’ τον κόσμον και την πικρή σκλαβιά; Να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς; Καλλιό ΄ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή!».   
 
Ο Ρήγας συνέθεσε και τον επαναστατικό παιάνα «Ύμνος Πατριωτικός της Ελλάδος και όλης της Γραικίας προς ξαναπόκτησιν της αυτών ελευθερίας». Στην πρώτη στροφή γράφει:
 
«Όλα τα έθνη πολεμούν και στους τυράννους τους ορμούν, εκδίκησιν γυρεύουν και τους εξολοθρεύουν, και τρέχουν για την δόξαν με χαρά στη φωτιά!». Και στην τέταρτη, που την ξεκινά με το «ως πότε;» του Θούριου, γράφει:
 
«Ως πότ’ ημείς υπομονή και να μη βγάνωμεν φωνή; Σα να ΄μαστε δεμένοι ζούμεν τυραννισμένοι και καταφρονεμένοι, στη φωτιά, μπρε παιδιά!».
 
Στην ενίσχυση του φρονήματος των ραγιάδων εντάσσονται η εκ μέρους του έκδοση της εικόνας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των βιβλίων του «Ανάχαρσις» και «Τα Ολύμπια». Η εκ μέρους του Ρήγα έκδοση της εικόνας του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν συνέχεια των όσων εγράφησαν για τον μεγάλο στρατηλάτη επί βυζαντινής εποχής και επί τουρκοκρατίας (Βλ. σχ. Αγνής Βασιλικοπούλου, «Ο Μέγας Αλέξανδρος των Βυζαντινών (Οι Βυζαντινοί επίγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου)» Επιστημ. Επετηρίς Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ, τόμ. ΛΒ΄, 1998-2000, σελ. 413).
 
«Η φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου του Μακεδόνος» γράφτηκε περί το 300 μ.Χ. και ήταν δημοφιλές ανάγνωσμα στους Βυζαντινούς χρόνους. Διασώζεται έντυπη έκδοση της, του 1680. Διασώζεται επίσης έκδοση της Φυλλάδας του Μεγ. Αλεξάνδρου του 1858, από την ενορία του Αγίου Γεωργίου Βενετίας. Ο Ρήγας κυκλοφόρησε την εικόνα του Αλεξάνδρου το 1797, με δίγλωσση (ελληνικά - γαλλικά) περίληψη του βίου και των κατορθωμάτων του. 
 
Ο Ρήγας ενίσχυσε την ιδιοπροσωπία των Ελλήνων και με την έκδοση σε μετάφραση από τα γαλλικά  του 4^ου Τόμου «Νέος Ανάχαρσις», του Ζαν Ζακ Μπαρτελεμύ. Ο Μπαρτελεμύ φυλακίσθηκε το 1793, αλλά γλύτωσε την γκιλοτίνα. Ο Ρήγας έκαμε πολιτικές παρατηρήσεις επί του κειμένου, καθώς και διορθώσεις. Το 1797 ο Ρήγας ολοκληρώνει την έκδοση της δωδεκάφυλλης Χάρτας της Ελλάδας, που βοήθησε τους Έλληνες στην κατανόηση της ιστορίας και της γεωγραφίας της Πατρίδας τους. Επίσης με τη μετάφραση του ιταλικού έργου «τα Ολύμπια» τους ενημερώνει για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
 
Το 1797 και κρυφά από την αυστριακή αστυνομία κυκλοφορεί τα έργα: Επαναστατική Προκήρυξις, τα Δίκαια του Ανθρώπου, το Σύνταγμα. Για το Σύνταγμά του ο Ρήγας είχε ως πρότυπό του το Επαναστατικό Γαλλικό Σύνταγμα του 1793 (Σημ. Ποτέ δεν εφαρμόστηκε στη Γαλλία. Αντικαταστάθηκε το 1795...). («La Revolution Francaise», Ed. Hatier, 1989, p. 87). Ο Ρήγας στα «Δίκαια του ανθρώπου» εμπνέεται από την παράδοση της πατρίδας του και, αντίθετα προς την Γαλλική Επανάσταση, δίνει μεγάλη σημασία στην εθνική συνέχεια, στην εκπαίδευση και των κοριτσιών, στην αποκήρυξη της δουλείας και στην κατάργηση της θανατικής ποινής.
 
Από το συγγραφικό του έργο ο Ρήγας αποδεικνύεται πιστός Ορθόδοξος Χριστιανός, όπως αποδεικνύει στην εμπεριστατωμένη μελέτη του «Ρήγας και Ορθόδοξη Πίστη» ο Δημ. Καραμπερόπουλος (Έκδοση Επιστ. Ετ. Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα). Ο Θεσσαλός εθνεγέρτης ζώντας στον καιρό της Γαλλικής Επανάστασης ασφαλώς εντυπωσιάστηκε από όσα άκουγε. Όμως από τα γραπτά του αποδεικνύεται ότι η επιδίωξή του ήταν πατριωτική και όχι ταξική και αντιχριστιανική, όπως στη Γαλλία. Εχθρός του ήταν ο τύραννος Τούρκος, όχι οι προύχοντες ή η Ορθοδοξία. Η χαώδης διαφορά του προς τους Μαρά, Ροβεσπιέρο και Νταντόν είναι ότι το κράτος, που επιδιώκει να δημιουργήσει έχει βασικό του θρησκευτικό στοιχείο όχι «το υπέρτατο ον», αλλά την Ορθοδοξία, όπως φαίνεται στο Σύνταγμά του (Βλ. Άρθρο 4).
 
Τον Ρήγα τον στραγγάλισαν οι Τούρκοι, αλλά δεν μπόρεσαν να στραγγαλίσουν το μήνυμά του. Όπως γράφει στο τέλος των «Μαυρόλυκων» ο Θανάσης Πετσάλης - Διομήδης όταν ο αγάς, προτού τον στραγγαλίσει, τον ρώτησε «Ποιους είχες μαζί σου συνωμότες;» ο Ρήγας του απάντησε: «Όλο το Γένος». Λίγα χρόνια μετά το μαρτύριό του, το Γένος απάντησε στον εθνομάρτυρα: «Ναι! Γι΄ αυτό ο σπόρος σου κάρπισε την ελευθερία μας».
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Καισαρίου Δαπόντε παραλειπόμενα

 
Μὲ βέβαιη συγκίνηση διάβασα ὅτι ἑτοιμάζεται νὰ τοποθετηθεῖ στὴ θέση «Πηγαδάκι» ἀναμνηστικὴ στήλη γιὰ τὸν κορυφαίο μας Σκοπελίτη λόγιο τὸν μοναχὸ Καισάριο Δαπόντε
(βλ. https://www.taxydromos.gr/Sporades/450178-anamnhstikh-sthlh-gia-ton-kaisario-daponte.html).
 

Εἶναι πιὰ καιρός, νομίζω, μετὰ ἀπὸ τόσους αἰῶνες νὰ φανεῖ κι αὐτὴ ἡ μεγάλη Μορφὴ τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ, ὁ ὁποῖος κατὰ τὰ γραφόμενα ἐπιφανῶν λογίων ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς κορυφαίους ποητὲς καὶ χρονογράφους τοῦ 18^ου αἰ. Καὶ ἀναφέρομαι στὸν Κωνσταντῖνο Χαζη Στεφανὴ Δαπόντε, ποὺ ὡς μοναχὸς ἔλαβε τὸ ὄνομα Καισάριος.
 
Δὲ μπορεῖ, λοιπόν, μιὰ Σκιάθος νὰ τιμᾶ (καὶ δικαίως) τὸν μεγάλο μας Παπαδιαμάντη, κι ἡ Σκόπελος -αἰῶνες τώρα- ἀπὸ τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1784 ποὺ ἐκοιμήθη στὴ Μονὴ τοῦ Ξηροποτάμου νὰ τὸν ἀγνοεῖ, ἤ ἔστω νὰ τὸν ἔχει στὸ περιθώριο. Γιατὶ κληρονομιά μας δὲν εἶναι μονάχα τὰ διάφορα «φεστιβάλ» χορῶν, μουσικῆς, ἐντοπίων προϊόντων κ.λ.π., ἀλλὰ πρωτίστως οἱ Μορφὲς ποὺ γίνανε, σὲ χρόνους σκοτεινοὺς καὶ φτωχοὺς πνευματικά, οἱ διαφημιστὲς τῆς «καλλισταφύλου νήσου Σκοπέλου», τῆς «χρυσῆς πατρίδας», τοῦ νησιοῦ «ὅλο κρασάδες» -κατὰ τὶς αὐτούσιες ἐκφράσεις τοῦ ἴδιου τοῦ ἀείμνηστου καὶ μακαριστοῦ Δαπόντε.
 
Ὅσο γιὰ τὸ σπίτι του τὸ πατρικό, τὸ Δαποντέϊκο ἦταν -σύμφωνα μὲ τὶς πηγὲς- «κατὰ τὴν πύλην τοῦ Κάστρου», ἀπέναντι δηλ. ἀπὸ τοῦ «Οἰκονόμου τὸ πηγάδι», τὸ γνωστὸ σὲ ὄλους μας «Πηγαδάκι».
 
Μακάρι νὰ συνεχιστοῦν αὐτὲς οἱ ἱστορικὲς πολιτιστικὲς ἐνέργειες στὸ νησί μας, γιατὶ θὰ εἶναι ἀναμφίβολα σφραγίδες δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ.
 
π. Κ.Ν. Καλλιανός

Διαγωνισμός Ζωγραφικής για την Ομογένεια

 
Η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού & Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών και η Παιδική Πινακοθήκη Ελλάδας, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, διοργανώνουν Διεθνή Παιδικό - Νεανικό Διαγωνισμό Ζωγραφικής, με τίτλο: «Γαϊτανάκι ονειρεμένο, μ’ απηλιώτη άνεμο φερμένο, κλώσε χρώμα να σκορπίζει, μια αγκαλιά για να ανθίζει».
 

Το 1922, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ο ανατολικός άνεμος Απηλιώτης (από εκεί που ανατέλλει ο ήλιος) φέρνει στην Ελλάδα μαζί με τους πρόσφυγες και το «Γαϊτανάκι»: Ένα πολύχρωμο έθιμο που ριζώνει στις καρδιές των Ελλήνων, ως παντοτινό σύμβολο αδελφοσύνης!
 
100 χρόνια μετά, μαθαίνοντας από τις μνήμες της Μικρασιατικής Καταστροφής και μετασχηματίζοντάς τες σε δημιουργική δύναμη για το μέλλον, οι μικροί καλλιτέχνες ανά τον κόσμο καλούνται να φιλοτεχνήσουν έργα που κρατούν ζωντανή στη μνήμη μας την οδύνη του ξεριζωμού, την καθοριστική επιρροή των Μικρασιατών στην εξέλιξη και τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας, καθώς και την τεράστια προσφορά τους στον πολιτισμό, την εκπαίδευση και την οικονομία της χώρας.
 
Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε παιδιά και νέους της Ομογένειας από 6-17 ετών. Βασικός σκοπός, είναι η ενθάρρυνση -μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας- για ιστορικό αναστοχασμό και η καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης.
 
Οι συμμετοχές θα υποβληθούν ψηφιακά, από 9 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου και θα  αξιολογηθούν από Επιτροπή της Παιδικής Πινακοθήκης Ελλάδας, η οποία αποτελείται από  καταξιωμένους εικαστικούς και εκπαιδευτικούς.
 
Πέραν των βραβείων, θα δοθούν τιμητικά διπλώματα σε όλους τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό.
 
Λεπτομέρειες σχετικά με τη διαδικασία υποβολής, περιλαμβάνονται στην ιστοσελίδα της Παιδικής Πινακοθήκης Ελλάδας: https://www.paidikipinakothikielladas.org.
 
ΠΗΓΗ: Ελληνική Γνώμη

Ποιμαντική στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα

 

Η 17η Συνδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Δικτύου

για την Ποιμαντική Διακονία στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα

 

Ξεκίνησαν οι εργασίες της 17ης Συνδιάσκεψης του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ποιμαντική Διακονία στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα   (European Network for Health Care Chaplaincy), οι οποίες φιλοξενούνται στην Ορθόδοξο Ακαδημία της Κρήτης. Η Συνδιάσκεψη διοργανώνεται από το Πατριαρχικό Δίκτυο για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας.  Στις εργασίες της Συνδιάσκεψης, οι οποίες θα διαρκέσουν μεταξύ 11^ης και 15^ης Μαΐου 2022, συμμετέχουν 100 εκπρόσωποι από διάφορες Εκκλησίες της Ευρώπης και άλλες οργανώσεις που φροντίζουν τον άρρωστο σε διάφορα υγειονομικά καταλύματα σε 27 Ευρωπαϊκές χώρες.  Το θέμα της Συνδιάσκεψης σχετίζεται με την ταυτότητα του θρησκευτικού λειτουργού στον χώρο της Υγείας (Heart to Heart: Being a Chaplain – Being with Others).

 

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Κισάμου & Σελίνου, κ. Αμφιλόχιος, και ο Διευθυντής της Ακαδημίας, Κωνσταντίνος Ζορμπάς, καλωσόρισαν τους Συνέδρους με θερμούς χαιρετισμούς.

 

Το «Ευρωπαϊκό Δίκτυο» (ENHCC) είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό όργανο που συνδέει όλους όσοι προσφέρουν εκκλησιαστική υπηρεσία-διακονία σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στην Ευρώπη. Στο «Δίκτυο» συμμετέχουν αντιπρόσωποι από όλες τις Εκκλησίες, τις Πίστεις και τους Εθνικούς Συνδέσμους που έχουν τις ρίζες τους στον Χριστιανισμό, όπως αυτός εκφράζεται στους πολιτισμούς της Ευρώπης. Σκοπός του «Δικτύου» είναι να προωθήσει την ανάπτυξη υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στον τομέα της ποιμαντικής διακονίας στον χώρο της υγείας στην Ευρώπη σε διεπιστημονικό και διαπολιτιστικό επίπεδο.

 

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει αναλάβει σημαντικό ρόλο στο «Ευρωπαϊκό Δίκτυο». Το 2000 οργάνωσε την ιδρυτική Συνδιάσκεψη, και πάλι στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης. Έτσι, στη φετινή Συνδιάσκεψη θα εορτασθούν τα 20 χρόνια από την ίδρυση του «Ευρωπαϊκού Δικτύου». (Σημ.: Λόγω της πανδημίας, είχε ματαιωθεί η προγραμματισμένη για το 2020 Συνδιάσκεψη).

 

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκπροσωπείται από τον Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου Σταύρο Κοφινά, Συντονιστή του Πατριαρχικού Δικτύου, ο οποίος εκλέχθηκε παμψηφεί ως ο πρώτος Συντονιστής του «Δικτύου» το 2000, και επανεξελέγη άλλες δύο φορές, υπηρετώντας ως συντονιστής επί 10 συνεχή έτη (2000-2010).

 

Πηγή: Δίκτυοτου Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Ποιμαντική Διακονία στον Χώρο της Υγείας

Συναυλία Ρουμάνων στο Bristol

 
Στην πανέμορφη και γραφικότατη πόλη του Bristol της Δυτικής Αγγλίας, εκτός των άλλων Ορθοδόξων Χριστιανικών Ενοριών, υπάρχει και δραστηριοποιείται μια ρουμάνικη Ενορία, η οποία είναι αφιερωμένη στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη!
 

Την ερχόμενη εβδομάδα, που θα εορτάζει η Ενορία, θα τελεστούν κατ’ αρχάς οι καθιερωμένες ιερές τελετές στον Ναό της Ενορίας. Επίσης δε, θα βρίσκεται στο Bristol η ΑΡΜΟΝΙΑ, που θεωρείται η σπουδαιότερη ρουμανική ανδρική Χορωδία. Αυτή θα ψάλλει κατά τη διάρκεια των ιερών τελετών, το Σάββατο 21 Μαΐου και την Κυριακή 22 Μαΐου, ενώ θα δώσει και μια συναυλία, το Σάββατο 21 Μαΐου στις 7.30 μ.μ., που θα είναι αφιερωμένη στην Προσευχή για Ειρήνη (“Pray for Peace”). Η είσοδος θα είναι δωρεάν.

Οι ποιητές* για τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄

 
Η με απαγχονισμό εκτέλεση από τους δυνάστες Οθωμανούς του εθνοϊερόμαρτυρα Αγίου Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Γρηγορίου Ε΄, την ημέρα του Πάσχα του 1821, συντάραξε τις συνειδήσεις των επαναστατημένων Ελλήνων. Αυτό το συναίσθημα απαθανάτισαν ποιητές της εποχής εκείνης, ή αργότερα, το 1871 και το 1872, με  την ανακομιδή των λειψάνων του από την Οδησσό στην Αθήνα και την αποκάλυψη ανδριάντα του στην πρωτεύουσα της Ελλάδας.
 

Τον Μάιο του 1823 και σε διάστημα ενός μηνός ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον «Ύμνο στην Ελευθερία», τον Εθνικό μας Ύμνο. Σε αυτόν γράφει (Σε παρένθεση ο αριθμός του στίχου):
 
«Όλοι κλαύστε, αποθαμένος ο αρχηγός της Εκκλησιάς. Κλαύστε, κλαύστε, κρεμασμένος ωσάν νάτανε φονιάς (135). Έχει ολάνοικτο το στόμα π’ ώρες πρώτα είχε γευθή τ’ Άγιον Σώμα, λες πως θε να ξαναβγή (136). Η κατάρα που είχε αφήσει λίγο πριν να αδικηθή εις οποίον δεν πολεμήση και ημπορεί να πολεμή (137)...Εξ αιτίας του εσπάρθη, εχάθη αίμα αθώο χριστιανικό, που φωνάζει από τα βάθη της νυκτός: Να ΄κδικηθώ» (154).
 
Ο Σολωμός και εις το λυρικό ποίημά του «Εις τον θάνατον του Λόρδου Μπάϊρον», το οποίο συνέθεσε το 1825, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Άγγλου φιλέλληνα ποιητή, γράφει: «Όλοι εκείνοι οι πολεμάρχοι περιζώνουνε πυκνοί την ψυχή του Πατριάρχη, που τον πόλεμο ευλογεί». (56).
 
Ο επτανήσιος ποιητής Ιούλιος Τυπάλδος (1814-1883) το 1856 εξέδωσε την «Ωδή στον πατριάρχην Γρηγόριον». Γράφει:
 
«Ένα καράβι καρτερεί, άπλωσε τα πανιά σου. Δέησες και θρήνοι και ψαλμοί! Το ξόδι κατεβαίνει. Σηκώσου σα βασίλισσα, Ελλάδα, αναστημένη, και δέξου στες αγκάλες σου τον πρωτομάρτυρά σου....
 
Στο δαφνοστόλιστο Ναόν ο Πατριάρχης μπαίνει. Μύριες ολότρεμες καρδιές χτυπούν ολόγυρά του. Γαλήνη της παράδεισος λάμπει στα βλέμματά του, κι ως ηγεμόνας νικητής στο θρόνο του ανεβαίνει.
 
“Χριστός ανέστη” ξεφωνεί και την πνοή γρικάει, του μαρτυρίου που προχωρεί... τι θόρυβος μακρία; Φονιάδες άμετροι με μιας ορμούν στην Εκκλησία, που όλη βλαστήμιες και κραυγές και χτύπους αντηχάει.
 
Επάνω σου, γενναία ψυχή, ρίχνεται τάγριο πλήθος, αστράφτουν αιματόβρεχτα γύρω σου τα μαχαίρια, και εσύ προσφέρεις γαληνός εις τα δεσμά τα χέρια, και δεν σου φεύγει ένα κρυφό παράπονο απ’ το στήθος.
 
Ψάνηθε (από ψηλά) άγγελος Θεού σαν αστραψιά πετιέται και τ’ αερόπλαστα φτερά επανωθέ σου απλώνει, γέρνει σ’ εσέ κι αόρατος την κεφαλή σου ζώνει με μιαν αχτίνα ολόλαμπρη οπού ποτέ δε σβιέται.
 
Εσύ είδες το χρυσόφτερο και πριν τον κόσμο αφήσης τάγρια θεριά λυπήθηκες τα αιματοβαμμένα, οπού σε πέρναν στην σφαγή, κι αν τότε αλυσωμένα δεν ήτανε τα χέρια σου, τ’ άσκωνες (σήκωνες) να ευλογήσης.....
 
Πέλαο και γη Σε χαιρετούν, πατέρα κι ευεργέτη. Για ιδές, η Ελλάδα σύσσωμη κλίνει το γόνυ εμπρός σου, και χύνει δάκρυα θλιβερά στο νεκροκρέββατό σου. Ναι, το μαρτύριο ενίκησε. Ω! ασκώσου (σηκώσου) ευλόγησέ τη».
 
Ο Περικλής Καλαθάκης, για τον οποίο δεν υπάρχουν βιογραφικά στοιχεία, το 1885 εξέδωσε επικό ποίημα που το ονόμασε «Ωδή εις την ανακομιδήν των λειψάνων του απαγχονισθέντος πατριάρχου Γρηγορίου του Ε΄». Γράφει:
 
«...Τίνος Έλληνος, όταν εφάνη την μεσίστιον φέρον σημαίαν, οφθαλμός δεν εξέχυσε δάκρυ εις την  του μάρτυρος πένθιμον θέαν; Τα νερά του Βοσπόρου χαράσσει (το πλοίο το φέρον το λείψανο του Πατριάρχη περνώντας από την Κωνσταντινούπολη), πριν εμβή σ’ την καλήν Προποντίδα. Στον Κεράτιο αίφνης η πρώρα Βυζαντίου εστράφη, την είδα. Ως να έλεγ’ εκεί ο Εθνομάρτυς στην αγχόνην των Τούρκων ανέβην. Εμπαιγμός αλλοφύλων εσύρθην, ενθυμούμαι ακόμη την χλεύην.
 
Κατευθύνεται όπου Ελλήνων τα ηρώα υψούνται μνημεία, πρυτανεύων αυτός θα στολίζη αθανάτων ανδρών μαυσωλεία».
 
Στις 25 Μαρτίου 1872 τελέστηκαν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντος του Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ μπροστά στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρόντες ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄, όλες οι Πολιτικές, Στρατιωτικές και Εκκλησιαστικές Αρχές και μέγα πλήθος λαού. Σε αυτή την ομήγυρη ο ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης απάγγειλε το αποτελούμενο από 146 στίχους ποίημα που έγραψε για την περίπτωση.
 
Στην αρχή ο ποιητής διεγείρει τις ψυχές των Ελλήνων με τα ερωτήματά του:
 
«Πώς μας θωρείς ακίνητος; Πού τρέχει ο λογισμός σου; Τα φτερωτά σου όνειρα; Γιατί στο μέτωπό σου να μη φυτρώνουν, γέροντα, τόσες χρυσές αχτίδες μ’ όσες μας δίδει η όψη σου παρηγοριά κ’ ελπίδες; Γιατί στα ουράνια χείλη σου να μη γλυκοχαράζη, πατέρα, ένα χαμόγελο; Γιατί να μη σπαράζη μέσα στα στήθη σου η καρδιά και πώς στο βλέφαρό σου ούτ’  ένα δάκρυ επρόβαλε ούτ’ έλαμψε το φως σου;...»
 
Και συνεχίζει με πατριωτικό και θρησκευτικό παλμό:
 
«Το λείψανό σου το φτωχό, το ποδοπατημένο, τ’ ανάστησε η αγάπη μας, κ’ εδώ μαρμαρωμένο  θα στέκει ολόρθο, ακλόνητο, κ’ αιώνιο θε να ζήσει νάναι φοβέρα αδιάκοπη σ’ Ανατολή και Δύση... Πενήντα χρόνοι επέρασαν σαν νάτανε μια μέρα!... Για σας που είσθε αθάνατοι φεύγουν γλυκιές, πατέρα, πετούν οι ώρες άμετρες στου τάφου το λιμάνι... Για μας... και μόνο μια στιγμή αρκεί να μας μαράνει...
 
Είχε προβάλει από μακρά πουλί κυνηγημένο σα σύγνεφο με το βοριά και μαυροφορεμένο, σκοτίδιασε τον ουρανό με τα πλατιά φτερά του και με φωνή που εξέσχιζε σκληρά τα σωθικά του ερρέκαξε (εφώναξε) κι εβρόντησε: “Χτυπάτε πολεμάρχοι!... Απ’ άκρη σ΄ άκρη ο χαλασμός... Κρεμούν τον Πατριάρχη!”...»
 
Το τέλος του ποιήματος είναι εξίσου συνταρακτικό:
 
«Τι θέλεις, Γέροντ’, από μας; Δε νιώθεις μια ματιά σου πόσες θα εφλόγιζε καρδιές, κι από τα σωθικά σου πόση θα εβλάστανε ζωή; Πώς δεν ξυπνάς, πατέρα;... Δε φέγγει μες στο μνήμα σου ούτε μια τέτοια μέρα;
 
Το μάρμαρο έμεινε βουβό... Και θα μείνει ακόμα ποιος ξέρει ως πότε αμίλητο το νεκρικό του στόμα... Κοιμάται κι ονειρεύεται... Και τότε θα ξυπνήσει, όταν στα δάση, στα βουνά, στα πέλαγα βροντήσει το φοβερό μας κήρυγμα: “Χτυπάτε Πολεμάρχοι!...Μη λησμονείτε το σχοινί, παιδιά, του Πατριάρχη!”».
 
Το τέλος της απαγγελίας από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη καλύφθηκε από τις επευφημίες του συγκεντρωμένου πλήθους. Ο Άγιος Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄  ήταν και παραμένει στις ψυχές των Ελλήνων ο πρωτομάρτυρας της Ελληνικής Επανάστασης.
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
             
*Τα στοιχεία έχουν παρθεί από τον Τόμο – Ανθολογία «Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά – Ο Αγώνας του 1821 στην ελληνική και ξένη ποίηση» τον οποίο εξέδωσαν η Τράπεζα Πειραιώς και το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος. Χρησιμοποιήθηκε επίσης το βιβλίο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστοδούλου «Γρηγόριος Ε΄, ο Εθνάρχης της οδύνης» (Έκδ. Αποστολικής Διακονίας).   

Για το μέλλον της γης

 
Το Institute for Orthodox Christian Studies, του Cambridge, οργανώνει προσεχώς μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εκδήλωση.
 

Η σχετική ανακοίνωση έχεις ως εξής:
 
This is a reminder about our forthcoming event on 13 May 2022 / 6 – 7.30 pm BST: a lecture on ‘Beauty, Eros and Education for the Future of the Planet’ delivered by Dr Simon Wilson (Senior Lecturer, Canterbury Christ Church University).
 
The lecture will take place physically at Wesley House, 31 Jesus Lane, Cambridge, top floor (access through the IOCS entrance on Jesus Lane).
 
Participants can also attend via Zoom. The Zoom link for the event is: https://us02web.zoom.us/j/86558931621

«Εἰσελεύσομαι, Κύριε...»

 

Στὸν Πανοσιολογιώτατο π. Νικόδημο Εὐσταθίου,

Πρωτοσύγκελλο τῆς Μητροπόλεώς μας, ταπεινὸ ἀντίδωρο γιὰ τὰ σεπτά Του ὀνομαστήρια

Τῆς Κυριακῆς τὸ βαθὺ τὸ ἀνοιξιάτικο τὸ πρωϊνό, μὲ τὰ ξέφτια τῆς νύχτας ν’ ἀραιώνουν καὶ νὰ δεσπόζει μέσα στὸ πανευῶδες χάραμα τῆς μέρας, ποὺ δειλά-δειλά ἀνατέλει. Κι ὔστερα ἡ βαθειὰ ἡσυχία τοῦ ναοῦ, ποὺ ἀνοίγεται, καθὼς τὸ πρῶτο φῶς θρυμματίσει τὰ ὅποια σκοτάδια κι άφήσει τὴν εὐώδη κατάνυξη ν᾿ ἁπλωθεῖ εὐόσμως καὶ εὐπρεπῶς στὸ γύρω χῶρο, ποὺ διψᾶ, ὅπως κι ἡ ψυχή, γιὰ ἱερὰ βιώματα θείας παρουσίας καὶ εὐτόνου συγκινήσεως.
 
Ἄχραντες οἱ στιγμὲς αὐτὲς τῆς ἡσυχίας ποὺ χαρίζονται στὴν ψυχή καὶ διαπιστώνεται μέσα τους ἡ Παρουσία Του. Γιατὶ ἐκεῖ, στὴ σιωπή, ἀκούγονται τὰ βήματα τοῦ Θεοῦ ποὺ σιμώνει μέσα στὸ χάραμα αὐτό, γιὰ ν’ ἀνοίξει τὴν Ὡραία Πύλη καὶ νὰ συντροφέψει τὸν παπᾶ στὴ Λειτουργία. Νὰ τὸν συντροφέψει, δηλαδή, νὰ τὸν ἐνισχύσει στὴν διακονία τοῦ προκειμένου Μυστηρίου, ὥστε «φόβῳ καὶ τρόμῳ» καὶ μὲ βαθειὰ τὴ συναίσθηση ὅτι μὲ τὴν ἄφατο φιλανθρωπία Του προσέρχεται «λειτουργεῖν τὸ Ἄχραντο Σῶμα καὶ Τίμιο Αἷμα» τοῦ Κυρίου.
 
Ἱερὴ προετοιμασία εἶναι, λοιπόν, αὐτὲς οἱ περιούσιες στιγμὲς ποὺ γεύεται ὁ λειτουργὸς στὴ μοναδικὴ αὐτὴ ὥρα,  τὴν Ὀρθρινή, πρὶν τὴν ἀγγίξει ἡ ἀνθρώπινη παρουσία, πρὶν θραύσει τὸ κέλυφος τῆς θείας σιωπῆς ἡ ὅποια φωνή. Ἀκόμα καὶ τοῦ ἴδιου τοῦ ἱερέα...
 
Ἀλήθεια, πόσο Τὸν εὐγνωμονοῦμε γι᾿ αὐτὰ καὶ ἄλλα ἀκόμη ποὺ πρόθυμα πάντα καὶ  μὲ περίσσευμα ἀγάπης πατρικῆς δαψιλῶς  μᾶς χαρίζει...
 

Κυριακή, 8 Μαΐου 2022, Ἅγιος Παντελεήμων

π. Κ.Ν. Καλλιανός