Monday 30 June 2008

Από μια... άλλη Αποδημία

ΣΤΡΑΤΟΚΟΠΟΙ

...έφθασαν ευλαβικοί από μέρη μακρινά
στο όρος που οι πατέρες ονομάζουν άγιο.

Ο αρχοντάρης τον δίσκο τριγυρίζει
προσφέροντας με τη σειρά

λουκούμι
για την υπογλυκαιμία της οδοιπορίας
νερό
για την δροσιά της κάψας
και τσίπουρο
μοναδικό αντίδοτο υπότασης.

Ύστερα στο καθολικό της μονής
που γεύθηκε των Καντακουζηνών την εύνοια
ο αδελφός ψιθυρίζει με καλωσύνη
λόγια ανάπαυσης και στοργής.

Η ημέρα γεμίζει με κουβεντούλα
γύρω από το λείψανο του Αγίου Παντελεήμονα
τσάϊ χωρίς γάλα
και ξηρούς καρπούς.

Ο κόσμος κοιμάται ήσυχος
η προσευχή ξενυχτάει
οι μπλε κουβέρτες
δεν θα χρειασθούν φέτος.

Οι γλάροι τραγουδούν ασταμάτητα
ένα δικό τους σκοπό
αφυπνίζοντας μια κατοικημένη πολιτεία
όπου εδώ και χίλια χρόνια
δεν εγεννήθηκε κανείς.

Και η ματιά ανοίγει...

.
.
.
.

Saturday 28 June 2008

Ελληνικό Κολέγιο


Το Ελληνικό Κολέγιο Αγ. Παντελεήμονος λειτουργεί στην Κοινότητά μας (Harrow, ΒΔ Λονδίνου) από την ίδρυσή της, το 1975.

Σήμερα αριθμεί περί τους 160 μαθητές και λειτουργεί ως εξής:

Τρίτη, 4.00 - 9.00 μ.μ. : Μαθήματα Ελληνικής Μουσικής και έγχορδων μουσικών οργάνων (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά).

Πέμπτη, 6.00 - 9.00 μ.μ. : Σχολική Λέσχη, Χορός, Τάξη Ενηλίκων.

Παρασκευή, 6.00 - 9.00 μ.μ. : Ε΄, ΣΤ΄, Pre-G.C.S.E., G.C.S.E., A’ Level (3 τάξεις).

Σάββατο, 10.00 π.μ. - 5.00 μ.μ. : Νηπιαγωγείο, Προδημοτική, Δημοτικό, Παραδοσιακοί Χοροί.

Σάββατο, 5.00 - 7.00 μ.μ. : Μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής & Ψαλμωδίας.

Επίσης, το Κολέγιό μας κυκλοφορεί το δικό του ετήσιο περιοδικό, που ονομάζεται Μαθητικά Μηνύματα.

Friday 27 June 2008

Οι Έλληνες στη Διασπορά

Μια γενική επισκόπηση


Οι Έλληνες από αρχαιοτάτων χρόνων είχαν «μέσα στο αίμα» τους, όπως συνηθίζεται να λέγεται, τα ταξίδια και τις μετοικίσεις. Έτσι τους βρίσκουμε να ταξιδεύουν (συνήθως με πλοία) και να εμπορεύονται, αλλά επίσης και να κατοικούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, κάποτε και μόνιμα, σε διάφορες γωνιές της γης.

Στη νεώτερη εποχή, ξεκινώντας από τα μέσα του 19ου αι., άρχισαν να μεταναστεύουν, κυρίως για οικονομικούς λόγους, και να μονιμοποιούνται σε κάποια συγκεκριμένα γεωγραφικά σημεία του πλανήτη μας, τα οποία ήταν περισσότερο ανεπτυγμένα από την Πατρίδα μας.

Το σύνηθες στις περιπτώσεις αυτές ήταν κατ’ αρχάς να συναχθούν οι απόδημοι και να δημιουργήσουν μια οργανωμένη ομάδα, ίσως ένα σύλλογο, μέσω του οποίου διεκδικούσαν κάποια δικαιώματα από τις τοπικές διοικητικές αρχές. Έτσι, κατάφερναν να αποκτήσουν περιουσίες, κτίρια και οικόπεδα, πάνω στα οποία έκτιζαν Ιερούς Ναούς και Ελληνικά Σχολεία.

Με τις ευλογίες της Εκκλησίας συστήνονταν Εκκλησιαστικές Κοινότητες και διορίζονταν οι πρώτοι ιερείς και δάσκαλοι. Εάν η Κοινότητα βρίσκονταν στην Ευρώπη, την Αμερική και την Αυστραλία θα βρίσκονταν υπό την δικαιοδοσία του σεπτού Οικουμενικού Πατριαρχείου, εάν δε ιδρύονταν στην Αφρική ήταν υπό την πνευματική κηδεμονία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.

Οι μικρές και απομονωμένες Κοινότητες άρχισαν σιγά – σιγά να οργανώνονται καλύτερα και να ομαδοποιούνται σε τοπικές Επισκοπές και Μητροπόλεις. Η διαμόρφωση του Απόδημου Ελληνισμού εκ των πραγμάτων φαίνεται πως είναι –ακόμα και σήμερα- σε διαρκή εξέλιξη.

Οι μετανάστες προέρχονται από όλα τα μέρη του ονομαζόμενου μητροπολιτικού Ελληνισμού (Ελλάδα, Κύπρο, Μικρά Ασία) και φέρουν μαζί τους όλα εκείνα τα ιδιαίτερα στοιχεία που τους χαρακτηρίζουν. Στις χώρες υποδοχής που εντάχθηκαν λειτουργούν ως εκπρόσωποι και πρεσβευτές της αγαπημένης Πατρίδας μας, δείχνοντας με τη ζωή, το παράδειγμά τους, τα λόγια, τις πράξεις τους, τις γιορτές και τα ποικίλα έθιμά τους τι είναι ακριβώς και τι σημαίνει να είναι κανείς Έλληνας και Ορθόδοξος Χριστιανός.

Στην Πατρίδα ο περισσότερος κόσμος δεν ψάλλει τον εθνικό μας ύμνο παρά μόνο στις εθνικές εορτές. Στην διασπορά οι απόδημοι ψάλλουν τακτικά, σε όλες τις εκδηλώσεις τους τον εθνικό μας ύμνο. Πολλοί τον σιγοψιθυρίζουν καθημερινά, ή τον σφυρίζουν στις εργασίες και στα σπίτια τους.
Οι πόρτες και τα παράθυρα των αποδήμων πολλές φορές βάφονται στα γνωστά ελληνικά χρώματα, γαλάζιο ή μπλε. Επίσης στα παράθυρα που βλέπουν προς το δρόμο τοποθετούν καραβάκια, εικόνες, βότσαλα από τις θάλασσές μας και άλλα μικρά αντικείμενα που λειτουργούν ως μια έμεση διαφήμιση του πολυαγαπημένου, έως και «λατρεμένου», τόπου της καταγωγής τους.

Αξίζει να αναφέρουμε οτι στη διασπορά ζουν μέχρι σήμερα απόγονοι μεγάλων και σπουδαίων ελληνικών οικογενειών, όπως των βυζαντινών Παλαιολόγων και Λασκαρέων, αλλά και άλλων κατοπινών, όπως των Μαυροκορδάτων, των οποίων ο τελευταίος εν ζωή απόγονος ζει στην Ουαλία (Δυτ. Βρετανία) και είναι σήμερα Αγγλικανός Ιερέας.

Ένα από τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο απόδημος Ελληνισμός είναι η αφομίωση στις κοινωνίες όπου ζουν. Η αφομίωση είναι μια ταχύτατη διαδικασία, η οποία επιταχύνεται ακόμα περισσότερο με τους μικτούς γάμους, οι οποίοι φαίνεται πως είναι πολλοί. Έτσι αρχίζει σταδιακά να δημιουργείται στη διασπορά μια άλλη κατηγορία Ελλήνων, η οποία δεν είναι κατά 100% Έλληνες, αλλά μόνο κατά ένα ποσοστό, που στην καλύτερη περίπτωση είναι 50%, ενώ μπορεί να είναι και λιγώτερο. Για τον λόγο αυτό η ελληνική αυτοσυνειδησία, ιδιαίτερα στις νέες γενεές, που γεννούνται και ανατρέφονται στην ξένη, περνά σίγουρα μια κρίση.
Οπωσδήποτε όμως θα πρέπει να αναφέρουμε, και μάλιστα με έμφαση και να εκφράσουμε και τον ειλικρινή θαυμασμό μας, για το γεγονός οτι οι απόδημοι φροντίζουν πολύ να κρατήσουν -όσον μπορούν πιο διακριτά- τα εθνικά και θρησκευτικά τους χαρακτηριστικά. Οι Εκκλησίες και οι Κοινότητές μας ακμάζουν, τα Ελληνικά Σχολεία (έστω κι αν λειτουργούν λίγες μόνο ώρες την εβδομάδα) είναι γεμάτα από ζωηρά ελληνόπουλα, τα οποία σπεύδουν να διδαχθούν την μητρική τους γλώσσα, όπως επίσης και ελληνική μουσική και χορούς, αλλά και άλλα πατριδογνωσικά στοιχεία, όπως ελληνική ιστορία, μυθολογία, γεωγραφία και θρησκευτικά.

Ο Ελληνισμός είναι οικουμενικός. Έτσι ήταν από πάντα. Δεν κλείνεται σε όρια και δεν περιορίζεται σε καλούπια. Είναι ένας ζωντανότατος οργανισμός, ο οποίος αναπτύσσεται και επεκτείνεται συνεχώς και έτσι θα κάνει εις τους αιώνας των αιώνων.

Thursday 26 June 2008

Euros Bowen


Στα χρόνια της διακονίας μου στην Ελληνική Κοινότητα του Κάρδιφ (Ουαλία) γνωρίστηκα με την ποίηση του Euros Bowen. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να γνωρίσω τον ίδιο τον ποιητή ενόσω ζούσε.
Ο Bowen Ουαλός στην καταγωγή και ουαλόφωνος. Γεννήθηκε το 1904 στο Treorci της Νότιας Ουαλίας. Η περιοχή που γεννήθηκε και μεγάλωσε (Rhondda Valley) είναι φημισμένη για τα ανθρακωρυχεία της και για τη σπουδαία προσφορά της στη βρετανική βιομηχανική επανάσταση. Ο πατέρας του ήταν προτεστάντης πάστορας κι αυτό επηρέασε κατά πολύ την μετέπειτα ζωή και φιλοσοφία του. Σπούδασε στο ονομαστό Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και στο Πανεπιστήμιο του Αγ. Δαβίδ στο Lampeter της Ουαλίας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ασπάσθηκε τον Αγγλικανισμό και τελικά χειροτονήθηκε Ιερέας.
Όταν συνταξιοδοτήθηκε, το 1973, ξεκίνησε τις μεγάλες ανά την Ευρώπη περιοδείες του. Ιδιαίτερα όμως ευαρεστούνταν στη Μεσόγειο. Του άρεσε πολύ να ανακαλύπτει, να μελετά και να καταγράφει με την εξαίρετη ποιητική γραφίδα του τα αρχαιοελληνικά και βυζαντινά στοιχεία που εύρισκε διάχυτα στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρά Ασία και την Κάτω Ιταλία και Σικελία.
Φέρνοντας μέσα του όλον αυτό τον πνευματικό πλούτο και την ψυχική αγνότητα των Κελτών, όπως επίσης και τη βαθειά χριστιανική του αφιέρωση έκανε ποίημα ό,τι ελληνικό, βυζαντινό και Ορθόδοξο στοιχείο τον εντυπωσίαζε και τον ενθουσίαζε. Και τα απέδιδε πάντα όλα με μια καθάρια ποιητική έμπνευση και ειλικρίνεια.
Σε ένα από τα ταξίδια του στην Κρήτη επισκέφθηκε το Ηράκλειο και την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, όπου έμεινε έκθαμβος από την ομορφιά των εικόνων του Μιχαήλ Δαμασκηνού στις οποίες, όπως επισημαίνει ο ποιητής, "συνδυάζεται το αναγεννησιακό και το βυζαντινό μοτίβο". Το παρακάτω ποίημά του (σε δική μου μετάφραση) είναι χαρακτηριστικό:


Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

Και θα βρεις το στιλπνότατο ήλιο σε δρόμο και πλάκες
μια εκπληκτική πορεία εκεί στην πρόσοψη της εκκλησιάς
σε καύσωνα συμμαχικό προς το ζήλο της Αγίας Αικατερίνης.

Είναι οι εικόνες του Δαμασκηνού
που δίνουν χαρά στους από μέσα τοίχους,
είναι το σμίξιμο των ωρών του πάθους του
με το ταλέντο
που ιστόρησε το Μυστικό Δείπνο.

Ένα κελί, ένα δωμάτιο γεμάτο με προοπτικές,
ο άρτος και ο οίνος να ζωοποιούν το αίμα,
και μια εύγλωττη φλόγα να φωτίζει,
εξαγνίζοντας στο μέσον.

Κι εκεί υπό τη σκέπη της χάριτος
ο Παντοκράτωρ συσκεπτόμενος,
κι ο λόγος του σύροντας νεύματα εμπρός
μιας γοργής φρίκης σε κάθε μαθητή,
και στου Ιούδα το γκρίζο γένι το παγωμένος ίχνος
των νεύρων να εντείνει όνειδος κι ενοχή.

Ο Bowen απεβίωσε το 1988. Ο Αγγλικανός Ιερέας και Πανεπιστημιακός Καθηγητής A.M. Allchin, φιλέλληνας και φιλορθόδοξος, πρότεινε κάποτε πως η ποίηση του Bowen "είναι αναγκαίο να γίνει γνωστή και να την απολαύσουν πάλι και πάλι, όχι μόνο στην Ουαλία και την Αγγλία, αλλά και πέραν της βρετανικής νήσου".

Wednesday 25 June 2008

Θαλασσινά

Θαλασσινό Γλωσσάρι


Ι

Εκεί όπου το «σ» διπλασιάζεται
για το χατίρι μιας φωτιάς
που σιγοκαίει ολονυκτίς
κι εκεί όπου τα σύμφωνα
υπερτερούν κάθε άλλης συμφωνίας
οι λέξεις μοιάζουν να συνάζονται
και να ομονοούν
τραγούδι χορευτικό συντάσσοντας
κι αλληλουχία οικουμενική:

Βιβάρι
ψαθί
αμμουδιά
κυματάκια
βατραχοπέδιλα
Κονδύλι
κογχύλι
αχινός
αστερίας...



ΙΙ

Ανεξάντλητο
κι ανυπόκριτα ανοχύρωτο
το πλατύφυλλο τούτο πέπλο
με κέντημα αυτοκρατορικό
από τα χέρια της τσαρίνας
υπόσχεση αναδυόμενη
ως άλλη Αφροδίτη
την πραμάτεια της κραδαίνουσα
στην πρώϊμη γιορτή του κρασιού

κι η γραμματική της αρχαία
τους αυθεντικούς ήχους της προ(σ)φέρουσα
σε τόνους χαλαρούς και εύλογους
πέρασμα ευρύχωρο
προς μια αιωνιότητα
που σίγουρα αξίζει τον κόπο.

Tuesday 24 June 2008

Θεός και άνθρωπος

Ο ιερός Αυγουστίνος έχει πει το παρακάτω καταπληκτικό:

Ο Θεός είναι μέσα στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος όμως πολλές φορές βρίσκεται έξω από τον εαυτό του. Όταν επιστρέψει σαν τον Άσωτο της Παραβολής στον εαυτό του (”εις εαυτόν δε ελθών”, Λουκ. 15, 17) τότε, θα βρει το Θεό να τον περιμένει”.

Monday 23 June 2008

Κυριακή των Αγίων Πάντων



Μεγάλη και σπουδαία ημέρα η χθεσινή. Όμορφη επίσης και ηλιόλουστη - με λίγο αεράκι. Πολλές και διάφορες οι Κοινοτικές εκδηλώσεις. Το πρωΐ Θεία Λειτουργία. Το μεσημέρι οι Νέοι μας έπλυναν τα αυτοκίνητα των εκκλησιαζομένων και ετοίμασαν και Σουβλάκια. Το απόγευμα οι Κυρίες οργάνωσαν ωραία εκδήλωση με ενδιαφέρουσα ομιλία για το "Πάγκρεας". Το βραδάκι Ερανική Χοροεσπερίδα στο Hilton του Watford, τιτλοφορούμενη "Δίδωμι".