Monday 31 December 2012

Μετρώντας τὸν περασμένο χρόνο

Παραμονὴ τῆς Πρωτοχρονιᾶς τοῦ 2013. Ἕνα χρονικὸ ὅριο ποὺ μᾶς βηματίζει, ἔστω καὶ συμβατικὰ, μέσα στὴ δεύτερη τὴ δεκαετία τοῦ 21ου αἰ. Δηλαδὴ μᾶς φέρνει σιμὰ σὲ μυθικὰ καὶ ἀπρόσμενα γεγονότα, τὰ ὁποῖα κάποτε μᾶς τὰ εἶχαν πεῖ, δίχως νὰ τὰ πιστεύουμε, ὡστόσο ἀργότερα τὰ διαβάσαμε καὶ φυσικὰ στὶς μέρες μας τὰ εἴδαμε νὰ ὑλοποιοῦνται, νὰ γίνονται πραγματικότητα. Μόνο ποὺ αὐτὴ ἡ πραγματικότητα πληγώνει τόσο τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ὁδηγεῖ σιμὰ στὴν πεμπτουσία τῆς σιωπῆς καὶ τῆς ὁδύνης. Γιατὶ ἐμεῖς, τὰ παιδιὰ τοῦ 20ου αἰ, ἀρχίσαμε, καὶ συνεχίζουμε, νὰ σκεφτόμαστε προσεχτικὰ κι ἐπιμορφωτικὰ γιὰ τὸν ἑαυτὸ μας,  ἀλλὰ  ἐτοῦτα ποὺ βλέπουμε καί βιώνουμε  στὴ νέα γενιὰ, μᾶς εἶναι  κάπως παράδοξα. Παράδοξα, ἐπειδὴ μέσα στὸ κέλυφος τοῦ χρόνου διαθλᾶται τὸ εἴδωλὀ μας καὶ δυστυχῶς φαίνεται στοὺς νεώτερους πιὸ τσαλακωμένο, πιὸ σκοτεινὸ κι ἀσπρόμαυρο. Ἐπειδὴ στὶς μέρες μας περίσσευσε ἡ «στοργὴ», ἡ ἐμπάθεια, τὸ (ἀ)φιλότιμο δικαίωμα γιὰ ἐπικυριαρχία ἐπί τοῦ ἄλλου, ἡ ἀδηφάγος κατάσταση ποὺ μᾶς ἐπιβεβαιώνει τὴν ἀνέστιο διαμονὴ μας, σ᾿ αὐτοὺς τοὺς πικροὺς καιροὺς. 

2013. Ποὺ σημαίνει πὼς πέρασαν 2013 χρόνια ἀπὸ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Μόνο ποὺ λίγοι τὸ κατάλαβαν καὶ ἀκόμα πιὸ λιγοστοὶ τὸ ἐμβίωσαν καὶ δὲ στράφηκαν νὰ γίνουν Ἡρῶδες, Γραμματεῖς καῖ Φαρισαῖοι, Καϊάφες καὶ Πιλάτοι, ἀλλ᾿ ἔμειναν, ὅπως ἔμειναν σιμὰ Του «οἱ γνωστοὶ αὐτοῦ» (Λκ. 23, 49), σιμὰ στὸ Σταυρὸ δηλαδὴ, γιὰ νὰ εἶναι οἱ μάρτυρες, ἀλλὰ καὶ ἡ συντροφιὰ Του αὐτὲς τὶς πικρὲς καὶ τραγικὲς ὧρες… 

Σήμερα, ὕστερ᾿ ἀπὸ δύο χιλιετίες ξανάρχεται στὴν ἐπιφάνεια τὸ δυσκολοερμήνευτο γιὰ τοὺς καιροὺς μας μήνυμα τῆς Βηθλεέμ. Ἕνα μήνυμα ποὺ ἀνακαλεῖ στὴ μνήμη τῶν παλιότερων τὴν πτωχεία τῶν προγόνων μας, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀξιοπρέπεια ποὺ διακρατοῦσαν, πέρ᾿ ἀπὸ καθημερινὲς πνιγηρὲς περιστάσεις καὶ καταστάσεις,  καταστάσεις δύσκολες, κοπιώδεις καὶ τραγικές.

Αὐτὸ τὸ μήνυμα τῆς Βηθλεέμ πασχίζουμε, λοιπὸν, νὰ ξανανταμώσουμε στὸ νέο ἐνιαυτὸ, μέσ᾿ ἀπὸ μνῆμες, λόγους στοργῆς καὶ ἐπιστροφὲς σὲ εὺλογημένες ὧρες. Μόνο ποὺ  τὰ ἐμπόδια παραμένουν πολλὰ καὶ κάποτε δυσκολοπέραστα... Ὡστόσο θὰ τὸ τολμήσουμε γι᾿ ἄλλη μιὰ φορὰ, γι᾿ ἄλλη μιὰ χρονιὰ, ἔστω κι ἄν τὰ τραύματα πληθύνουν κι οἱ ἀντοχὲς λιγοστέψουν. Γιατὶ πάντα θὰ βάζουμε στὸ νοῦ μας, φυλαχτὸ θὰ τὸ κάνουμε, τὸ λόγο Του:  «Θαρσεῖτε...» (Ἰω 16, 23 ). Μόνο ποὺ κι αὐτὸ  τὸ θάρρος κάποτε ἐξατμίζεται, ὅταν δὲν περισσεύει ἡ Πίστη, ἡ ἐμπιστοσύνη δηλαδὴ σ᾿ αὐτὸν ποὺ «ἐνηνθρώπησε ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν» ἤ, γιὰ νὰ τὸ ποῦμε κάπως πιὸ διαφορετικὰ, στὸ Λυτρωτὴ, μὰ πρὸ πάντων στὸ παντοτεινό μας  Φίλο (πρβλ. Ἰω. 15, 14 )...

π. Κων. Ν. Καλλιανὸς

Sunday 30 December 2012

Πάει ο παλιός ο χρόνος

Την Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2012 παρουσιάσθηκε στη Χριστουγεννιάτικη Γιορτή του Ελληνικού Κολεγίου Αγ. Παντελεήμονος στο ΒΔ Λονδίνο μια εξαιρετική θεατρική παράσταση, με τίτλο «Πάει ο παλιός ο χρόνος»! 


Έλαβαν μέρος παιδιά των Τάξεων ΣΤ΄ και Pre-G.C.S.E., στις οποίες διδάσκουν η Θεολόγος Άννα Καλογριδάκη και η Πρεσβυτέρα Βιργινία Σαλαπάτα αντίστοιχα. 


Ήταν μια πολύ καλά σκηνοθετημένη παράσταση, και τα παιδιά είχαν εργασθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αγάπη. Έτσι, κατάφεραν να αποδώσουν πολύ ωραία ένα δύσκολο και μακροσκελές (15 ολόκληρα λεπτά) θεατρικό έργο και να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, προσφέροντας ευχάριστες στιγμές στους θεατές. 


Τώρα που τελειώνει ο παλιός ο χρόνος κι ετοιμαζόμαστε να υποδεχθούμε το νέο, το μυαλό μας απασχολείται διαρκώς με την έννοια του χρόνου και τις διάφορες σημασίες και διαστάσεις της. Ας ευχηθούμε η νέα χρονιά να είναι καλή κι ευλογημένη, μεστή πάσης αγαθοδωρίας και με πολύ φως και αγάπη σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας.

Friday 28 December 2012

Λήδα σχεδιαζόμενη

Το Ελληνικό Κέντρο Λονδίνου (Hellenic Centre, Friends Room, 16-18 Paddington Street, London W1U 5AS, Τηλ. 020 7487 5060) παρουσιάζει από τις 10 έως τις 31 Ιανουαρίου 2013 ενδιαφέρουσα έκθεση με σχέδια του Γεωργίου Λεβάντη, εμπνευσμένα από το μύθο της Λήδας.

Η Λήδα ήταν μια σημαίνουσα προσωπικότητα στην Ελληνική Μυθολογία. Ήταν μητέρα των Διοσκούρων Πολυδεύκη και Κάστορα καθώς και της Ωραίας Ελένης, της Κλυταιμνήστρας και άλλων. Ο Ευριπίδης την αποκαλεί «Λήδα Θεστιάδα» ως κόρη του Βασιλιά της Αιτωλίας Θεστία. Η Λήδα παντρεύτηκε τον Τυνδάρεω, αλλά ήταν πάντα η εκλεκτή αγαπημένη του Δία.

Ο μύθος της ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες, όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Ραφαήλ, ο Τιντορέττο κ.ά. Επίσης, ο αστεροειδής «38 Λήδα», που ανακαλύφθηκε το 1856, πήρε το όνομά του από τη μυθική αυτή καλλονή.

Wednesday 26 December 2012

Τα Χριστούγεννα και ο Παπαδιαμάντης

Κάθε Χριστούγεννα η σκέψη μας πηγαίνει αυθόρμητα στον Σκιαθίτη Γέροντα των γραμμάτων μας, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, που έχει γράψει υπέροχα χριστουγεννιάτικα διηγήματα. Ο Ανδρέας Καραντώνης τον χαρακτήρισε  τον πρώτο αληθινά μεγάλο Έλληνα πεζογράφο και εξήγησε το γιατί: "Μεγάλος πεζογράφος είναι εκείνος που κατορθώνει και διορθώνει το έργο του πάνω σ' έναν από κεντρικούς άξονες του Λαού του. Κι ένας από τους κεντρικούς αυτούς άξονες του Ελληνικού Λαού είναι η χριστιανική διαμόρφωση της ψυχής του, έτσι ακριβώς, όπως την αποκρυστάλλωσε από τα ένδοξα χρόνια του Βυζαντίου, ως τις ημέρες που είδε το φως ο χριστιανολάτρης διηγηματογράφος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Ήταν ο συγγραφεύς, ο προορισμένος να αποκαταστήση τη χαμένη επαφή του νεοελληνικού λόγου με την πηγή της λαϊκής θρησκευτικής ψυχολογίας".           

Ο Παπαδιαμάντης μέσα από την Πίστη του στην Ορθοδοξία και την αγάπη του προς την Πατρίδα του, την Ελλάδα, μίλησε απλά και κατ' ευθείαν στην καρδιά του λαού μας. Και ορισμένες σκέψεις του μένουν ως αποφθέγματα στην ιστορία των Ελλήνων. Ήταν βέβαιος ότι οι πολέμιοι του Χριστού θα υπάρχουν πάντοτε, αλλά και θα απέρχονται, ενώ ο γεννημένος στη Φάτνη της Βηθλεέμ Χριστός θα βασιλεύει πάντα. 

΄Εγραψε: "Προ των σήμερον υλιστών, δαρβινιστών και θετικιστών υπήρξαν οι απαισιόδοξοι, οι ορθολογισταί και οι κριτικισταί' αλλά παρήλθον' προ αυτών ήσαν οι πανθεϊσταί, αλλ' εξέλιπον. Παρέρχονται, κρύπτονται εν τη σκιά, αφανίζονται, αφού επί βραχύ τέρψωσι τους φιλοκαίνους και τους φιλαναγνώστας δια περιέργου συναυλίας λέξεων και γνωμών. Ο δε Χριστός έμεινε και θα μένη… Ο πόθος της μωράς επιδείξεως, η μανία του καινά εκάστοτε λέγειν, η δοκησισοφία, ο τύφος και η οίησις άγουσιν εις τας συγχρόνους αθεϊστικάς θεωρίας, από των οποίων τουναντίον απάγει η ειλικρινής και ακραιφνής φιλοσοφική συζήτησις της προ των οφθαλμών ημών κειμένης αληθείας".   

Ο Παπαδιαμάντης δεν αναγνωρίστηκε από όλους τους συγχρόνους του, κυρίως από ηθικιστές χριστιανούς και από συγγραφείς των σαλονιών. Γράφει σχετικά ο Φώτης Δημητρακόπουλος: "Ο Παπαδιαμάντης αντιμετωπίστηκε κατά βάσιν ιδεολογικά και λιγότερο αξιολογικά από την επίσημη κριτική, λογοτεχνική και φιλολογική, ένεκα της θρησκευτικής του πίστης στην Ορθοδοξία, του αντιδυτικού του αισθήματος και της γλώσσας του έργου του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Κ.Θ. Δημαράς, που υποστηρίζει πως ο Παπαδιαμάντης "διαβάζεται εύκολα από ανθρώπους που δεν έχουν συνηθίσει στην καλή ποιότητα" και πως "η γενιά που τιμούσε τον Σουρή για μεγάλο ποιητή, επόμενο ήταν να τιμήσει για μεγάλο πεζογράφο τον Παπαδιαμάντη…". Παλαιότερα κριτικοί προς τον κυρ Αλέξανδρο ήσαν οι Γρ. Ξενόπουλος και Κ. Χατζόπουλος. Ο Φώτος Πολίτης τον χαρακτηρίζει "πιστό των εξωτερικών συμβόλων της χριστιανικής λατρείας". Αρκετά κριτικός έναντί του είναι και ο Λίνος Πολίτης στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας που έγραψε.  

Οι ιδεολογικά αντίθετοί του δεν μπορούν γενικά να αντέξουν την σε βάρος τους καταγγελία του, όπως την γράφει στον "Λαμπριάτικο ψάλτη": "Όλα τα χριστουγεννιάτικα και τα πασχαλινά διηγήματα δεν πρέπει πλέον να βλέπωσι το φως. Μη θρησκευτικά προς Θεού! Το Ελληνικόν Έθνος δεν είναι Βυζαντινοί, εννοήσατε; Οι σημερινοί Έλληνες είναι κατ' ευθείαν διάδοχοι των αρχαίων…". Οι υλιστές και ηδονιστές κριτικοί του δεν μπορούν επίσης να ανεχθούν τον λόγο του "επ' εμοί ενόσω ζω και αναπνέω και σωφρονώ δεν θα πάψω να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου". (Σημ. Υπογράμμιση του υπογράφοντος). Γράφει σχετικά ο Ζήσιμος Λορεντζάτος στα Collectanea: "…Σωφρονώ! Α το δύσκολο, το δυσκολότατο εκείνο ρήμα της παπαδιαμαντικής φράσης …πόσοι ακόμα το κάνουν ενεργό στη ζωή τους, αλήθεια, και πόσοι (λιγότεροι ακόμα) δίνουν επίσημα την υπόσχεση και ξεστομίζουν καταπάνω τους την τρομερή φοβέρα που εκείνος ξεστόμισε καταπάνω στον εαυτό του: Εάν επιλάθωμαί σου, Ιερουσαλήμ, επιλησθείη η δεξιά μου, κολληθείη η γλώσσα μου τω λάρυγγί μου, εάν ου μη σου μνησθώ; Αλήθεια πόσοι;" 

Εκτός από τους ιδεολογικά αντιθέτους του Παπαδιαμάντη υπήρξαν αυτοί που τον εκτίμησαν χωρίς να αντιληφθούν πλήρως ή παραθεωρώντας  την ορθόδοξη πνευματικότητά του. Αυτοί με επιμέλεια και με αγάπη στον άνθρωπο και στον λογοτέχνη Παπαδιαμάντη πρόβαλαν το έργο του. Ένας από αυτούς ήταν ο Οκτάβιος Μερλιέ, Γάλλος φιλέλληνας και λόγιος, που αγάπησε ξεχωριστά τον Παπαδιαμάντη, τον μετάφρασε στα γαλλικά, και με ευθύνη του, πρόλογο και σημειώσεις του τον εξέδωσαν οι περίφημες γαλλικές εκδόσεις "Les Belles Lettres". Έγραψε σχετικά ο Γιώργος Θεοτοκάς στο περιοδικό "Ελληνική Βιβλιογραφική και Βιβλιοκριτική Επιθεώρησις" ( τεύχος Φεβρουάριος 1935): 

"Η παράδοση μας είχε μεταδώσει για τον Παπαδιαμάντη την εικόνα ενός απλοϊκού χωριανού ασκητή, περιπλανημένου μες στην πρωτεύουσα, χωρίς σχεδόν κανένα άλλο συναίσθημα εξόν από την θρησκευτική του πίστη και τη νοσταλγία του νησιού του. Αλλά στα βιβλία του Οκταβίου Μερλιέ ανακαλύπτουμε έναν γνήσιο καλλιτέχνη με απέραντη ευρωπαϊκή μόρφωση, πρωτοπόρο της εποχής του (μετέφρασε το "Εγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογιέφσκι στα 1889, τον καιρό που ο Ρώσος λογοτέχνης ήταν σχεδόν άγνωστος στη Δύση), εξαιρετικά ανήσυχο, τυραννισμένο ακατάπαυστα από τις αντιφατικές αξιώσεις της ψυχής του, προικισμένο με την πιο λεπτή ευαισθησία και εξαίσια εγωκεντρικό. Νομίζαμε άλλοτε πως η αιτία της απομόνωσης του στην Αθήνα ήταν η συστολή του εμπρός στον ανώτερό του "πολιτισμό" της πρωτεύουσας. Τώρα υποπτευόμαστε μάλλον  ότι η αιτία ήταν ακριβώς αντίθετη, ότι δηλαδή ο Παπαδιαμάντης τραβήχτηκε μακριά από τους τότε Αθηναίους, λογίους και μη, επειδή τους είχε ξεπεράσει και δεν μπορούσε πια να συνεννοηθεί μαζί τους".  

Μεταξύ αυτών που ένιωσαν την ποιότητα του έργου του Παπαδιαμάντη ήταν ο ποιητής και στοχαστής Γιώργος Σαραντάρης, που και αυτός υπέστη τον ιδεολογικό ρατσισμό των υλιστών και ηδονιστών και τον κομπλεξισμό των μετριοτήτων. Σε δημοσίευμά του στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μακεδονικές Ημέρες", τον Ιανουάριο του 1938, γράφει ότι ο Παπαδιαμάντης αγκαλιάζει τον ελληνισμό ως σύνολο και ότι μετά από αυτόν "δεν φανερώθηκε στην Ελλάδα μήτε ένας σοβαρός θρησκευτικός πεζογράφος".  

Ο Οδυσσέας Ελύτης σημειώνει για τον Σκιαθίτη συγγραφέα: "Στον μισό και πλέον αιώνα που μας χωρίζει από τον θάνατο του Παπαδιαμάντη …θάπρεπε η μορφή του να είχε γίνει αγέρας. Δεν έγινε. Μια μέρα το παρελθόν θα μας αιφνιδιάσει με τη δύναμη της επικαιρότητας του. Δεν θάχει αλλάξει εκείνο, αλλά το μυαλό μας". Και ο Παπατσώνης τονίζει: " Χωρίς τον Παπαδιαμάντη χάνουμε τις ρίζες μας, παύουμε να είμαστε Έλληνες. Όταν έχει κανείς κάτι πολύτιμο δεν το απορρίχνει. Και το αγνό δίδαγμα του Σκιαθίτη είναι πολύ τίμιο και ανεπανάληπτο". Ο λόγιος Αγιορείτης μοναχός Μωϋσής από την πλευρά του υπογραμμίζει ότι το "κήρυγμα" του Παπαδιαμάντη, παραμένει επίκαιρο όπως και του Ντοστογιέφσκι, "αλλά πού αυτιά…" να τ' ακούσουν, και πρσθέτει: "Ντοστογιέφσκι και Παπαδιαμάντης ζούσαν ό,τι έγραφαν, γι' αυτό και είναι μεγάλοι λογοτέχνες".          

Σε μια συνάντησή μου με τον σημαντικό Μικρασιάτη συγγραφέα Τάσο Αθανασιάδη τον είχα ερωτήσει τι κάνει να ξεχωρίζει τον μεγάλο συγγραφέα από αυτόν που απλώς γράφει κάποιο βιβλίο και μου απάντησε: ο χρόνος. Από τη συζήτηση που ακολούθησε  κατάλαβα ότι όσο κι αν ενεργήσει προς καιρόν η διαφήμιση και τα κυκλώματα το μέτριο θα χαθεί στη λήθη, ενώ το σημαντικό θα επιζήσει, όπως το χρυσάφι στο καμίνι. Κατάλαβα επίσης την αμηχανία των υλιστών που ο Παπαδιαμάντης παραμένει επίκαιρος, 102 χρόνια μετά τον θάνατό του. Κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, σε πείσμα τους, διαβάζονται "Το Χριστόψωμο", "Η Σταχομαζώχτρα", "Ο Αμερικάνος", "Στο Χριστό, στο Κάστρο", "Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη" και τ' άλλα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα.

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Tuesday 25 December 2012

Εγκύκλιος Οικουμ. Πατριάρχου

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΙΣ

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ
ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ 

* * * 

ριστός γεννᾶται˙ δοξάσατε. Χριστός ἐπί γῆς˙ ὑψώθητε." 

Ἄς πανηγυρίσωμεν χαρμοσύνως τήν φατον Θεοῦ συγκατάβασιν. Οἱ Ἄγγελοι προηγοῦνται ψάλλοντες "δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία". 
 

 Ἐπί τῆς γῆς ὅμως βλέπομεν καί βιοῦμεν πολέμους καί ἀπειλάς πολέμων. Καί ὅμως δέν ἀναιρεῖται ἐκ τούτου χαρμόσυνος  γ γ ε λ α.   ε ρ ν η, πράγματι ἦλθεν ἐπί τῆς γῆς διά τῆς καταλλαγῆς, ἐν τῷ προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλά, ἀτυχῶς, δέν κατηλλάγημεν, παρά τό ἅγιον θέλημά Του, οἱ ἄνθρωποι μεταξύ μας. Διακείμεθα ἐχθρικῶς πρός ἀλλήλους. Διακρινόμεθα διά φανατισμούς ὡς πρός τάς θρησκευτικάς καί πολιτικάς μας πεποιθήσεις, διά πλεονεξίαν ὡς πρός τήν ἀπόκτησιν τῶν ἀγαθῶν, διά ἐπεκτατισμόν ὡς πρός τήν ἄσκησιν τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας. Καί οὕτω συγκρουόμεθα πρός τούς συνανθρώπους μας. 

πεφωτισμένος αὐτοκράτωρ τῶν Ρωμαίων Ἅγιος Κωνσταντῖνος   Μέγας, διά τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων, τοῦ ἐκδοθέντος ἐν ἔτει 313 μετά Χριστόν, ἐθέσπισε τήν ἐλευθέραν ἄσκησιν τῆς χριστιανικῆς πίστεως, παραλλήλως καί τήν ἐλευθέραν ἄσκησιν πάσης ἄλλης θρησκείας. Δυστυχῶς, μετά τήν πάροδον, ἔκτοτε, χιλίων ἑπτακοσίων ἀκριβῶς ἐτῶν, ἐξακολουθοῦν ἀσκούμενοι κατά τόπους θρησκευτικοί διωγμοί κατά χριστιανῶν ἄλλων χριστιανικῶν μειονοτήτων. 

Παραλλήλως, οἱ οἰκονομικοί ἀνταγωνισμοί ἐντείνονται παγκοσμίως καί ἐπιδίωξις τοῦ προσκαίρου κέρδους προωθεῖται ὡς κεφαλαιώδης σκοπός. Αἱ θλιβεραί συνέπειαι τῆς ὑπερσυγκεντρώσεως τοῦ πλούτου εἰς χεῖρας ὀλίγων καί τῆς οἰκονομικῆς ἐξαθλιώσεως μεγάλων ἀνθρωπίνων μαζῶν παραβλέπονται. δυσαναλογία αὕτη, ὁποία χαρακτηρίζεται παγκοσμίως ὡς  ο κ ο ν ο μ ι κ     κ ρ σ ι ς, εἶναι κατ᾿ οὐσίαν ἀπότοκος τῆς θ ι κ ς  κ ρ σ ε ω ς. Εἰς τήν ἠθικήν ταύτην κρίσιν, ἀτυχῶς ἀνθρωπότης δέν δίδει τήν πρέπουσαν σημασίαν. Πρός δικαιολόγησιν τῆς στάσεώς της ἐπικαλεῖται τήν ἐλευθερίαν τῶν συναλλαγῶν. ἐλευθερία ὅμως τῶν συναλλαγῶν δέν ἐπιτρέπει τό ἔγκλημα. Καί γκληματική συμπεριφορά δέν εἶναι μόνον περιγραφομένη εἰς τούς ποινικούς κώδικας. Εἶναι καί ἐκείνη ὁποία, ἄν καί δέν προβλέπεται πό τῶν ἐπιταγῶν τῶν ποινικῶν νόμων, ὑφαρπάζει τόν πλοῦτον τῶν ἄλλων διά καταλλήλων μεθοδεύσεων. Ἐφ᾿ ὅσον νόμος δέν ἐπιβάλλεται, αἱ ἀντιδράσεις τῶν θιγομένων πολιτῶν ἐκδηλοῦνται πολλάκις ἀνεξελέγκτως καί προκαλοῦν διασάλευσιν τῆς κοινωνικῆς εἰρήνης. 

Παρακολουθοῦντες, λοιπόν, ἀπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριαρχείου, τά "σημεῖα τῶν καιρῶν", κατά τά ὁποῖα "ἀκούονται" πανταχόθεν καί βιοῦνται "πόλεμοι καί ἀκαταστασίαι" καί ἐγείρεται ἔθνος ἐπί ἔθνος καί βασιλεία ἐπί βασιλείαν, σεισμοί τε μεγάλοι κατά τόπους καί  λιμοί καί λοιμοί, φόβητρά τε καί σημεῖα ἀπ᾿ οὐρανοῦ μεγάλα παρουσιάζονται (πρβλ. Λουκ. κα΄, 10-12), βιοῦντες δέ ἐμπραγμάτως τό Βασιλειανόν, ὅτι "τῆς ἀγάπης ἐξαίρετα δύο ταῦτα· τό λυπεῖσθαι μέν καί ἀγωνιᾶν ἐφ᾿ οἷς βλάπτεται ἀγαπώμενος, χαίρειν δέ καί ἀγωνίζεσθαι ὑπέρ τῆς ὠφελείας αὐτοῦ· ... δέ μή οὕτω συνδιατιθέμενος φανερός ἐστι μή ἀγαπῶν τόν ἀδελφόν" (Μ. Βασιλείου, Ὅροι κατ᾿ ἐπιτομήν, P.G. 31, 1200Α), κηρύττομεν ἀπό τῆς Ἱερᾶς ταύτης Καθέδρας τοῦ Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας  τό ἐπί θύραις νέον Ἔτος  ὡς τ ο ς  Π α ν α ν θ ρ ω π ν η ς  λ λ η λ ε γ γ η ς. 

Ἐλπίζομεν ὅτι οὕτω θά εὐαισθητοποιήσωμεν ἀρκετάς καρδίας τῶν μελῶν τῆς ἀνθρωπότητος ἐπί τοῦ προβλήματος τῆς μεγάλης καί ἐκτεταμένης πτωχείας καί ἐπί τῆς ἀνάγκης λήψεως μέτρων, πρός ἀνακούφισιν τῶν πεινώντων καί δυστυχούντων 

Ζητοῦμεν, ὡς πνευματικός ἐκκλησιαστικός ἡγέτης, τήν σύμπραξιν ὅλων τῶν καλῆς θελήσεως προσώπων καί Κυβερνήσεων διά τήν πραγματοποίησιν ἐπί τῆς γῆς τῆς τοῦ Κυρίου ε ρ ν η ς. Τῆς εἰρήνης, τήν ὁποίαν ἐπηγγέλθησαν οἱ Ἄγγελοι καί ἔφερε τό βρέφος Ἰησοῦς. Ἐπιθυμοῦντες τήν ἀληθῆ εἰρήνην ταύτην, τήν πάντα νοῦν ὑπερέχουσαν, ὀφείλομεν νά τήν ἐπιδιώκωμεν ἐμπράκτως, μή ἀδιαφοροῦντες διά τάς ἀδυναμίας, πνευματικάς καί ὑλικάς, τοῦ συνανθρώπου, ὑπέρ τοῦ ὁποίου Χριστός κατῆλθεν εἰς τόν κόσμον. 

        ἀγάπη καί εἰρήνη εἶναι γνωρίσματα τῶν Μαθητῶν καί Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου καί παντός Χριστιανοῦ. Ὅθεν, προτρεπόμεθα ἑαυτούς καί ἀλλήλους, ὅπως κατά τό ῎Ε τ ο ς  τοῦτο τῆς  Π α ν α ν θ ρ ω π ν η ς  λ λ η λ ε γ γ η ς καταβάλλωμεν ὡς ἄτομα καί ὡς λαοί, συνειδητάς προσπαθείας διά τήν ἄμβλυνσιν τῶν ἀπανθρώπων συνεπειῶν τῶν μεγάλων ἀνισοτήτων καί διά τήν ἀναγνώρισιν ὑπό πάντων τοῦ δικαιώματος τῶν ἀσθενεστέρων πρός ἀπόλαυσιν τῶν ἀπαραιτήτων διά τήν ζωήν τοῦ ἀνθρώπου ἀγαθῶν. 

        Τοιουτοτρόπως θά ἴδωμεν πραγματοποιουμένην ἐν τῷ μέτρῳ τοῦ ἀνθρωπίνως ἐφικτοῦ καί ἐπί τῆς γῆς τήν εἰρήνην. 

Προσκυνοῦντες μεθ᾿ ἁπάσης τῆς αἰσθητῆς καί τῆς νοητῆς κτίσεως τήν ἐκ Παρθένου ἐπί γῆς ἐνδημίαν τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ καί κλίνοντες γόνυ ἐνώπιον τοῦ Βρέφους ᾽Ιησοῦς, τοῦ φωτισμοῦ καί σωτῆρος μας, τοῦ ὑπερασπιστοῦ τῆς ζωῆς μας, διερωτώμεθα ἀληθῶς μετά τοῦ Ψαλμῳδοῦ τίνα φοβηθησόμεθα ἀπό τίνος δειλιάσωμεν (πρβλ. Ψαλμ. 26) οἱ χριστιανοί, ἐφ᾿ ὅσον "ἐτέχθη μῖν σήμερον Σωτήρ" (πρβλ. Λουκ. β΄ 11), " Κύριος τῶν δυνάμεων καί βασιλεύς τῆς δόξης" (πρβλ. Ψαλμ. 23); 

 Εὐχόμεθα καί προσευχόμεθα ἐκτενῶς καί ὁλοκαρδίως ὅπως τό ἀνατέλλον ἔτος 2013 καταστῇ διά πάντας ἔτος πανανθρωπίνης ἀλληλεγγύης, ἐλευθερίας, καταλλαγῆς, εὐδοκίας, εἰρήνης καί εὐφροσύνης καί ὅπως ἐν Σπηλαίῳ τεχθείς προαιώνιος Λόγος τοῦ Πατρός, ἑνώσας τούς ἀγγέλους καί τούς ἀνθρώπους ἐν ἑνί τάγματι καί ποιήσας εἰρήνην ἐπί τῆς γῆς, χαρίζῃ εἰς πάντας ὑπομονήν, ἐλπίδα καί δύναμιν καί εὐλογῇ τόν κόσμον διά τῶν θείων δωρεῶν τῆς ἀγάπης Αὐτοῦ. Ἀμήν 

                                      Φανάριον, Χριστούγεννα ,βιβ´ 

    + Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν 

Ἀναγνωσθήτω ἐπ᾽ ἐκκλησίας κατ τν Θείαν Λειτουργίαν τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων, μετ τ Ἱερν Εὐαγγέλιον.