Κυριακή τῶν Προπατόρων

 

Προετοιμάζοντας τό πνευματικό κλίμα ἡ Ἐκκλησία μας καί προευπρεπίζοντας τάς τῶν Χριστοῦ Γεννῶν εἰσόδους, μᾶς συγκαλεῖ στό Μεγάλο Δεῖπνο πού ἐπίτηδες παραθέτει ὁ Θεός, γιά νά δοκιμάσει τίς διαθέσεις μας, ἀλλά περισσότερο, γιά ν᾿ ἀποκαλύψει τόν ψυχισμό μας. Γι᾿ αὐτό καί ἀφοῦ δεχτεῖ τό λόγο μας, ὅτι δηλαδή θά παραβρεθοῦμε στό Δεῖπνο, πού ἐπίτηδες ἑτοίμασε γιά μᾶς ὥστε νὰ μᾶς τιμήσει κι ἐμεῖς μὲ τὴ σειρά μας  νά Τοῦ ἀνταποδώσουμε αὐτὴ τὴν τιμή, παραθέτει τή λαμπρή τήν τράπεζα καί περιμένει... Ὅπως περιμένει πάντοτε: μέ ὑπομονή, ἀγάπη, μακροθυμία, ἀλλά καί τήν ἀνάλογη ἀγωνία. Ἐπειδὴ γνωρίζει τίς διαθέσεις μας, προβλέπει τήν ἀδιαφορία μας καί βεβαιώνεται γιά τήν ἀγνωμοσύνη μας. Μήν κάνοντας λάθος, ἀφοῦ ὅλ᾿ αὐτά πιστοποιοῦνται μέ τίς ἐνέργειές μας, μέ τή στάση μας, μέ τήν περιφρόνησή μας. Γιατί δέν διαφέρουμε σέ τίποτε ἀπό τούς κεκλημένους τῆς παραβολῆς τοῦ Μεγάλου Δείπνου πού ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς μέ ἐνάργεια, λιτό τρόπο καί μέ πλῆθος μηνυμάτων καταθέτει. Διότι «ἡ παραβολὴ τὸν ἄξιον καὶ οὐκ ἄξιον διαρεῖ· ὁ μὲν γὰρ ἄξιος ἐκζητεῖ τὰ λεγόμενα εὑρεῖν, ὁ δὲ ἀνάξιος παρατρέχει· ὅπερ καὶ τότε ἐγίνετο» (ἁγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος).

 

Βηματίζουμε μέσα στό στέρεο τῆς παραβολῆς λόγο Του καί κοιτάζουμε ν᾿ ἀποκρυπτογραφήσουμε τά ψυχωφελῆ μηνύματά Του. Δίχως τὴ βιασύνη τῶν κεκλημένων καὶ τὴν ἀγχωτική τους συμπεριφορὰ μὲ προφάσεις καὶ φυσικὰ μὲ παραιτήσεις τοῦ εἴδους: «ἀγρὸν ἠγόρασα… ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέντε… γυναῖκα ἔγημα…»· κι ὅλ᾿ αὐτὰ τὴ στιγμὴ ὅπου «τῆ ὥρᾳ τοῦ δείπνου… ἕτοιμὰ ἐστι πάντα».

 

Φαίνεται πιὰ, πὼς μέσα στὸ κλὶμα τῶν ἡμερῶν πού ἔρχονται ἡ διάθεση τῶν ἀνθρώπων νὰ συμμεριστοῦν τὴν ἐπιμονὴ τοῦ Κυρίου πού παραθέτει τὸ Δεῖπνο γίνεται ὅλο καὶ πιὸ ἀρνητικὴ, ἐπειδὴ οἱ ἐπισήμως προσκεκλημένοι παραιτοῦνται «ἀπὸ μιᾶς», «τουτέστιν ἐξ ἐνὸς συνθήματος» (Ἁγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας), μὲ ἀναμενόμενο, γιὰ ἐκείνους  ἀποτέλεσμα, τὴν ἀκύρωση τοῦ Δείπνου, δηλαδὴ τοῦ σχεδίου τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὅσον ἀφορᾶ δὲ τοὺς κεκλημένους, ἄν τοὺς ἐξετάσουμε προσεκτικὰ θα παρατηρήσουμε ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ ἀσήμαντα πρόσωπα, ἀλλὰ γιὰ μεγαλοκτηματίες, ἐπειδὴ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἕνας π.χ. μέσος γεωργὸς δὲν μποροῦσε νὰ διαθέτει «ζεύγη βοῶν πέντε!». Ἀλλη μιὰ λεπτομέρεια εἶναι πὼς οἱ κεκλημένοι προέρχονται ἀπό ὅλες τὶς κατηγορὶες τοῦ ὑλικοῦ κόσμου, ὅπως ἄψυχο πρᾶγμα (ἀγρὸς), ἔμψυχο (ζεύγη βοῶν) καὶ ἄνθρώπινο πρόσωπο, ἐνῶ οἱ δικαιολογίες τὶς ὁποῖες ἐφεῦραν φανερώνουν τὴν ἄπρεπη καὶ κακὴ τους συμπεριφορὰ, ἀφοῦ τὶς ἐργασίες τους, ἤ ὅ,τι ἄλλο προέβαλλαν ὡς δικαιολογία ἀπουσίας τους ἀπὸ το Δεῖπνο, μποροῦσαν νὰ τὸ πράξουν ἀργότερα. Γιατὶ, καθώς φάινεται, δὲν ὑπῆρξε κάποια ἐπείγουσα ἀνάγκη, ἀλλὰ ἔνα συνηθισμένο γεγονός τῆς καθημερινότητος.

 

Τὸ βασικὸ λοιπὸν ἐρώτημα πού ἀνοίγει τὸ δρόμο στὴν εὐβλαβῆ κριτικὴ τῶν ὅσων ἐκτίθενται στην παραβολὴ αὐτὴ εἶναι ἕνα: Κάτω, λοιπὸν, ἀπό αὐτὲς τὶς συνθῆκες, πού ἀσφαλῶς θὰ ὁδηγήσαν τὸν οἰκοδεσπότη σὲ κάποιο μικρὸ, ἐλάχιστο ἀδιέξοδο, μήπως ἐπρόκειτο να ματαιωθεῖ το Δεῖπνο;  Γιατὶ ἡ κοινὴ λογικὴ πρὸς τά ἐκεῖ στρέφεται ἑστιάζοντας τὸ ἐνδιαφέρον της στὸν ὑποτιθέμενο τραυματισμὸ τοῦ θελήματος καὶ τοῦ κύρους  τοῦ Οἰκοδεσπότου. Ὅμως μέσα στον καινούριο κόσμο τοῦ Θεοῦ, πού ἔρχεται να ἐγκαινιάσει με τὴν Παρουσία του ὁ Ἰησοῦς, αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ περιπτώσεις ἀντιμετωπίζονται με τρόπους ἰσχυρά θεμελιωμένους στὴν ἀγάπη καὶ στὴν προσφορὰ. Διότι δεν ὑπῆρχε περίπτωση ν᾿ ἀναβληθεῖ ἤ νὰ ματαιωθεῖ τὸ Δεῖπνο, ἀλλὰ νὰ παρατεθεῖ σὲ διαφορετικοὺς συνδαιτημόνες, οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ μποροῦσαν ποτὲ νὰ σκεφτοῦν ὅτι θὰ μετεῖχαν σὲ μιὰ τέτοια ἐπίσημη συνεστίαση. Κι ὅλοι αὐτοὶ, οἱ ἄνθρωποι τῆς ἀνάγκης καὶ τῆς ἔλλειψης δηλαδὴ, εἶναι ἐκεῖνοι πού θα κληθοῦν στὸ Δεῖπνο, «ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκος», ἀλλὰ καὶ μὴ ματαιωθεῖ ἡ συνεστίαση. Ὅμως ἐκεῖ ποὺ χρειάζεται να στραφεῖ τὸ ἐνδιαφέρον μας στην ὅλη ἐξέλιξη τῆς παραβολῆς εἶναι στὸ σημεῖο τῆς ἀρνήσεως τῶν κεκλημένων στὴν τιμὴ ποὺ τοὺς γίνεται. Τιμὴ ποὺ τὴν ἀπολαμβάνουν ἄλλοι κι ὄχι αὐτοί πού ἐπιλέχτηκε νὰ κληθοῦν. Γιατὶ ἀρνούμενοι τὴν τιμὴ δὲν ὑπολόγισαν πώς μὲ αὐτὴ τους τὴν συμπεριφορὰ ἔθιγαν τὸ πρόσωπο τοῦ οἰκοδεσπότη-Θεοῦ, ὁ ὁποῖος πραγματοποιεῖ τὸ σχέδιό Του μέσα στὴν ἱστορία στέλνοντας τοὺς δούλους Του, τοὺς ἐργάτες τοῦ εὐαγγελίου νὰ γευτοῦν τὰ ἀγαθὰ ποὺ Τοὺς προσφέρει: δηλαδὴ το Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὥστε ν᾿ ἀποκτήσουν συμμετοχὴ στὸν κόσμο τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῆς ὄντως ζωῆς. Ὄσοι ἀρνοῦνται τὴν κλήση δὲν ματαιώνουν τὸ σχέδιο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾿ ἀποκλείουν τοὺς ἑαυτοὺς τους ἀπὸ τὴ χαρὰ καὶ τὰ προνόμια τῆς σωτηρίας. Ἐπειδὴ ὁ Θεὸς δὲν εἶναι μόνο φιλάνθρωπος, ἀλλὰ καὶ δίκαιος.

 

Βασικὰ εἶναι, λοιπὸν, τά συμπεράσματα ποὺ μᾶς παραθέτει ἡ περικοπὴ μὲ θεόπνευστο τρόπο καὶ σωτηριολογικὸ. Ἐπειδὴ αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ σκοπὸς τοῦ Κυρίου: νὰ μεριμνήσει γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου, ποὺ εἶναι κεκλημένος στο Δεῖπνο. Ὅσοι ἀποδεχτοῦν την πρόσκληση εἶναι οἱ ἐκελεκτοὶ· ὅσοι την ἀπορρίψουν, μὲ τὶς ἀνάλογες καὶ ἀσαφεῖς δικαιολογίες ποὺ στὴν παραβολὴ, ἀλλὰ και μέσα στην καθημερινότντα ἀκούγονται, ἀποκλείουν τον ἑαυτὸ τους ἀπὸ τὴ θεοφιλῆ Ἀγάπη καὶ φυσικὰ ἀπὸ τὴ μετοχὴ στὸ χῶρο τῆς Βασιλείας Του, μὴ λησμονώντας αὐτὸ ποὺ μᾶς προτρέπει πατρικὰ καὶ συμβουλευτικὰ ὁ ἱ. Χρυσόστομος: «Μὴ ἀπέχου Ἐκκλησίας· οὐδὲν γὰρ Ἐκκλησίας ἰσχυρότερον. Ἡ ἐλπὶς σου ἡ Ἐκκλησία, ἡ σωτηρία σου ἡ Ἐκκλησία, ἡ καταφυγή σου ἡ Ἐκκλησία. Τῶν οὐρανῶν ὑψηλοτέρα ἐστὶ, τῆς γῆς πλατυτέρα ἐστὶν. Οὐδέποτε γηρᾷ, ἀεὶ δὲ ἀκμάζει». Παρ᾿ ὄλες μας τὶς ἀπορρίψεις, τὶς ἀποστασίες, τὶς ὑπεκφυγὲς καὶ καταφυγές, κυρίως στὸ θέλημὰ μας καὶ ὄχι μόνο…

 

π. Κ.Ν. Καλλιανός

Ἀνέκδοτο κήρυγμα τοῦ 2000