Thursday 11 December 2008

Οικογένεια Σαλαπάτα

Τον τελευταίο καιρό προσπάθησα και κατάφερα να ανακαλύψω μια πλειάδα ελληνικών οικογενειών, οι οποίες κατοικούν μόνιμα σε διάφορα μέρη του κόσμου, και που το επίθετό τους είναι «Σαλαπάτας», το ίδιο με το δικό μου. Στην προσπάθειά μου αυτή είχα την υποστήριξη και την βοήθεια μιας μεγάλης και διεθνούς εταιρίας, μέσω της οποίας είχα πρόσβαση σε μεγάλα ηλεκτρονικά δίκτυα και διεθνείς πηγές πληροφοριών (όπως το γνωστό και ονομαστό Internet), όπου εκεί έχουν καταγραφεί πολλές πληροφορίες για άτομα και οικογένειες.

Βέβαια αυτό μας θυμίζει λίγο από «ηλεκτρονικό φακέλωμα». Θα πρέπει όμως να τονίσουμε πως αυτό είναι μια δεδομένη πρακτική πια σε πολλές προηγμένες χώρες, στην Αμερική, Ευρώπη, Αυστραλία, ακόμη και στην Αφρική. Η έρευνά μας επεκτάθηκε στις εξής 14 χώρες: Ελλάδα, Η.Π.Α., Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Νότια Αφρική. Στην Ελλάδα, όπου όπως φαίνεται κατοικεί και η μεγαλύτερη ομάδα Σαλαπαταίων, η έρευνά μας δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Έχω ανακαλύψει -μέσω του ηλεκτρονικού καταλόγου του ΟΤΕ- οικογένειες Σαλαπαταίων στις παρακάτω περιοχές:

Αθήνα: 29 οικογένειες
Ανδρίτσαινα: 1 οικογένεια
Τρίπολη: 1 οικογένεια
Χανιά: 1 οικογένεια

Νομός Αργολίδας: 12 οικογένειες
Νομός Κορινθίας: 8 οικογένειες
Νομός Αττικής: 6 οικογένειες
Νομός Φθιώτιδας: 2 οικογένειες
Νομός Λάρισας: 1 οικογένεια

Μέσα από την έρευνα αυτή ανακάλυψα αρκετές δεκάδες ατόμων και οικογενειών που φέρουν το επίθετο «Σαλαπάτας» και κατοικούν μόνιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αυστραλία και στην Γερμανία. Όταν συνέλεξα όλα τα στοιχεία (ακριβή ονόματα και διευθύνσεις) αποφάσισα να γράψω σε όλους αυτούς. Έτσι και έκανα. Έστειλα μια επιστολή, κάτι σαν εγκύκλιο γράμμα, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, εξηγώντας σε όλους ποιός είμαι και γιατί επικοινωνώ μαζί τους. Οι απαντήσεις ήταν όντως ιδιαίτερα συγκινητικές. Δεν έλαβα βέβαια πολλές απαντήσεις. Ήταν όμως πολύ αντιπροσωπευτικές. Συγγενείς μου, από διάφορα μέρη των Η.Π.Α. και από την Γερμανία, μου απάντησαν πως είχαν μείνει έκπληκτοι και απορημένοι από την επιστολή μου. Είναι αλήθεια πως όλοι είχαμε την αίσθηση ότι πράγματι είμασταν συγγενείς μεταξύ μας, από την πρώτη στιγμή της επικοινωνίας μας.

Κάποιοι μου είπαν πως δεν γνώριζαν πως μπορεί να υπήρχε άλλος «Σαλαπάτας» σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Άλλοι μου έγραψαν για τις δικές τους έρευνες αναφορικά με την ιστορία του ονόματος και της οικογένειάς μας. Άλλοι με έφεραν σε επικοινωνία και με άλλα μέλη της δικής τους οικογένειας. Όλοι θέλουν να με γνωρίσουν προσωπικά. Πολλοί μου είπαν πως θα έλθουν στο Λονδίνο να με επισκεφθούν και να τα πούμε από κοντά. Είναι δεδομένη πραγματικότητα πως η σημερινή ζωή μας δημιουργεί αυτή την αίσθηση της παγκοσμιόηττας και οικουμενικότητας. Αλλά αυτή η συγκεκριμένη επικοινωνία μου πρόσφερε μια προσωπική και ιδιαίτερα συγκινητική βεβαίωση περί τούτου.

Από την ανταλλαγή πληροφοριών που ακολούθησε μεταξύ μας, ανακαλύψαμε πως η οικογένεια «Σαλαπάτα» κατάγεται από την Αρκαδία. Από εκεί οι πρόγονοί μας, για λόγους κυρίως οικονομικούς, ίσως όμως και για άλλους, σκορπίστηκαν σε διάφορα ευφορότερα μέρη της Πατρίδας μας, όπως στην Αργολική πεδιάδα, στην Κορινθία και στην Εύβοια. Η κίνηση αυτή πραγματοποιήθηκε πριν από αρκετά χρόνια, ίσως και πριν από αρκετές γενεές. Το πότε ακριβώς, δεν είναι σήμερα γνωστό. Δεν είναι επίσης γνωστό εάν όντως υπάρχει ακριβής εποχή μετανάστευσης, ή εάν η μετανάστευση αυτή έγινε σε διάφορες εποχές, με διαφορετικά κριτήρια την κάθε φορά.

Η πιο όμορφη ιστορία που έμαθα, από έναν Σαλαπάτα που κατοικεί στην Γερμανία, και αφορά την ίδια την ιστορία της οικογένειάς μας, έχει ως εξής:

«Οι Σαλαπαταίοι κατοικούσαν στις αρχές του 19ου αι. στο ηρωϊκό Σούλι. Ήταν πολλά αδέλφια κι είχαν και μια αδελφή. Την αδελφή αυτή την βίασαν οι Τούρκοι και τα αδέλφια της για εκδίκηση έσφαξαν όλους τους κατοίκους ενός κοντινού τούρκικου χωριού. Τότε τους επικήρυξε ο Αλή-Πασάς κι εκείνοι διωγμένοι έφθασαν στην Αρκαδία. Εκεί εργάζονταν ως μπαλωματήδες. Έβγαιναν γύρω στα χωριά φωνάζοντας: "παπούτσια να μπαλώ". Όπου εύρισκαν εύφορα μέρη και όμορφες κοπέλλες, παντρεύονταν, και έμεναν μόνιμα εκεί. Έτσι σκορπίστηκαν και κατέληξαν σε διάφορα πεδινά μέρη».

Αυτή η όμορφη ιστορία μοιάζει θάλεγε κανείς με παραμύθι, από εκείνα που λέει ο παππούς με νοσταλγία στα εγγονάκια του. Όμως έχει και ιδιαίτερη σημασία για εμάς τους Σαλαπαταίους, αφού μας ενώνει με ένα σπουδαίο τμήμα της ένδοξης Ελληνικής Ιστορίας μας.

Έχω επίσης ακούσει και για κάποιο συνοικισμό «Σαλαπαταίων», που βρίσκεται κάπου κοντά στην Τρίπολη. Αυτή την πληροφορία δυστυχώς δεν κατέστη δυνατό -μέχρι την στιγμή αυτή- να την εξακριβώσω.

Δεν έχω επίσης εξακριβώσει την ακριβή ετυμολογία του ονόματος «Σαλαπάτας». Μέχρι σήμερα δεν έχει εκφρασθεί καμμιά επίσημη ιστορική γνώμη, παρότι κάποιος Σαλαπάτας, που κατοικεί μόνιμα στην Αθήνα, αλλά η οικογένειά του κατάγεται από την Αρκαδία, ενώ έχουν μείνει αρκετά χρόνια και στο Άργος (για λόγους επαγγελματικούς), μου έγραψε δύο ετυμολογικές ερμηνείες που είχε ακούσει από την γιαγιά του. Σύμφωνα με την πρώτη, το εν λόγω επώνυμο προέρχεται από εκείνους που «πατούν τη σάλα» (το «σαλόνι» του σπιτιού δηλαδή). Η άλλη ερμηνεία αναφέρεται σε κάποιον αγωνιστή του 1821, ο οποίος ήταν ένα από τα πρωτοπαλλήκαρα του Κολοκοτρώνη. Αυτός, λοιπόν, έσωσε κάποτε την ζωή του αρχηγού του, σε κάποια συμπλοκή με τους Τούρκους, μπαίνοντας με αποφασιστικότητα στην μάχη και «τσαλαπατώντας» τους εχθρούς με το άλογό του. Έτσι του δόθηκε το παρωνύμιο «Τσαλαπάτας» που αργότερα έγινε «Σαλαπάτας» και καθιερώθηκε ως επίθετο.

Πάντως, η αρχή για την έρευνα της ιστορίας της οικογένειάς μας έχει ήδη γίνει. Τα θεμέλια έχουν ήδη μπει. Τώρα, ίσως και κάποιοι άλλοι να εμπνευσθούν και να επιθυμήσουν να ασχοληθούν με το θέμα αυτό, που φαίνεται πως εμπεριέχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οψόμεθα!

11 comments:

Anonymous said...

Μια καλημέρα από την βροχερή Αργολίδα. Ήθελα να σας στείλω κάποιες σκέψεις μιας και ψάχνετε το οικογενειακό σας δέντρο, και επειδή αυτή την εποχή διαβάζω και ερευνώ την Μεσαιωνική μας Ιστορία και αν οι πληροφορίες σας έχουν μια έστω σχετική ακρίβεια, η καταγωγή από το Σούλι υποδηλώνει Αρβανίτικη καταγωγή. Συμπληρώνω: καθόλου υποτιμητική βεβαίως, μιας και σύμφωνα με μια καταπληκτική ρήση σύγχρονου μελετητή, οι Σουλιώτες, "γεννήθηκαν Αρβανίτες, έζησαν σαν Σουλιώτες και πέθαναν σαν Έλληνες". Η ετυμολογία του ονόματος έχει πολλαπλές ερμηνείες. Μπορεί να σημαίνει "αυτός που έχει πολυτελές σαλόνι" (άρα είναι πλούσιος για τα μέτρα της εποχής ή αυτός που έχει πολλές ή εμπορεύεται.... χίνες!
Αυτές είναι οι φτωχικές μου πληροφορίες και συμπληρώνω ότι όντως οι Σαλαπαταίοι μετανάστευαν συνεχώς λόγω πενίας των καιρών και όπου μπορούσαν ρίζωναν.
Κώστας Καρακάσης

Anastasios said...

@ Κώστας Καρακάσης,

Άρχοντά μου, ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

Εμπλουτίζετε πάντα τις γνώσεις μας. Παραμένουμε ευγνώμονες!

Σοφία said...

Συνοικισμός Σαλαπαταίων δεν γνωρίζω αν υπάρχει στην Τρίπολη, ήξερα όμως παλιά έναν Σαλαπάτα που ήταν όντως από την Τρίπολη. Ο παπούς του μάλιστα ήταν γνωστός φωτογράφος.

Anastasios said...

@ Σοφία,

Έχω ακούσει για τον φωτογράφο Σαλαπάτα.

Νομίζω ότι ένας συγγενής του (ίσως εγγονός του) είναι ένας από αυτούς που ψάχνουν σήμερα, μέσω facebook, για την ιστορία της οικογένειάς μας.

Βλέπε: http://www.facebook.com/home.php#/group.php?gid=47148949084

Σοφία said...

Χμμμμ δεν τον αναγνωρίζω. Τον νεαρό που ήξερα εγώ νομίζω τον έλεγαν Τσεβά (δηλ. Παρασκευά) αλλά έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια από τότε και μπορεί να τον μπερδεύω με κανέναν άλλο!

Anastasios said...

@ Σοφία,

Η ενδιαφέρουσα αναζήτηση συνεχίζεται...

philip salapatas said...

ena megalo BRAVO se ayth thn kinisi p kanate.panta i8ela na ma8w to apo p akrivws katagomai.egw menw k katagomai apo thn tripolh k exw ontws sigeneia me tn gnwsto photografo nick salapata k exw akoysta k thn istoria tou hrwa tsalapata.makari na broyme kati parapanw.....perimenw me anypomonisia k all posts

Anastasios said...

@ philip salapatas,

Πολύ ωραία που αποκτούμε επικοινωνία με κάποιον Σαλαπάτα που μένει στην Τρίπολη.

Τελικά Συνοικισμός Σαλαπαταίϊκα υπάρχει στην Τρίπολη ή κάπου στην Αρκαδία;

Επίσης, αφού είσαι συγγενής του φωτογράφου Σαλαπάτα, ο οποίος φαίνεται να αναφέρεται από πολλούς, θα σου πρότεινα να καταγράψεις ό,τι βιογραφικό ή άλλο στοιχείο είναι σημαντικό γι' αυτόν.

Unknown said...

www.zoula-sarakini.com

Ισως εδώ βρίσκονται οι περισότεροι Σαλαπαταίοι απ΄όπουδήποτε αλλού στην ελλάδα...

Φιλιά σε όλους και υγεία
Σαλαπάτας Ιωάννης

Yolanda Salapata said...

Αναστάσιε αν γίνεται να συμβάλω κι εγώ με τις πενιχρές μου γνώσεις στην ανακάλυψη των ριζών μας. Πριν αρκετά χρόνια με πήρε τηλέφωνο κάποιος κύριος μάλλον ηλικιωμένος ο οποίος αναφέρθηκε στον παπού μου Βασίλη Σαλαπάτα που ζούσε Αμερική και είχε 17 αδέλφια.Είχε γεννηθεί μου είπε στο Σαρακίνι Γορτυνίας και έφυγε με τα αδέλφια του για Αμερική. Γιολάντα Σαλαπάτα

Νύκτιμος said...

Καταρχας να χαιρετισω και γω με τη σειρα μου ολους τους Σαλαπαταιους και την ολη προσπαθεια που γινεται για να βρεθουν οι ριζες αυτης της τεραστιας! (απ'οτι φαινεται), οικογενειας.

Ονομαζομαι Φιλιππος Σαλαπατας και καταγομαι απο την Τριπολη. Η οικογενεια των Σαλαπαταιων εκει ειναι μεγαλη, και απορησα πως και δεν αναφερθηκε παραπανω μιας και οι ριζες της (απ'οσο γνωριζω τουλαχιστον) βρισκονται εκει.
Λεω εκει μιας και αρκετα χρονια τωρα κατοικω μονιμα στη Φθιωτιδα.

Στην οικογενεια μας υπαρχει εντονη η επιθυμια να γνωρισουμε ολους τους Σαλαπαταιους μιας και οι ιστοριες απο τους παππουδες ειναι ατελειωτες! Για αυτους που εφυγαν στην Αμερικη-Αυστραλια-Γερμανια κλπ! Πιστευω πως το facebook θα βοηθησει πολυ. Θα ηθελα να μου γνωστοποιησετε καποιο email αν γινεται για να επεκταθω περισσοτερο.

θα χαρω πολυ να ερθω σε επικοινωνια με ολους.