Η Ροδάνθη της Κριτσάς

Είχα την χαρά να γνωρίσω τον Κώστα Δανδουλάκη και το συγγραφικό του έργο το καλοκαίρι του 2011 στην Αθήνα, όταν παρουσίασε σε μια ταράτσα του Θησείου το βιβλίο του «Τα δέκα χρυσά δουκάτα της Σπιναλόγκας», εκδόσεων Φίλντισι. «Τα δέκα χρυσά δουκάτα της Σπιναλόγκας» είναι ιστορικό μυθιστόρημα που αναφέρεται στην  ιστορία του βίαιου θανάτου ενός πειρατή και της κατάρας που εξαπολύει στον θησαυρό που αφήνει πίσω του πριν πεθάνει. Μέσα από τον θρύλο των καταραμένων δουκάτων ο συγγραφέας μας αφηγείται την ιστορία του νησιού της Σπιναλόγκας από την ενετική περίοδο το 1578, λίγο πριν το χτίσιμο του κάστρου της Φορτέτσας, την τουρκοκρατία, την ιταλική και γερμανική κατοχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και τέλος το κλείσιμο του λεπροκομείου το 1957.

Ο Κώστας Δανδουλάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης. Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και έχει βραβευτεί τόσο για τα λογοτεχνικά του έργα όσο και για τα ποιήματά του. Ανάμεσα στα ιστορικά του μυθιστορήματα συγκαταλέγονται τα: «Νυχτολούλουδο»  (βραβεύθηκε στον Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό για την 50η επέτειο της μάχης της Κρήτης), «Από την Κνωσό στην Ιρλανδία», «Τιμωρία δίχως έγκλημα», «Θυσία στο Πάθος». Ανάμεσα στα διηγήματά του συγκαταλέγονται τα: «Θεία δίκη», «Το γαλάζιο όνειρο» (βραβευμένο), «Ο ψαράς και το δελφίνι» (βραβευμένο) και «Το πεντάγωνο» (βραβευμένο). Επίσης έχουν εκδοθεί οι ποιητικές του συλλογές «Η εν ήχω ζωή» και «Οι δοξαριές».

Πρόσφατα διάβασα το ιστορικό του μυθιστόρημα «Η Ροδάνθη της Κριτσάς», βασισμένο και αυτό σε αληθινό περιστατικό που έλαβε χώρα στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο ηρωικό χωριό της Κριτσάς κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η Ροδάνθη είναι η όμορφη μοναχοκόρη του ιερέα Πρωτόπαπα και ζει στην Κριτσά μαζί με τους γονείς της και τον μικρό της αδελφό. Ο πατέρας της την σπουδάζει στο μοναστήρι της Παναγιάς της Φανερωμένης και σκοπεύει να την κάνει δασκάλα για να μορφώσει και τους υπόλοιπους χωριανούς. Η Ροδάνθη είναι το καμάρι όχι μόνο των γονιών της αλλά και όλης της περιοχής: καλόψυχη, στοργική, όμορφη και μορφωμένη. Εν τω μεταξύ ολόκληρη η Κρήτη μαστίζεται από την τυραννία της τουρκοκρατίας και τον πόλεμο μεταξύ Τούρκων κατακτητών και Κρητικών ανταρτών.

Για κακή τύχη της Ροδάνθης, μια μέρα θα την δει ο Χουρσίτ Αγάς, ο πλούσιος και παντοδύναμος Τούρκος διοικητής της περιοχής. Ο Χουρσίτ Αγάς ερωτεύεται την όμορφη Κρητικοπούλα και την ζητάει για γυναίκα του. Μετά την άρνηση των γονιών της αποφασίζει και την απαγάγει αφού πρώτα σκοτώνει την μητέρα της. Με την βία αναγκάζει την Ροδάνθη να ασπαστεί τον ισλαμισμό και την παντρεύεται. Την πρώτη νύχτα όμως του γάμου και πάνω στο νυφικό κρεβάτι η Ροδάνθη σφάζει τον Χουρσίτ Αγά και κατόπιν ανεβαίνει στα βουνά της Κρήτης και πολεμά μαζί με το αντάρτικο σώμα του Καπετάν Καζάνη. Η Ροδάνθη ντυμένη άντρας και με το ψευδώνυμο Μανολιός πολεμά με ηρωισμό και αυτοθυσία τους Τούρκους και πέφτει ηρωϊκά μαζί με πολλούς άλλους Κρητικούς ήρωες κατά την μάχη της Κριτσάς, τον Ιανουάριο του 1823.

Ο συγγραφέας προκειμένου να αποτυπώσει στο χαρτί την ιστορία αυτή, εκτός από τις δικές του γνώσεις, ανέτρεξε στα βιβλία: «Λασίθι, αγώνες και θυσίες αιώνων- Κριτσωτοπούλα» του Ηλία Κοζύρη, «Ο Καπετάν Καζάνης» του Φραγκίσκου Πλατάκη και «Ποίηση» του Διαλινομιχάλη. 

Ο Κώστας Δανδουλάκης αφηγείται με ζωντάνια και ευαισθησία τον μύθο της ηρωικής Κριτσωτοπούλας, μας μεταφέρει πίσω στα χρόνια της σκλαβωμένης μεγαλονήσου και μας υπενθυμίζει τους αγώνες των προγόνων μας για μια ελεύθερη Ελλάδα.   

Εύη Ρούτουλα