Η εβδομάδα του «X»

Τελειώνουμε σιγά-σιγά! Είμαστε στο γράμμα «Χ», στο τρίτο από το τέλος της αλφαβήτας μας. Ένα γράμμα που μας θυμίζει πολλά. Μας θυμίζει γράμματα από άλλες γλώσσες και πολιτισμούς. Μας θυμίζει όμως και τον χιαστί σταυρό του Αγίου Ανδρέα, του Προστάτη της Σκωτίας, της οποίας η σημαία φέρει τον χιαστί σταυρό του μαρτυρίου του Πρωτόκλητου αυτού Αποστόλου. Επίσης, κατά την ευλογία που προσφέρει ο Ιερέας στους πιστούς με το δεξί του χέρι, σχηματίζεται -εκτός των άλλων- και το γράμμα «Χ», που συμβολίζει το όνομα του Χριστού!

ΧΡΟΝΟΣ! Άντε τώρα να ορίσεις τούτη την άπιαστη έννοια, που διαπερνά όλη τη ζωή, αλλά που περνά μέσα από τα χέρια μας και τρέχει σαν το νερό, κι ούτε που μαθαίνουμε ποτέ από που έρχεται και που πηγαίνει...

Στην Ορθόδοξη Θεολογία ο Χρόνος κατανοείται ως μέρος κι όχι ως όλον. Πριν και μετά το Χρόνο υπάρχει η αιωνιότητα, η οποία είναι βέβαια υπέρχρονη. Μέσα στο πλαίσιο της λειτουργικής και ευχαριστιακής έκφρασης της Εκκλησίας ο Χρόνος παύει να έχει τη συνηθισμένη κοσμική του διάσταση και ισχύ, και μεταμορφώνεται σε ένα διαρκές «παρόν»!

O δόκιμος ποιητής μας Γιώργος Σαραντάρης αναφέρει με λυρικό κι ευγενικό ύφος: «Δεν ονειρεύτηκα ποτὲ το Χρόνο / Και τη συντροφιά του / Μήτε την απουσία του οσφράνθηκα ποτὲ / Σε κάποιο ελάχιστο ηδονικό μου ύπνο»!

ΧΑΜΟΓΕΛΟ! Στην εμφάνιση και στην αρχή του είναι μονάχα μια σύσπαση του προσώπου. Όμως αυτή η, κάποτε ελάχιστη, σύσπαση, δείχνει θετικά συναισθήματα και πλούσια εσωτερική και καρδιακή διάθεση.

Το αποτέλεσμα μάλιστα του Χαμόγελου είναι ότι δημιουργεί στους γύρω μας συνανθρώπους χαρά, ευδιαθεσία και ανακούφιση. Προσφέρει δε θάρρος και παρηγοριά, ενώ αναπτερώνει την αισιοδοξία και δημιουργεί ευτυχισμένες στιγμές.

Σε όλους τους λαούς και τους πολιτισμούς υπάρχουν ειδικές φράσεις και παροιμίες που επισημαίνουν την αξία του Χαμόγελου. Για παράδειγμα ο Σαίξπηρ έγραψε πως «Ό,τι θέλεις θα το πάρεις ευκολότερα με το Χαμόγελο παρά με το σπαθί σου» κι οι Κινέζοι έχουν μια παροιμία που λέει ότι «Εκείνος που δεν μπορεί να χαμογελάσει, δεν πρέπει ν’ ανοίξει μαγαζί»!

ΧΡΕΟΣ! Στην εποχή μας ο περισσότερος κόσμος ακούγοντας τη λέξη αυτή σκέπτεται (και με το δίκιο του) οικονομικές έννοιες, όπως το «επαχθές και επονείδιστο Χρέος» που έχει αναφορά στο δημόσιο Χρέος της Ελλάδας.

Ο πολύς Νίκος Καζαντζάκης όμως μας διδάσκει μια άλλη ερμηνεία του σπουδαίου αυτού όρου: «Το πρώτο σου Χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νοιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους, Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου Χρέος, να παραδώσεις στο γιό τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει».

Αξίζει όμως να ακούσουμε και τον εξαίσιο και σοφότατο λόγο του αρχαίου δάσκαλου Αριστοτέλη, πως «Χρέος έχουμε να θεωρήσουμε το Θεό πνεύμα πανίσχυρο, αθάνατο και τέλειο. Γιατί αν και αόρατος για τα μάτια των ανθρώπων, φανερώνεται με τα έργα του»!

ΧIONI! Σύμφωνα με τους επίσημους ορισμούς «To Χιόνι είναι ένα είδος υετού που αποτελείται κατά 100% από παγοκρυστάλλους σε μορφή χιονονιφάδων».

Η ομορφιά του Χιονιού γενικώτερα και των κρυστάλλων του ειδικώτερα προσελκύει πάντα την προσοχή και τον θαυμασμό όλων των ανθρώπων, ιδιαίτερα βέβαια κατά την χειμωνιάτικη περίοδο, οπότε και λαμβάνουμε άμεση εμπειρία της παρουσίας του.

Ο ποιητής Τάσος Βυζάντιος μας εξηγεί την σχέση του Χιονιού με το καλοκαίρι: «Οι νυφάδες του πρόσφατου Χιονιού / αναπαύθηκαν απαλά / στο παγκάκι της αυλής μας. / Το καλοκαίρι που θα κάθομαι εκεί / πίνοντας τον φραπέ μου- / θα αισθάνομαι τη δροσιά του Χιονιού...»!

ΧΡΙΣΤΟΣ! Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, που -όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου- σαρκώθηκε και έγινε τέλειος άνθρωπος. Ως Θεάνθρωπος δε, με το Πάθος και την Ανάστασή Του, έσωσε το ανθρώπινο γένος από την αμαρτία, τη φθορά και τον πνευματικό θάνατο.

Ο όρος Χριστός προέρχεται από το χρίω, και είναι αντίστοιχος προς το εβραϊκό Mašíaḥ (Μεσσίας). Ο Χριστός είναι ο δημιουργός της πίστεως και ο τελειωτής, Αυτός δηλαδή που την οδηγεί στην τελειότητα και την πληρότητα.

Πιο απλά, μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστός μας είναι αυτός που μας φύτεψε μέσα μας την πίστη, και είναι επίσης ο ίδιος που διατηρεί, συντηρεί και τελειοποιεί αυτή την πίστη μέσα μας, κι έτσι μας οδηγεί στη σωτηρία!

ΧΕΛΙΔΟΝΙ! Το όμορφο αυτό και αποδημητικό πτηνό έχει έντονους και εμφατικούς συμβολισμούς. Ο Ελύτης ψάλλει μελωδικά, «Ένα το Χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή». Το Χελιδόνι σημαίνει ένα προμήνυμα ελευθερίας που ξεπετάγεται μέσα από τη σκλαβιά. Η άνοιξη δε, επισημαίνει την ελευθερία και την ανάσταση, που είναι ακριβή και δεν αποκτιέται εύκολα.

Σε θεολογικό επίπεδο, ο Άγιος Νικόλαος Αχρίδος αναφέρει με γλυκιά γλαφυρότητα πως «Όταν τα Χελιδόνια μένουν από τροφή και το κρύο πλησιάζει, ξεκινούν το ταξίδι τους για τα θερμά κλίματα. Εκεί θα βρουν πολύ ήλιο και αρκετή τροφή. Ένα Χελιδόνι πετά μπροστά, δοκιμάζει τον αέρα και δείχνει τον δρόμο. Όλα τα υπόλοιπα Χελιδόνια ακολουθούν την πορεία του».

Και συνεχίζει ο ίδιος ιερός συγγραφέας, αναφερόμενος στην Ανάληψη του Κυρίου μας, «Αυτό το ευλογημένο Χελιδόνι, το πρώτο που πετάει προς τον τόπο της νοσταλγίας, που διαλύει το σκοτάδι και διαπερνά με τα δυνατά φτερά του την βαριά ατμόσφαιρα ανάμεσα σε γη και ουρανό είναι ο Χριστός»!

ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ! Ένα από τα πράγματα που μου έκαναν μεγάλη εντύπωση από την παιδική μου ηλικία ήταν τα Χαρτονομίσματα. Τα χρώματα, τα γράμματα, οι εικόνες, οι υπογραφές, οι ημερομηνίες, έκρυβαν μια απροσδιόριστη μαγεία.

Έτσι άρχισα και τη συλλογή των Χαρτονομισμάτων. Δεν είναι μεγάλη. Θεωρώ όμως ότι εμπεριέχει αντιπροσωπευτικά Χαρτονομίσματα της σύγχρονης Ελλάδας. Ένα από εκείνα είναι κι αυτό της σημερινής ανάρτησης, των 500 δραχμών, με χρονολογία το 1932.

Κάποτε, όταν είμασταν παιδιά, παίζοντας με φίλους, βρήκαμε στο υπόγειο ενός σπιτιού ένα τσουβάλι γεμάτο «κατοχικά» Χαρτονομίσματα. Ήταν βέβαια χωρίς πραγματική αξία. Εμείς όμως θεωρήσαμε ότι ανακαλύψαμε ένα… χαμένο θησαυρό!