Monday 12 September 2022

Τά ἐπιλεγόμενα μιᾶς παρουσιάσεως βιβλίου

 
Πολλ πράγματα νθρωπος μπορε ν’ πωλέσει σ’ λο τ μάκρος τς ζως του. μως κανες δν μπορε ν το άφαιρέσει τς ναμνήσεις του, ατ τ ερ θησαυρίσματα, πο ταμιεύονται σ πολύτιμες τς ψυχς μυστικς κοσμηματοθκες. Κι π κε νασύρονται σ ρες πικρς κα φαρμακωμένες τς στυγνς καθημερινότητας, γι ν το φέγγουν στ γύρω του σκοτάδι πο πάνθρωπα πλώνεται. Κι ο ναμήσεις ατές, δίως κενες το καιρο πο νθιζε μι παιδικότητα στολισμένη μ νειρα, ασιοδοξία κα φωτειν  προοπτικ, εναι πο ποτελον τν βασικ ξονα γύρω π τν ποο κα ξακτινώνεται λη συγγραφικ παρουσία το βιβλίου ατού.
 

δελφο κα πατέρες, ρίτιμε κ. Δήμαρχε, έντιμότατοι κ. ντιδήμαρχοι, κλεκτο Δημ. Σύμβουλοι, πολύτιμοι βιβλιοπαρουσιαστές, προσφιλες συμπατριτες μου Κληματιανο, γαπητο Σκοπελίτες κα φίλοι το νησιο μας, μ ερ δέος κα ληθιν συγκίνηση σς καλωσορίζω κα σς εχαριστ γι τν τιμή, τν ποία μαρτυρε παρουσία σας.
 
Δν χω πρόθεση ν ποσιωπήσω τν βαθύτατη γνοια μου: τι δηλ. τ βιβλιο ατ εναι π τ πλέον γαπημένα μου, γιατ δν περιέχει μονάχα σπαράγματα τς παλις Κληματιανς κοινωνίας κα βιοτς, λλ κυρίως πειδ στς σελίδες του κατατίθενται κα ατοβιογραφικ στοιχεα, ναγκαα ξάπαντος, στε ν σταθε κα ν φανερωθε μβιωμένος χρόνος, πο τ πασπαλίζει, πως πρωϊν δροσι τ μισοφωτισμένα στ πρτο λίοφως νθη. 
 
πισκεπτόμενοι τώρα τς σελίδες το νω βιβλίου, τ πρτο πο παρατηρομε εναι τι ποτελε ναπόσπαστη συνέχεια μ τ προηγούμενο, τ, Σεργιάνι σ ξεχασμένα μονοπάτια - Σελίδες π τν στορία κα λαογραφία το Κλήματος, πο κυκλοφορήθηκε πρν π 22 χρόνια μ τν φροντίδα το τότε Πολιτιστικο Συλλογου Ν. Κλήματος.  Κα δ θ θελα ν μο πιτραπε ν μολογήσω, τι μ ατ τ τεχνα κα πενιχρ γραφτ τεκμήρια πιθυμ ν τιμήσω τν γενέθλιο τόπο μου κα τος νθρώπους του, πο ο περισσότεροι  π ατος, δυστυχς, χουν ναχωρήσει. Δ γνωρίζω ν τ κατάφερα, μως προσπάθησα, δίως σ ατ τ δεύτερο μέρος ν νασύρω π τ στάχτη πο τ σκέπαζε, πρόσωπα, γεγονότα κα συμπεριφορές. Γιατ μέχρι κε εναι τ ρια ατο πο γράφει, καλύτερα συν-γράφει, φο δν μπορε ν ταμιεύσει κα χους, μυρωδιές, κινήσεις κ.. Μ λίγα λόγια δν εναι εκολο ν ζωγραφίσεις εκόνες κα ν φανερώσεις χους, πως  τ βαρ τ βάδισμα το τσοπάνη, πο χειμώνα καιρ γυρίζει στ σπίτι του μουσκεμένος π τ πόβροχο, πάνω στ κουρασμένο ζο του, πο κατεβαίνει τ βρεγμένο καλτερίμι ργά, κουρασμένα, σιωπηλά. Μήτε μπορε ν νασύρει π τς στοιβάδες το χρόνου τ σιωπηλ χιονοσκέπαστο χωρι, πο π τος καπνοδόχους νεβαίνει ς λλο λιβανωτ εωδι τν ξύλων το δάσους πο κανε στν παραστι τν ελογημένη τν σμ π τ ζεστ τ λάδι π τς τηγανίτες μ τ μυρωμένο πετιμέζι πο τοιμάζονται.
 
Μήτε περιγράφεται εωδι κείνη π τ νοιξιάτικο ρωμα το πιταφίου, το παλιο πιταφίου, το στολισμένου μ τ νθη πο νάθρευαν ο Κληματιανς στς γλάστρες κα στος μικρούς τους κήπους. Κι δ θέλω ν μνημονέψω κάποιες π τς στολίστρες, πως τ θει τ ναργυρώ το καπετν Χρήστου, τς δελφές της Μαγδαλινίτσα κα ναστασία, τ θει τ Λενι τ Ράπαινα, τ θει τν Ορανία, τ γιαγι το Παναγιώτη το Σταμούλη, τν λεξάνδρα τν Καραμαλίνα, τν ντρομάχη τ μητέρα το Γιάννη το δραίου, τ Μακακ τν πιτρόπισσα, τ Ρήτα το Γιάννη Δήμου, τ θει τν λεξάνδρα το Μπερδάνη κ.. λες τους λλησμόνητες κα σιμ στν γκαλι το Θεο ναπαμένες.
 
μως να λλο στοιχεο πο ζήσαμε στ παλιό μας τ χωριό κα τ ποο σιγ σιγ μακραίνει π τ σημεριν βιοτ ταν κενο τ θάνατο πνεμα το κοινοτισμο. Κι ταν μιλμε γι κοινοτισμ ννομε συνεργασία, συνδρομ στς νάγκες το λλου, το συγχωριανο, το συνανθρώπου. τσι, ταν μφανίζονταν να γεγονς εχάριστο θλιβερό, πως παντρις, γάμοι, κηδείες, μνημόσυνα, λλ κα γιορτς κόμα, ττε τν οκογένεια πο λάχαινε ν χει τ γεγονς ατ τ συνέτρεχαν συγγενες, φίλοι, γείτονες κα βοηθοσαν στε ν γίνουν λα σο μπορον καλύτερα. Μ λίγα λόγια στς περιπτώσεις ρραβώνων, γάμων, λλ κα μνημοσύνων, πρεπε ν γίνουν λ.χ. τ γλυκ τ κόλυβα. τσι μαζεύονταν ο γυνακες κι λλες σπαζαν τ μύγδαλα, λλες τ πάστρευαν, τ σπριζαν κα στ τέλος τ τρίβανε. Πρέπει δ ν γνωρίζουμε, πς παλιότερα δν πρχαν μηχανς ν κόβουν τ καθαρισμένα μύγδαλα, λλ τ τρίβανε μ προσοχ κα πομον μ τ «λάλαρο», τ μεγάλο λευκό, σ σχμα γροθις βότσαλο. Μετ τ πεξεργάζονταν κα φτιαχαναν τ γλυκ μύγδαλο το κουταλιο, τ χαμαλι τ μυγδαλωτά κ.. Βλέπετε, τότε πουσίαζαν βιοτεχνίες παραγωγς τν νωτέρω κι ταν ναγκασμένοι, βοηθώντας νας τν λλο, ν συνδράμουν στ μεγάλα αύτ χοσμέτια.
 
Μι λλη ψη το κοινοτικο πνεύματος ταν κα τ «γιαρτίμι» σ γροτικς ργασίες, στ πάστρεμα τν άμυγδάλων, στ μάζεμα το δαμασκηνού τς λις κι κόμα σ να σωρ λλες περιπτώσεις.
 
Σκοπός μου δν εναι ν ναφερθ μ λεπτομέρειες, πο σφαλς θ κουράσουν, λλ ν σς δώσω ν καταννοήσετε γιατ γράφτηκε ατ τ βιβλίο, πο προσπαθε ν διασώσει ψεις π γεγονότα, σχολίες κα συμπεριφορς νς λλου καιρο: τότε πο δν εχε εσβάλει στ σπίτια τηλεόραση κα ο γειτονις τ καλοκαίρια τ σπίτια τ χειμωνιάτικα πόβραδα γέμιζαν μ συντροφις. Κι ταν στ’ λήθεια ατ μι δίοτυπη ψυχοθεραπεία, σχεδν λησμονημένη σήμερα. Θ θελα πίσης ν’ ναφερθ κα στ γλέντια, στ πανηγύρια (τν γ. ναργυρων, τς γ. Παρασκευς, τς Παναγίας τς λιώτισσας -πως τν ναφέρει Δαπόντες), μως σς φήνω ν ταξιδέψετε μ τ νο κα τν καρδιά σας, στε μέσ’ στ σύθαμπο το χρόνου στοργικ ν’ γναντέψετε τν «κάβο» λ.χ. μ τ τσαλίμια πο κάνει πρώτος χορευτς, τς εχς κα τ τσουγρίσματα τν ποτηριν στς παρέες, τ νοσταλγικ τραγούδια, τ μυρωμενα μαγειρευτ φαγητ κα τόσα λλα κόμη.
 

Λέω ν τελειώσω… Γιατ ν θυμηθ τν παλι τ βρύση μ τς λανες πο τς γεμίζαμε τ καλοκαιριν τ βράδυα μ πομονή, λλ κα μ πολλ κούσματα π τς μεγαλύτερες τς γυνακες -ν δν παρεμβάλλονταν φράσεις κωμικς, πως «ρ χουλέρα, μπατκ μπατκ πγις κι γιομσεις κι ας ξιρις οτι ημνα γώ….» κ.α. κόμα- θ πεκταθ πολύ.
 
Θθελα πίσης ν θυμηθ κα τ σπίτια μας τ λησμονημένα σήμερα μ τς μυρωδιές τους κα τ  στοργ τν ποία νοιώθαμε σιμ στ τζάκι ταπεινά, φτωχικ κα νοικοκυρεμένα σπίτια μ τὰ ἀγγειά τους κα τ κμάντο τους, δίχως περβολές, φωτισμος κα λλες πολυτέλειες. Κι ν θυμηθομε κα τν λεξανδριν τότε θ ψυθιρίσουμε τος ξαίσιους στίχους του «Οικίας περιβάλλον, κέντρων, συνοικίας που βλέπω κι όπου περπατώ· χρόνια και χρόνια.»
 
Θθελα, λοιπόν, ν θυμηθ πολλά… Συγχωρέστε με μως γιατ συγκίνηση μο καταπίνει τ φωνή. Γι’ ατ κα προσπάθησα ν διασώσω μέσα στς σελίδες το βιβλίου ατο ,τι ζησα, ,τι θυμόμουν, σα κουσα καί βαθι βίωσα.  Γιατ τ βιβλιο «– είναι ένας ολάκερος κόσμος, κόσμος συμπυκνωμένος, κόσμος δυναμικός, κόσμος ικανός να αλλοιώσει και να διαμορφώσει τον άνθρωπο. Το λιγότερο, ένα βιβλίο είναι μια ψυχή που ντυμένη λέξεις, φράσεις κι εικόνες, ταξιδεύει ανάμεσα στους αιώνες, γεμίζοντας φως και πόνο κι αγάπη τους ανθρώπους» (Κ.Ε. Τσιρόπουλος).
 
Περατώνοντας τ λόγο μου σς διαβάζω να παράθεμα π μιν γαπημένη μου νουβέλα , τ Παγαν το Στρατή Μυριβήλη. Κα τ διαβάζω γιατ λόγος το Μυριβήλη εναι πόλυτα συντονισμένος με σα θησαυρίζονται στ «Κα τ σεργιάνι συνεχίζεται».
 
«Τώρα λοι ατο εναι συχωρεμένοι, διάβηκαν σ ν μν ετανε, σβησε σκιος τους πάνω π τ γής. Μόνο Παρασκευς πόμεινε, ν ζε κα ν τ᾿ ναθιβάλει μς στ νο του να πρς να, τούτη τ νύχτα το Δωδεκάμερου. Κι σο ζε ατς θρχουνται ν τόνε βρίσκουν λες ο γαπημένες θύμησες π τ ξέμακρα τν καιρν κα τν τόπων, πως γυρίζει στ κούφιο κυβέρτι τ σμάρι τν μελισσιν κα τ γυρίζει βου κα σάλαγο.
 
Κάποια μέρα θρθει βέβαια κα δική του ρα ν φύγει, κα τότες πλι θ πεθάνουν μαζί του λ᾿ ατά. Πρόσωπα, θυμητικά, χρώματα κα φωνές» (Στρατής Μυριβήλης, Τ Παγανά).
 
Ναι, κάποτε κι γ θ φύγω κα θ πάρω πολλ μαζύ μου π τ σα ζησα στ παλιό μας τ χωριό. μως κάποια π ατ θ μένουν θησαυρισμένα στ βιβλίο ατό.
 
Τα φήνω, λοιπόν, ς κληρονομι τν ποία κα φιλοκερδς λλ’ γκαρδίως προσφέρω στν κάθε Κληματιανό, που γς. σοι πιθυμον μπορε ν τν κρατήσουν μ ερ ελάβεια μέσα τους, λλ κα να τν ποποηθον σοι παψαν μ τρυφερότητα ν νοσταλγον κα ν πιστρέφουν -κατ τόν λεξανδριν πάντα- λησμονώντας τς ρίζες τους
 
Θ μο πιτρέψετε ν καταθέσω τν βαθει εγνωμοσύνη στος προλαλήσαντες ντίμους κα καλούς συγχωριανούς μου, τν Γιατρ κα πρ. Πρόεδρο το Πολιτ. Συλλόγου Ν. Κλήματος τν κ. Παν. Γρ. Σταμούλη κα τν κπαιδευτικ κ. Γιάννη ναστ. δραίου πρ. Πρόεδρο το χωριο μας κα πρ. ντιδήμαρχο, λλ κα σ Σς γαπητέ μου κ. Δήμαρχε πο γκαλιάσατε μ λο τ σεβαστ Δημ. Συμβούλιο τ βιβλίο ατ κα τ συμπεριλάβατε στς κδόσεις το Δήμου μας, πως πίσης εύχαριστ κα λους σς, πο παραβρεθήκατε σ ατν τν κδήλωση κα μ πομείνατε… Θες ν Σας ελογε πλούσια λους.
 
π. Κωνσταντίνος Ν. Καλλιανός

Σημείωση: Ἀναγνώστηκε κατὰ τὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου «…Καὶ τὸ σεργιάνι συνεχίζεται…», ποὺ πραγματοποιήθηκε στὴ Σκόπελο, τὸ Σάββατο 27-8-2022.

No comments: