Οι άγγελοι του Βογδάνου

Η βυζαντινή αγιογραφία είναι τέχνη ιερή. Είναι κατά βάσιν βέβαια ζωγραφική, αλλά μέσω αυτής τα πρόσωπα και τα πράγματα δεν αποδίδονται με νατουραλιστικό τρόπο. Παντού και πάντα υπάρχει στις εικόνες το πνευματικό στοιχείο. Και ο κύριος σκοπός του δημιουργού είναι όχι να «φωτογραφίσει», αλλά να διηγηθεί μια ιστορία. Για το λόγο αυτό και το ρήμα που συνήθως χρησιμοποιείται στην περίπτωση της αγιογράφησης είναι το «ιστορώ» κι όχι το ζωγραφίζω.

Το υπερβατικό στοιχείο είναι πάντα κυρίαρχο στις εικόνες. Η δόξα του ουρανού, η πνευματική διάσταση των μορφών και βέβαια η απεικόνιση προσώπων που δεν τα βλέπουμε γύρω μας στην ανθρώπινη καθημερινότητα, αναφέρομαι φυσικά στους αγγέλους, είναι από τα κυριώτερα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας.

Ένας αγιογράφος που γνωρίζει πολύ καλά αυτή τη θεωρία της βυζαντινής τέχνης και την χρησιμοποιεί και αξιοποιεί στο έργο του είναι ο εξαίρετος καλλιτέχνης των ιερών και των οσίων της πίστης μας, ο Θεσσαλονικιός Θεόδωρος Βογδάνος. Ο εν λόγω αγιογράφος, όπως αναφέρει και το ίδιο το χριστιανικό του όνομα, έχει λάβει ως δώρο Θεού την έμπνευση και έχει καλλιεργήσει τα μέγιστα -κατά το ανθρώπινο- το χάρισμά του.

Ένα από τα βασικά και τακτικά επαναλαμβανόμενα στοιχεία της τέχνης του είναι και οι άγγελοι. Οι ιερές μορφές των αγγέλων, των αοράτων αυτών κι θείων επουρανίων δυνάμεων ασωμάτων, λαμβάνουν σάρκα και οστά στην τέχνη του Βογδάνου. Ο καλλιτέχνης δεν τους χρησιμοποιεί ως διακοσμητικά στοιχεία. Γνωρίζει πολύ καλά την αγγελολογία και ξέρει που, πότε και γιατί να τους τοποθετήσει στις εικόνες του.

Εντύπωση κάνει η καταπληκτική, σχεδόν θαυματουργική, αξιοποίηση των αγγέλων στις εικόνες του Βογδάνου, έτσι ώστε να απεικονίζουν κάτι συγκεκριμένο, απτό και άξιο, απόλυτα σχετικό με την όλη εικόνα και οπωσδήποτε θαυμαστό, από καλλιτεχνικής σκοπιάς.

Τα πρόσωπα των αγγέλων του Βογδάνου απεικονίζουν συναισθήματα. Ανάλογα με το εικονογραφικό περιβάλλον και το αγιογραφικό θέμα, μπορεί να χαρούμενοι, σοβαροί, λυπημένοι, μειδιώντες, αλλά πάντα είναι ευγενικοί και με μια υπερκόσμια λαμπρότητα και γαλήνη.

Τα χρώματά τους είναι φωτεινά και ποικιλόμορφα κι έχουν σύνδεση και αναλογία με το όλο έργο. Η χάρη τους είναι ουράνια. Τα πτερά τους απλωμένα κι έτοιμα να τους μεταφέρουν γοργά εκεί που πρέπει για να επιτελέσουν το ιερό αγγελικό τους έργο. Οι άγγελοι του Βογδάνου είναι αληθινοί, είναι ζωντανοί, κι είναι πάντα παρόντες, κοντά μας, ως φίλοι και συμπαραστάτες μας στην ανοδική πορεία της χριστιανικής ζωής.

π. Α.Δ.Σ.