ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ ΣΟΥΡΕΛΗ*

Η Γαλάτεια Γρηγοριάδου - Σουρέλη είναι από τους συγγραφείς που μιλάνε στον αναγνώστη τους με παρρησία, με γλαφυρότητα και με πειθώ και που τον κάνουν να νιώθει την  αγάπη τους στον συνάνθρωπο, στον Χριστό και στην Ελλάδα. Η πρώτη μας γνωριμία έγινε πριν από τριάντα περίπου χρόνια, όταν αναζητούσα συγγραφείς για συνέντευξη, που να είχαν γράψει βιβλία ταιριαχτά στις παραδόσεις του Γένους μας, στην πνευματικά χειμαζόμενη τότε, όπως και τώρα, Ελλάδα.  Την βρήκα με την βοήθεια εκδότου της και πράγματι της πήρα συνέντευξη, ίσως την πρώτη που έδωσε ως συγγραφέας. Με την πρώτη της κουβέντα μου έκανε εντύπωση ο δυναμισμός της, ο αυθορμητισμός της, η καλοσύνη της και η αγάπη της για τον Χριστό, την Παναγιά και την Ελλάδα. Μου έκανε εντύπωση το θάρρος της, όχι μόνον ως συγγραφέως αλλά και ως  πολίτου αυτής της χώρας. Θυμίζω πως στη δεκαετία του 1980 δεν ήταν  καθόλου εύκολο η Γαλάτεια να τα βάζει, ως πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Γυναικών, με την πανίσχυρη  Μαργαρίτα Παπανδρέου και την Ενωση Γυναικών Ελλάδας (ΕΓΕ) και να διεκδικεί η γυναίκα να έχει αξιοπρέπεια και δικαιώματα, χωρίς να παραβιάζει τη φύση της και χωρίς να αποτάσσεται του ρόλου της, ως συζύγου και μητέρας. Δεν ήταν καθόλου εύκολο επίσης  ως πρόεδρος του Κέντρου Επιστημονικής Προστασίας και Ενημέρωσης του Καταναλωτή να τα βάζει με τα ποικίλα συμφέροντα και να αγωνίζεται για την αξιοπρεπή ζωή του κάθε χαμηλού εισοδήματος πολίτη. Και ως συγγραφέας δεν ήταν καθόλου εύκολο να επιμένει να γράφει για Παράδοση και Αξίες, όταν από το "προοδευτικό" εποικοδόμημα προβάλλονταν και προωθούνταν συγγραφείς με βάση τα ιδεολογικά τους πιστεύω και όχι την ποιότητα του έργου τους.

Η Γαλάτεια Γρηγοριάδου - Σουρέλη από καταγωγή είναι Μικρασιάτισσα - Σμυρνιά και ρούφηξε στην ψυχή της όλο τον πόνο των δικών της για την αλησμόνητη πατρίδα τους. Γεννήθηκε  στην Μακεδονική Καβάλα, στης οποίας τη θάλασσα αφουγκράστηκε την αγωνία της γοργόνας, μήπως οι Έλληνες ξεχάσουν τον πρόγονό τους, τον Μέγα Αλέξανδρο. Πολλές φορές βούιζε στα αφτιά της το ερώτημα "Αλήθεια το πιστεύετε ότι τώρα, ανάμεσά σας, ζει ο Μέγας Αλέξανδρος;...". Έζησε στην Αθήνα, όπου αναδείχθηκε το ταλέντο της και καταξιώθηκε ως σημαντική συγγραφέας, ιδιαίτερα της παιδικής και της εφηβικής λογοτεχνίας.

Τρεις ήσαν οι άξονες στην πορεία της ζωής της. Πρώτος ήταν η Λογοτεχνία. Εκεί εργάσθηκε κι εξακολουθεί να εργάζεται με πάθος στη δουλειά της και με ταλέντο, που έχει αναγνωριστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πολλά τα βραβεία, δεκάδες οι διακρίσεις, τιμητική εγγραφή της στον Πίνακα του Διεθνούς Βραβείου Άντερσεν, Έπαινος της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Τα περισσότερα βιβλία της μιλάνε, στη νέα κυρίως γενιά, για Χριστό και Ελλάδα, μέσα από όλες τις εποχές του Ελληνισμού. Σκοπός της  να διδάξει και να πει αλήθειες, που κάποιοι επιδιώκουν να ξεχαστούν. Για την τουρκοκρατία και τα επί αιώνες βάσανα του Ελληνισμού γράφει μέσα από το ιστορικό της μυθιστόρημα για  τον Άγιο Δημήτριο, τον νεομάρτυρα της Τρίπολης. Μιλάει για την Επανάσταση του 1821 μέσα από τον Ρήγα τον Βελεστινλή, τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και τους άλλους ήρωες που αγωνίστηκαν "για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδας την ελευθερία". Επίσης με έξυπνο και εφευρετικό  τρόπο, μέσα από το βιβλίο της "Το δαχτυλίδι του αυτοκράτορα" μιλάει για τον Υψηλάντη, για τον Βύρωνα και για το ηρωικό Μεσολόγγι. Τον Μακεδονικό Αγώνα περιγράφει  μέσα από το βιβλίο της για τον Καπετάν Κώττα. Για την τραγωδία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας μιλάει με τα τρία της βιβλία για τη Σμύρνη. Εγραψε ακόμη για τη ζωή του Χριστού, για τη διδασκαλία Του και για τη Θεοτόκο στο χαρακτηριστικό της βιβλίο "Η Παναγιά του Γένους μου".

Δεύτερος άξονας της ζωής της η παράλληλη με τη Λογοτεχνία κοινωνική της δραστηριότητα, ένα μέρος της οποίας ήδη εξέθεσα.    Και τρίτος άξονας -βάση των άλλων αξόνων- ο Χριστός και η Ιεραποστολή. Με παραίνεση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστασίου, που ήταν για χρόνια στην Ελλάδα η ψυχή της Ορθόδοξης ιεραποστολής στην Αφρική και στην Κορέα, επισκέφθηκε τη Μαύρη Ήπειρο. Αποτέλεσμα του ταξιδιού και των εμπειριών της ήταν η έκδοση τριών βιβλίων για την πολύπαθη ήπειρο, τα έσοδα των οποίων δίδονται όλα στην Ιεραποστολή. Στους τρεις αυτούς άξονες αφιερώνει  όλο της το είναι, κάθε της ικμάδα, το πλούσιο ταλέντο της.

Οι αναφορές μου στη Γαλάτεια Γρηγοριάδου - Σουρέλη είναι του δημοσιογράφου και του φίλου της με τα κοινά βιώματα, όχι του συναδέλφου της συγγραφέως, ούτε του κριτικού της λογοτεχνίας. Εκείνο που, πέραν των άλλων, με εντυπωσιάζει είναι το έμφυτο επικοινωνιακό της ταλέντο. Μπορεί να καθηλώσει  με το λόγο ή τα γραφόμενά της από παιδιά του νηπιαγωγείου έως ηλικιωμένους των 80 και πλέον ετών. Καταφέρνει επίσης να απλοποιεί βαθιές έννοιες, μεγάλες αλήθειες και υψηλές αξίες και να τις κάνει κατανοητές στα παιδιά και στους νέους ανθρώπους. Το καταδεικνύει ο τρόπος που προσέγγισε ως συγγραφέας την επί τού Όρους Ομιλία του Χριστού (μέσα από τον διάλογο της ελιάς και του λαγού), την Κυριακή ως ημέρα αφιερωμένη στον Χριστό και στην οικογένεια, και το σοβαρό ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος με το βιβλίο της "Εμένα με νοιάζει", που έχει τιμηθεί από την Επιτροπή Αντερσεν και έχει γίνει σλόγκαν. Το βρίσκει κανείς γραμμένο ακόμη και σε μακό παιδικά μπλουζάκια. Να σημειώσω ότι το βιβλίο της "Αύριο είναι Κυριακή" μεταφράστηκε στα ρωσικά, με την εκ μέρους της παραχώρηση στο Πατριαρχείο της Μόσχας των συγγραφικών δικαιωμάτων του βιβλίου της και ήδη η πρώτη του έκδοση, με 18.000 αντίτυπα, έχει εξαντληθεί. Για την προσφορά της αυτή έλαβε την ευλογία και τις ευχαριστίες του Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου.

Η Γαλάτεια γράφει ασταμάτητα και συμμετέχει εθελοντικά και ανιδιοτελώς σε κάθε προσπάθεια που θεωρεί θετική για τη νεολαία. Έτσι συμμετείχε στην συντακτική επιτροπή του περιοδικού "Σαλπίσματα", που εξέδιδε η Μητρόπολη Νικαίας επί Μητροπολίτου του αείμνηστου Γεωργίου Παυλίδη. Επίσης στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού "Χελιδόνια", για τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου, που εξέδιδε το Υπουργείο Παιδείας. Είναι ακόμη μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Διαδρομές", που ασχολείται με την παιδική λογοτεχνία. Έχει γράψει παλαιότερα κι έχει βραβευθεί με συνεργάτες της για το Αναγνωστικό της Δ' Δημοτικού.  Σε συνεργασία με άλλους λογοτέχνες έγραψε επίσης Ανθολογίες, για την βοήθεια των παιδιών  στη δημιουργία και στην καλλιέργεια ήθους και αισθητικής και στην οικοδόμηση γνώσης και συνείδησης. Ένα από αυτά είναι η ανθολόγηση Ελληνικών Διηγημάτων Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, από τις εκδόσεις Πατάκη. Μαζί της στην ανθολόγηση ο Μάνος Κοντολέων. Στα χέρια μου έχω την 14^η έκδοση του βιβλίου… 

Μια σημαντική δραστηριότητα της Γαλάτειας είναι και η επί 25 χρόνια συνεχής παρουσία της στα ερτζιανά, μέσα από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Πειραϊκής Εκκλησίας, 91,2 FM. Για την παρουσία της αυτή ομολογώ ότι είμαι ο υπεύθυνος. Όταν ιδρύθηκε ο σταθμός, που ήταν ο πρώτος εκκλησιαστικός και που ξεκίνησε όταν ακόμη δεν είχε ξεκαθαρίσει αν θα καταργηθεί το μονοπώλιο του κράτους στα ερτζιανά, ο τότε Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Καλλίνικος αναζητούσε συνεργάτες, κυρίως εθελοντές, αφού ο Ρ/Σ δεν είχε καθόλου έσοδα. Στη σχετική συζήτηση που είχαμε έθεσα στη διάθεση του τις υπηρεσίες μου και ανέλαβα μια εβδομαδιαία εκπομπή, δυο ώρες κάθε Κυριακή (6-8 μ.μ.), με τον τίτλο "Προοπτικές", καθώς  και μια ενημερωτική εκπομπή καθημερινή, με νέα παιδιά, πολλά από τα οποία εξελίχθηκαν σε στελέχη του Ρ/Σ. Παράλληλα με θέρμη του πρότεινα την Γαλάτεια, την οποία δεν γνώριζε. Μαζί με τη Γαλάτεια και τον αλησμόνητο σύζυγό της Γιώργο Σουρέλη ξεκινήσαμε τη συνεργασία με τον Ρ/Σ κάνοντας την πρώτη του παραγωγή, με το πολύ ενδιαφέρον ιεραποστολικό της βιβλίο "Αφρική καλημέρα". Είχα αναλάβει την παραγωγή σε εξωτερικό στούντιο, αφού ακόμη οι εγκαταστάσεις του Ρ/Σ ήσαν σχεδόν πρωτόγονες, καθώς και τη σκηνοθεσία και η Γαλάτεια διάβαζε με ένα εκπληκτικό τρόπο επαγγελματία ηθοποιού. Το μυθιστόρημα ολοκληρώθηκε σε 21 συνέχειες, είχε καταπληκτική επιτυχία, ο Μητροπολίτης ενθουσιάστηκε από το έργο, την προσωπικότητα  και το ταλέντο της συγγραφέως κι έκτοτε της ανέθεσε την εβδομαδιαία εκπομπή "Κουβεντούλες με τη Γαλάτεια", η οποία συνεχίζεται χωρίς διακοπή έως τα σήμερα και ακούγεται στα πέρατα της οικουμένης.

Θα πω το κοινότοπο, ότι δεν είναι εύκολη η περιγραφή ενός τόσο σπουδαίου ταλέντου και μιας γυναίκας με τόση προσφορά στη λογοτεχνία μας και στον Ελληνισμό. Προσωπικά και πέραν της γνωριμίας με την ίδια και το έργο της, της χρωστώ ευγνωμοσύνη και γιατί της οφείλω το γράψιμο του ιστορικού μου μυθιστορήματος για τον Ελληνισμό της Ιωνίας. Ως δημοσιογράφος το υλικό που είχα συγκεντρώσει θα το εξέδιδα ως μελέτη. Η Γαλάτεια με προέτρεψε να το κάνω ιστορικό μυθιστόρημα, γιατί έτσι διαβάζεται πιο εύκολα, όπως μου είπε και από τα πράγματα αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο.

Στη Γαλάτεια  πιστώνω επίσης το εθελοντικό της πνεύμα και το ότι δεν θυσίασε το ταλέντο της στον μαμωνά. Πολλές φορές της πρότειναν να γράψει "ευπώλητα" βιβλία, τύπου Χάρι Πότερ, -και θα μπορούσε ανέτως να τα γράψει-, αλλά εκείνη ποτέ δεν  ενέδωσε.  Παρέμεινε η Γαλάτεια της προσφοράς, η Γαλάτεια που ζει κατά το πρότυπο και τη διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου «ως παιδευόμενη και μη θανατούμενη, ως λυπούμενη αεί δε χαίρουσα, ως πτωχή, πολλούς δε πλουτίζουσα, ως μηδέν έχουσα και τα πάντα κατέχουσα (Βλ. σχ. Β’ Κορ. Στ’ 9-10).  Η Γαλάτεια  είναι άνθρωπος όπως όλοι μας, έχει τις αδυναμίες της, τις ιδιορρυθμίες της. Όμως έχει μια πηγαία αγάπη στον Χριστό, στην Παναγιά  και στους αγίους, εύκολα συγχωρεί, πάντοτε ξεχνάει τις οφειλές και έχει συνεχώς στη σκέψη και στην προσευχή της τον καθένα μας, -πρώτα φυσικά  τα παιδιά της, τα εγγόνια της, το δισέγγονό της-, πονάει τον τόπο της και είναι διαφανής και ειλικρινής. Δεν τόκαναν πολλοί στην Ελλάδα, όλη τους τη ζωή και το ταλέντο τους να τα προσφέρουν στα ιδανικά τους, στις αξίες τους.

Τελειώνω με μια ακόμη προσωπική αναφορά, την  προτροπή της προς εμένα, όταν της είπα ότι κουράστηκα να γράφω και ότι σκέπτομαι να σταματήσω. "Γράφε", μου είπε, "όσο βαστάνε οι δυνάμεις σου και το μυαλό σου. Θα κριθούμε από τον Χριστό όχι μόνο για όσα γράψαμε και είπαμε, αλλά και για όσα δεν γράψαμε και δεν είπαμε, ενώ μπορούσαμε κι έπρεπε να τα γράψουμε και να τα πούμε…". Αυτή είναι η Γαλάτεια. Όσο βαστάνε οι δυνάμεις της γράφει, μιλάει και διδάσκει αγάπη, ήθος, πίστη κι ελπίδα.- 

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

*Ομιλία στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της συγγραφέως Γαλάτειας Γρηγοριάδου - Σουρέλη την Τρίτη, 10 Δεκεμβρίου, στη Νέα Ερυθραία, με διοργανωτή τον Δήμο Κηφισιάς. Τη φροντίδα της εκδήλωσης είχαν το Κέντρο Έρευνας και Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας και η Λέσχη Ανάγνωσης του Δήμου Κηφισιάς.