Αρχαίες φράσεις στο σήμερα

 

Ἀρχαῖες ἑλληνικὲς φράσεις, ποὺ χρησιμοποιοῦνται καὶ σήμερα

 

Ρωτᾶμε συνεχῶς: «Τί σχέση ἔχουμε ἐμεῖς, μὲ τοὺς ἀρχαίους»;... Πέρασαν 3.000 χρόνια τὸ λιγότερο (καὶ 4.000, μὴ σοῦ πῶ) καὶ ἀκόμα ὁμιλεῖται ἡ ἴδια γλῶσσα, χωρὶς νὰ τὸ ξέρετε. Δὲν συμβαίνει σὲ καμία ἄλλη γλῶσσα αὐτό, παγκοσμίως.
 
Στὴν καθημερινότητα σου, λές :
 
🏛️1. Ἕνα χελιδόνι (ἢ ἕνας κοῦκος) δὲν φέρνει τὴν ἄνοιξη.
Μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεἶ - Εἰπώθηκε ἀπὸ τὸν Αἴσωπο καί ἔμεινε ὡς παροιμία ποὺ χρησιμοποιοῦσαν συχνὰ ὁ Ἀριστοτέλης, ὁ Στοβαῖος καὶ ὁ Ἀριστοφάνης. Ἐπικράτησε ἡ ἐκδοχὴ μὲ τὸν κοῦκο.
 
🏛️2. Τὸ ἕνα χέρι, νίβει τὸ ἄλλο.
ἁ δὲ χὲὶρ τὰν χεῖρα νίζει - Στίχος τοῦ Πυθαγόρειου φιλόσοφου καὶ ποιητή, Ἐπίχαρμου.
 
🏛️3. Ὅ,τι σπείρεις θὰ θερίσεις.
Εἶ κακὰ τὶς σπεῖραι, κακὰ κέρδια ἀμήσειν - Ἡσίοδος.
 
🏛️4. Κάλλιο νὰ σὲ ζηλεύουνε, παρὰ νὰ σὲ λυποῦνται.
Κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος- Πίνδαρος.
 
🏛️5. Ἡ γλῶσσα κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει.
Ἡ γλῶττα ἀνόστεος μὲν, ὀστέα θραύει- Σόλων.
 
🏛️6. Ἔπαθε καὶ ἔμαθε.
Τὸν πάθει μάθος- Αἰσχύλος, Ἀγαμέμνων.
 
🏛️7. Σηκώθηκαν οἱ τρίχες μου.
Τρὶχὸς δ᾽ὀρθίας πλόκαμος ἵσταται - Αἰσχύλος, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας.
 
🏛️8. Ὁ ἄνδρας εἶναι ἡ κολώνα τοῦ σπιτιοῦ.
Ἀνήρ, στέγης στῦλον - Αἰσχύλος, Ἀγαμέμνων.
 
🏛️9. Χτύπα ξύλο.
Ἅπτεσθαι ξύλου - Ἀριστοφάνης.
 
🏛️10. Ἔπεσαν κάτω ἀπο τὰ γέλια.
Ὥστε ὑπτίους, ὑπὸ τοῦ γέλωτος καταπεσεῖν - Ἀθήναιος.
 
🏛️11. Ἔγιναν θέατρο.
Ἑαυτοὺς ἐξεθεατρίουν - Πολύβιος.
 
🏛️12. Μὴ μὲ συγχίζεις.
Μὴ μοὶ σύγχει - Ὅμηρος.
 
🏛️13. Τὴν βάψαμε (τὴ βάρκα).
Ἡ ναῦς ἔβαψεν - Εὐριπίδης, Ὀρέστης στ. 705-707.
βάπτω=βυθίζω στὸ νέρο. Ὅταν λέγαμε: ναῦς ἔβαψεν=το πλοῖο βυθίστηκε.
 
🏛️14. Μὴ μὲ σκοτίζεις.
Ἀποσκότισον μέ - εἶπε ὁ Διογένης στὸν Μ.Αλέξανδρο.
 
🏛️15. Ἔγινε ὁ βίος ἀβίωτος.
Ἀβίωτον ζῶμεν βίον - Φιλήμων, 4ος αἰ. π.Χ.
 
🏛️16. Τοῦ πουλιοῦ τὸ γάλα.
ὀρνίθων γάλα - Πλούταρχος.
 
🏛️17. Λὲς τρίχες!
Τριχολογεὶν καὶ τρίχας ἀναλέγεσθαι - Σουΐδας.
 
🏛️18. Ἄει στὸν κόρακα (τὴν ἀκοῦς πολὺ στὴ Θεσσαλία).
Πέμπειν εἰς κόρακας.
 
🏛️19. Δὲν μὲ μέλει.
Οὐδὲν μοὶ μέλει.
 
🏛️20. Πολλὰ λές.
Πολλὰ λαλεῖς (Στὴν Κύπρο θὰ τὸ ἀκοῦς συνεχῶς)
 
🏛️21. Νὰ σκάσεις.
Διαρραγείης - Ἀριστοφάνης.
 
🏛️22. Κάθε ἀρχὴ καὶ δύσκολη.
Ἀρχὴ δήπου παντὸς ἔργου χαλεπωτέρα.
 
🏛️23. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πικρή.
Ἔχει τί πίκρὸν, ὁ τῆς ἀληθείας λόγος - Δίων.
 
🏛️24. Ἡ ἀλήθεια δὲν κρύβεται.
Ἀδύνατον τ' ἀληθὲς λαθεῖν - Μένανδρος.
 
🏛️25. Φοβᾶται καὶ τὴν σκιά του.
Τὴν αὐτοῦ σκὶὰν δέδοικεν - Ἀριστοφ. Ἀπόσπ. 62.
 
🏛️26. Τὸν ἀράπη κι ἂν τὸν πλένεις.
Αἰθίοπα σμήχεις - Πλούταρχος (στὴν οὐσία σημαίνει, τὸν Αἰθίοπα
(ὅσο κι) ἂν λευκαίνεις.
 
🏛️27. Καμιὰ δουλειὰ δὲν εἶναι ντροπὴ (ἡ ἀεργία εἶναι ντροπή)
Ἔργον δ' οὐδὲν ὄνειδος, (ἀεργίη δὲ τ' ὄνειδος) - Ἡσίοδος.
 
🏛️28. Χτίζεις στὴν ἄμμο.
Εἰς ψάμμον οἰκοδομεῖς - Πλούταρχος.
 
🏛️29. Παρ' τὸ αὐγὸ καὶ κούρευτο.
Ὦον τίλλεις - Πλούταρχος.
 
🏛️30. Ὅπως σὲ βλέπω καὶ μὲ βλέπεις.
Ὦσπερ εἰσορὰς ἐμέ - Σοφοκλῆς.
 
🏛️31. Μοῦ λύθηκαν τὰ γόνατα.
Λύεται γούνατα - Ὅμηρος.
 
🏛️32. Θὰ σοῦ δείξω ἐγώ, ποιός εἶμαι (ἀπειλή).
Ἐγὼ αὐτῷ δείξω, τὶς εἰμί - Ἐπίκτητος 3,2,10.
 
🏛️33. Δὲν πᾶς νὰ κρεμαστεῖς ;
Οὔκ ἀπάγξη; Ἐπίκτητος 3,1,32.
 
🏛️34. Κάνει σὰν νὰ τοῦ σκότωσε τὸν πατέρα (σὰ νὰ τοῦ σκότωσε τὴ μάνα, λέμε σήμερα ἐμεῖς)
Ἂν οὔν ἐν τούτοις πλανηθῶ, μή τι τὸν πατέρα ἀπέκτεινα - Ἐπίκτητος 1,7,31.
 
🏛️35. Βάζω τὸ χέρι στὴν φωτιά.
Χεῖρα τ' ἐν ἠγάνῳ βαλεῖν (ἠγάνω=στο τηγάνι) - Ἀνακρέων Fragmenta Fr.91.
 
🏛️36. Μπλέξαμε τὰ μπούτια μας.
Πλέξαντες μηροίσι πέρι μηρούς - Ἀνακρέων.
 
Οἱ ἄνθρωποι ἀλλάζουν, ἡ γλῶσσα ὅμως θυμᾶται καὶ ἡ μνήμη ρέει στὸ αἷμα μας.