Monday 25 March 2019

Η Σκόπελος τόν καιρό τοῦ Ἀγώνα τοῦ 1821


γνωστες στορικς σελίδες


Νομίζω, μέρα πο εναι, μέρα ερ τς Μνήμης το γώνα το 21, τι δν θ πρέπει ν λησμονήσουμε κα τ συμβολ το νησιο μας, τς Σκοπέλου, δηλαδή, στν θνικ προσπάθεια γι τν πελευθέρωση. Γι᾿ ατ κα τ σα θ γραφον στ συνέχεια, κα τ ποα ν πολλος εναι γνωστα στος πολλος συμπατριτες μας, πιστεύω τι θ εναι πρωτίστως μι κατάθεση τιμς γι τος νδοξους προγόνους μας, λλ κα να μέγιστο μάθημα γι λους μς, τος πιγόνους τους.

Τ σα, λοιπόν, κατατεθον στ συνέχεια εναι δανεισμένα π νέκδοτα κυρίως μελετήματα το μεγάλου Σκοπελίτη καθηγητο κα λογίου, το Νικολάου ω. Γεωργάρα, πο θ πρέπει ν τν εγνωμονομε λοι ο Σκοπελίτες, γιατ σν τος λλοις, το φείλουμε κα τν βελτιωμένη πανέκδοση, μετ π νάμισυ αἰῶνα, τς κολουθίας το γίου Ρηγίνου καί, φυσικά, τν διάδοσή του.

δ μάλιστα θ πρέπει ν θυμίσω, τι Γεωργάρας δν γραφε ποτ χωρς ν τεκμηριώνει τ κείμενά του κα ν τιμ τς στορικς πηγές. τσι, ,τι γράφει χει λάνθαστη στορικ βάση.

ς προσέξουμε, λοιπόν, τ κείμενά του. Εναι σίγουρο τι, χι μονάχα θ νοιώσουμε περηφάνεια, λλ θ καταλάβουμε «τι εμαστε π καλ γενιά».

«Κα­­τοι δ᾿ ­χαι­ρεν [ Σκόπελος] ο­τω σχε­δν πλ­ρη α­το­νο­μ­αν, δι­­τι ο­δε­ς πο­τε Τορ­κος καθ᾿ ­λον τ χρο­νι­κν δι­­στη­μα τς Τουρ­κι­κς δυ­να­στε­­ας κα­τ­κη­σεν ν α­τ, ­στε ν με­τλ­θ βι­αι­ο­πρα­γ­ας κα λ­λας κα­τα­πι­­σεις, ο­ας ­πρατ­τον ο ν δι­αφ­ροις λ­λαις λ­λη­νι­κας π­λε­σιν γ­κα­τε­στη­μ­νοι Τορ­κοι, ­μως φ᾿ ο συ­ν­στη πρς ­πε­λευ­θ­ρω­σιν το λ­λη­νι­κο ­θνους Φι­λι­κ ­ται­ρε­­α, δν ­λει­ψε κα α­τ ν δρ­ξ τ ­πλα κα­τ τν τυ­ρν­νων κα ν συ­νει­σφ­ρ τ μ­ρος της κα­τ τν ­ε­ρν ­μν ­γ­να. Ο μ­νον δ κατ᾿ α­τν, λ­λ κα πρ α­το δν ­λει­ψε ν πα­ρ­χ βο­η­θε­­ας κα ­συ­λον ες το­ς δι­α­φ­ρους το ­λμ­που ρ­μα­τω­λο­ς κα­τα­δι­ω­κο­μ­νους ­π τν Το­ρ­κων κα κα­τα­φε­­γο­νας ε­ς α­τν, ς τν Νι­κο­τσ­ραν, τν Θε­­δω­ρον Κο­λο­κο­τρ­νην, τν Βλα­χ­βαν κ.λ.π.

Πρ­τος λοι­πν με­τ τν σ­στα­σιν τς Φι­λι­κς ­ται­ρε­­ας λ­θεν ες Σκ­πε­λον ς ­π­στο­λος α­τς κα­τ τ ­τος 1820 ­ω­­σαφ Προ­σος, ­στις συν­νε­νο­η­θε­ς με­τ τν πρου­χν­των α­τς πε­ρ τς ­πα­να­στ­σε­ως κα πολ­λο­ς ες το­ς σκο­πο­ς τς ­ται­ρε­­ας προ­ση­λυ­τ­σας ­πλ­θε κα­τ­πιν ες Θεσ­σα­λο­ν­κην, ­θεν ­γρα­ψεν ες τν Γκ­καν Μνσου, ­νοι­κια­στν τν μου­κα­τ­δων, ­τοι τν δη­μο­σ­ων προ­σ­δων, ν ε­χε κα­τη­χ­σει τ τς ­ται­ρε­­ας, ­πι­στο­λν, δι ς ­νγ­γε­λεν α­τ, ­τι κα ­κε ε­ρε πολ­λο­ς ­σθε­νες, ν­νο­ν δι τς λ­ξε­ως τα­­της, ­τι ­κα­με κα ­κε πολ­λο­ς προ­ση­λ­τους ες το­ς σκο­πο­ς τς ­ται­ρε­­ας τν Φι­λι­κν· ­μ­λει δ ο­τος, ση­μει­ω­τ­ον κα το­το, κα­λς κα τν τουρ­κι­κν γλσ­σαν, δι᾿ ς ες πολ­λο­ς τ­πους πα­ρου­σι­­ζε­το ς δερ­β­σης, ­να ­πο­φε­­γ τν κα­τα­δ­ω­ξιν τν Το­ρ­κων.

Κα­τ δ τ ­τος 1821 λ­θν ες Σκ­πε­λον δι­δ­σκα­λος Θε­­φι­λος Κα­­ρης κα ο­τος τς Φ(ι­λι­κς) ­ται­ρε­­ας ­π­στο­λος, φ᾿ ο ­μ­λη­σε τ Κυ­ρια­κ τς Σταυ­ρο­προ­σκυ­ν­σε­ως (Μα­­ου)[i] με­τ τν θε­­αν λει­τουρ­γ­αν ν τ πλα­τε­­ το να­ο τς Φα­νε­ρω­μ­νης[ii] κ το ­ξ­στου πα­ρα­κει­μ­νης τι­νς ο­κ­ας[iii] λ­γον ­πρ τς ­νε­ξαρ­τησ­ίας ­μν λ­αν ν­θου­σι­α­στι­κν προι­μι­α­σθε­ς ν το τρο­πα­ρ­ου.

­κ­τι φλο­γ­νη ομ­φα­­α φυ­λτ­τει τν Πλην τς ­δμ"[iv] ­στε­ρον δ᾿ ε­πν 'χι πλ­ον Τορ­κοι ­π τς κε­φα­λς ­μν κ.λ.π." το­σο­τον ­ξ­γει­ρε τν ν­θου­σια­σμν τν πο­λι­τν, ­στε ε­θς ο­τοι ­νε­π­τα­σαν τν ση­μα­­αν τς ­πα­να­στ­σε­ως κα­τ τς τουρ­κι­κς δυ­να­στε­­ας. λ­λ τν ν­θου­σια­σμν το­­των ­τι μλ­λον ­ξ­ψαν ο κα­τ­πιν το Κα­­ρου λ­θν­τες ς ­π­στο­λοι τς α­τς ­ται­ρε­­ας Θετ­τα­λο­μ­γνη­τες δι­δ­σκα­λοι το Γνους ν­θι­μος Γα­ζς κα Γρη­γ­ριος Κων­σταν­τς, ­στε ­ξο­πλ­σαν­τες ο Σκο­πελ­ται τρ­α πλο­α βρ­κια ­ν­κον­τα ε­ς το­ς ­δι­ο­κτ­τας Γε­ρ­γιον Καμ­π­υ­ρην, ­να­γν­στην Κα­τσι­κο­γι­ν­νην κα Κων­σταν­τ­νον Μα­νω­λ­κην ­π­στει­λαν τ μν τν πρ­των[v] ες Κασ­σν­δραν ­ναν­τ­ον τν Το­ρ­κων πε­ρ τς ρ­χς το Μα­­ου το 1821, ­τι­να πα­ρα­με­­ναν­τα ­κε πο­λε­μον­τα μ­χρι τς 30 ­κτω­βρ­ου, ­π­τε ­γ­νε­το τε­λεία κα­τα­στρο­φ α­τς ­π το ­βδου­λα­βο­δ­πα­σα, πα­ρ­λα­βον ­κε­θεν κα με­τ­φε­ρον ες Σκ­πε­λον ­κα­νς ο­κο­γε­νε­­ας· τ δ το Κ. Μα­νω­λ­κη ­π­στει­λαν ες Β­λον ­π πλο­­αρ­χον τν γαμ­βρν α­το ­ω­ν­νην Γε­ωρ­γ­ραν τ ­πο­ον ­φο κα­τ­καυ­σεν ­λας τς πυ­ρο­β­λους τν ­χρν ­λας κα­νι­ο­βο­λον τ Φρο­­ριον το Βλου  με­τ­φε­ρε κα α­τ ες Σκ­πε­λον ­κα­νς ο­κο­γε­νε­­ας κ τν Χω­ρ­ων το Πη­λ­ου με­τ τν πυρ­π­λη­σιν α­τν ­π τν στρα­τευ­μ­των το Μαχ­μο­τ πα­σα Δρ­μα­λη...».

[Περισσότερα βλ. π. Κων.Ν. Καλλιανός,  Μία γνωστη μελέτη το σκοπέλιτη λογίου Νικ. Ι. Γεωργάρα, περ. Θεσσαλικ μερολόγιο, τ. 61 (2012), σελ. 277-283]

Στ φωτ. εκονίζεται στορικ πλατεία τς Φανερωμένης που τν Κυριακ τς Σταυροπροσκυνήσεως το 1821 μίλησε Θεόφιλος Καρης.

π. K.N. Kaλλιανός


[i] Λανθασμνα γρφει Μαου Ν. Γεωργρας· κανονικ πρεπε ν γρψει Μαρτου.
[ii] (σημ. Νκ. Ι.Νικολαδη, "που κειτο  Βουλ τς Σκοπλου [καγκελαρα])". Νικολαδης ποννοε τ λεγμενο "Κτω Σχολεο", πο ταν στ θση που πρχει σμερα τ Α᾿ Νηπιαγωγεο, δπλα δηλαδ π τν Κπο τς Φανερωμνης (σμερα Σχολικ Κπο).
[iii] "Ζαχαριδου", γράφει Νικολαδης· πργματι, τ σπτι ατ νκε στν οκογνεια Ζαχαριδη.
[iv] Πρκειται γι τ Κοντκιο τς Κυριακς τς Σταυροπροσκηνσεως, βλ. Τριδιον, κδ. Φς, θναι 1992, σελ. 233.
[v] Σημ, Γεωργρα :"μφτερα τ πλοα τατα μετ τν κ Κασσνδρας ες Σκπελον πνοδον ατν, περ τ μσα το κτωβρου το 1823, λθν νααρχος τν Ψαρν Ν. ποστλης λαβε, μεθ᾿ τρου τινς κ Σκιθου, κα μετεχειρσθη ατ ς πυρπολικ πρς μπρησμν το χθρικο στλου, Κ. Κ.Νικοδμου, πομνημονεματα κστρατιν κα ναυμαχιν λληνικο στλου, [θναι 1865], σελ. 37, 39. 41.

No comments: