Monday 13 January 2020

"Καί τοῦτος ἐσταυρωμένος..."


Ταπεινς σκψεις νς γγμου πρεσβυτρου
γι τν φημεριακ κα οκογενειακ του βιοτ.
, μι πολογα κι νας πολογισμς.

Στν π. Χρυσστομο Παπαθανασου,
τν τμιο ργτη το μπελνα Του κα νν ξιο Μητροπολίτη Μάνης


ρχζω μ λιτ προλεγμενα, τ ποα, πιστεω, πς θ βοηθσουν στν πεξεργασα το θματς μου.

Εναι γνωστ πς στν ρθδοξη κκλησα μας ο πιστο χωρζοναι σ δο τξεις: τν Κληρικν κα τν Λαϊκν, ο ποοι πναντι στ Θε εναι καθ᾿ λα σοι.

Ο Κληρικο τρα χωρζονται σ δο τξεις: τν γμων κα τν γγμων, ργο τν ποων εναι, κατ πρτον γιασμς κα κατ δετερον σωτηρα το Κσμου, λλ κα τν δων, γιατ " Κληρικς, ετε γγαμος εναι ετε γαμος, χει νγκη συνεχος κα νυστκτου σκσεως... (πειδ) καλεται ν γνει θεραπευτς τν παθν τν λλων"[1]. Γι᾿ ατ πολ σωστ πισημανει γιος Γρηγριος  Θεολγος "πρτον καθαρθναι...". πομνως μσω τς καθρσεως κα τς σκσεως νρχεται τν κλμακα τν ρετν   γγαμος γαμος κληρικς.[2]

γαμος κληρικς αρει καθημεριν τ σταυρ του, κροβατντας πντοτε μσα σ συνθκες τραγικς, μ τν ξάπαντος διακινδνευση τς σορροπας του -ψυχικς σωματικς- γιατ δν εναι μόνο τ μαρτριο τς μοναξις πο βινει, λλ κα τ ναμακτο μαρτριο πο ντιμετωπζει. Μαρτριο, τ ποο πιμμερζεται στ φαν βλλη το πονηρο[3], πως τς συκοφαντας, τς λοιδωρας, τν πρεπν συμπεριφορν μερδος το κσμου -ρα κα τς πομνης μσα στν ποα "ζε κα κινεται κα πρχει". Γι᾿ ατ κα καλεται ς βακτηρα ν χει τν πνευματικ του δηγ, τν Γροντ του κα φυσικ τν προσευχ συνοδευμνη π τν ταπενωση, τν πομον κα τ σωφροσνη[4].

γγαμος τρα κληρικς παιτεται ν χει μι νρετη, εροπρεπ συμπεριφορ κα σκητικ βο, στ μτρα πντοτε τν δυνατοττων του κα τν καθηκντων του, γιατ δν πρπει ν παραβλψουμε τι ζε μσα στν κσμο, συναναστρφεται πολλος τπους συνανθρπων του, ο ποοι καθνας τους εναι κι νας κσμος διαφορετικς, κρνεται π τν κσμο κα, ατ εναι τ βαθτατο μαρτριο, κατακρνεται· μλιστα, τς περισστερες φορς δικα. Τ γιατ ντοπζεται στν προκατληψη πο πάρχει γι τν κλρο, ν παρλληλα πρχει μεγθυνση κποιων λανθασμνων στοχων λγων του κα συμπεριφορν. Π.χ. τρπος μ τν ποο δνει τ χρι του ν τ σπαστον, εναι ββαιο πς πειρζει μερικος, ν εναι ξ σου ββαιο πς καϋμνος παπς μπορε κενη τ στιγμ κα στενοχωρημνος ν εναι κα κουρασμνος κα φηρημνος. Γιατ δν παει ν εναι νθρωπος.
 
στσο τ μαρτριο το γγμου ντοπζεται κα στ μεσο οκογενειακ του περιβλλον, τ ποο, σμφωνα μ τ θλημα το κσμου, πρπει ν εναι τλειο π κθε ποψη. Γι᾿ ατ κποτε, ταν να μλλος τς οκογνειας το κληρικο παρασφλλει σ κτι, στω κα στ παραμικρ, ττε κρση τς κοινωνας εναι ττοια, στε ν τν δηγσει σ μεγλη πγνωση. Γιατ δν μφανζεται διλου λαστικ κα φιλνθρωπα κοιντητα στν ποα διακονε, διαίτερα στς μικρς παρχιακς κοινωνες, στ ν σταθε μ τρπο συμπαθεας κα φιλοτιμας πναντι σ᾿ ατν πο φταιξε, στε ν συνετιστε κα ν μετανοσει, λλ παραπληροφρηση (κοινς "τ κουτσομπολι") πλνεται στ κοινωνικ-νοριακ σνολο, πως καταχνι στερα π γρασα. Κι δ τθεται τ βασικ ρτημα, πο καλομεθα ν σκεφτομε λοι ο γγαμοι κληρικο. Γιατ, ραγε, ταν να μλλος τς νοριακς κοιντητας σφλλει σ κτι, ττε σπυδουν στν παπ γι ν τ συνδρμει, κι ταν να μλλος τς ερατικς οκογνειας -κτς το ερα- πρξει κτι, ττε λοι στκονται μ σκληρτητα πναντ του δχως ν προσφρουν τ συνδρομ κα τ βοθει τους; λθεια, γιατ παπς δικαιοται ν χει πιστος στν νοριακ οκογνεια μαρτωλος κα πεπτωκτες κα δν δικαιοται να μλλος τς κατ σρκα οκογενεας του ν μν πρξει κποιο τπημα; Κι γι ν γνω πι σαφς, λω τ ξς: ττε πο εναι συναντληψη, συμβολ κα φιλα τν νοριτν του;

νας οκογενειρχης παπς, κα μλιστα παπς στν παρχα χει ν᾿ ντιμετωπσει πολλ καί ποικλα προβλματα.

Πρτα-πρτα εναι κοινωνικ του πιφνεια, πο προκαλε. Γιατ μ τ ν μν πιδδεται ερας στν νοιχτ κοσμικ ζω, προκαλε τι φρει συμπτματα γγελισμο, τι τχα δν καταδχεται τος συναθρπους του στ καφενεο τν καφετερα, στν ταβρνα κα τς συνεστισεις, πργμα ντελς τοπο.πειδ πντοτε ταν -πτηδες δν ναφρω τν νεσττα χρνο, γιατ τ πργματα σμερα χουν διαφοροποιηθε κα τς περισστερες φορς τ λγια κα ο κινσεις το κληρικο παρερμηνεονται παρεξηγονται- παρν σ λες τς κφνσεις το κοινωνικο κα θρησκευτικο γγνεσθαι τς νορας του το τπου του. μως πειδ δν πιθυμε ν σκανδαλσει γι᾿ ατ κα ποφεγει, ρκομενος σ᾿ να φιλικ χαιρετισμ κα μι δικαιολογα τι εναι πασχολημνος.

να λλο βασικ πσης πρβλημα πο χει ν᾿ ντιμετωπσει οκογενειρχης ερας εναι τ οκονομικ. Μλιστα, πολλς φορς, ατ τ πρβλημα τν πασχολε, γιατ ξρει πς λα τ μτια το κσμου εναι στραμμνα πνω του. Γιατ πολλο εναι κενοι πο τν κατηγορον τι χρηματζεται, τι πλουτζει κ.ἄ. πολλ. Φυσικ δ σχει κενο πο ναφρει λ. Παπαδιαμντης, να παπαδοπαδι δηλαδ, σ διγημ του " κσμος ξιππζεται, επε παπα-Θοδωρς στν συνεφημρι του, τν παπα-Κυρικο, μα μς δ μι καλ μρα ν προυμε τποτε λειτουργις, κα δν συλλογζεται πσες βδομδες κα μνες παρρχονται γονοι".[5] Κα μπως τ παραπνω λγια δν χουν τ εδικ τους βρος στ χρνια μας; σοι πιχειρσουν μι διερεύνηση σ πολλ, σφαλς, θ φεληθον. Φυσικ πρχουν κα τ παρκτροπα συνεδητων -ρρστων κληρικν πο πιμνουν ν γνουν κληρικοί καριρας κα καθαρ παγγελματες. στσο κι ατ κμα πρπει ν τ δομε μσα στ πλασιο τς θεραπευτικς γωγς κα ρωγς πο παρσχει ς ατρεο κκλησα[6], στ πρσωπα κενα, κληρικν κα λαϊκν πο πσχουν. Γιατ ρρωστα τομα εν᾿ λοι κενοι πο μ διχασμνο τν αυτ τους π τ μι προσποιονται πς εναι ποιμνες κι π τν λλη γνονται τλειοι παγγελματες.

Στν τριαντάχρονη θητεα το πογρφοντος ατ τ κεμενο, πολλ ταν κενα πο τν δδαξαν πς δε πορεεσθαι. Γιατ στ χρνια μας, που κα ν βρεθε παπς πντα νοχλε. Στ τραπζι, πού τυχόν θ κληθε, θ χουν ν πον τι παπς φαγε τ περισστερο· στ καφενεο τι δν χει δουλει ν κμει κα ργοσχολε· στς παρες, πουδποτε, κποιος θ βρε τν εκαιρα ν πε προκλητικ κτι πο θ τν πικρνει. "Τ τ τσαπ βαρς παπ κα κουρστηκες;"· , πως επε κποιος μεγαλοεπιχειρηματας σ πλ χωρικ παπ μ περισσ ερωνα: "Καϋμνε, τ κνετε κε! Τραγουδτε μι ρα τ πρω κα μι ρα τ βρδυ...!" λθεια, τραγουδμε· σωστ τ επε. Μνο δν εχε πψιν του κποιον πο καταλβαινε σο καννας τν κλρο: τν λξανδρο Παπαδιαμντη, ποος, Θες σχωρστον, μς δδαξε ν τραγουδμε, κα, μλιστα, πολ καλ, τ "Τραγοδια το Θεο".

κμα περισστερο ταν πρχει οκογνεια. Ατ δχεται λα τ ρνητικ καί χλευαστικ σχλια σ σημεο πογοτευσης. Γιατ ρσκονται ο περισστεροι ν παρακολουθον τ ζω το ερα κα ν τν κρνουν μ αστηρτητα, πολλς φορς δικη. Γιατ ,τι κα ν πε παπς, τς περισστερες φορς παρερμηνεεται κα μλιστα σπλαχνα. Κα πολλς φορς διος, ς νθρωπος κι ς οκογενειαρχης, χει τ προβλματ του, τς γνοιες του, τς ποες κενη τ στιγμ δν το εναι δυνατ ν ξεπερσει. τσι, ντ ν προσπαθσουν ο πικριτς ν δον τς πληγς πο φρει κι ατς συννθρωπς τους, στκουν πναντ του κα τν λιθοβολον μ λγια καί συμπεριφορς ταίριαστες. Τ διο συμβανει κα γι τ παιδι του, τ ποα πολλς φορς διερωτνται σ τ φταιξαν κα λοιδωρον τν πατρα τους, λλ κα τ δια. Γιατ δν εναι λγες ο φορς πο τν βλπουν τν πατρα τους στ σπτι σιωπηλ, προβληματισμνο, χωνεμνο μσα στ στχτη τς πογοτευσης, κουρασμνο κα δρωμνο ν εναι λχιστες ο φορς πο τν συναντον κανοποιημνο κα ετυχ. πειδ δν εναι εκολο ν "ρχεις ψυχν" κα ν μν συγκροεσαι,τσο μ τ πομνιο σο κα μ τν δια τν οκογνεια γι πολλ. πως π.χ. γιατ δν λθε στν καθορισμνη του ρα στ σπεριν γιατ παραμλησε ν πει στ σχολεο ν ρωτσει γι τς πιδσεις τν παιδιν. Ατς ο μικρς "βλβες" πο φανονται τιποτνιες κρβουν μσα τους να πλοστσιο ντσεων κα  πικριν, πο δν ξεπερνιται εκολα.

Ατς πο γραψε μ πνο ψυχς τ παραπνω, δν τ καμε γι ν κφρσει παρπονα ν κατηγορσει κποιους. Γιατ γνωρζει καλ τι π τν ρα πο βωσε τ γεγονς τς ερωσνης ς διακονας, μχρι πο ντθηκε τ σχμα, λλ κα μχρι ν κλεσει τ μτια (κα μετ ββαια, γιατ γι τος παπδες τ σχλια δν παουν ποτ), ατ πο θ τν κολουθε κα θ᾿ κογεται μσα του σν τν σπεριν καμπνα πο γλυκανει τ πβραδο, εναι τ λγια κενου, πο λοιδωρθηκε, συκοφαντθηκε, πφερε, γελειοποιθηκε δχως ν δσει φορμ (μες, κακ τ ψμματα, λο κα κτι δνουμε). "'Εν τ κσμ θλψιν χετε... λλ θαρσετε..." (ω. 16. 33).

Κρατομε ς σκυτλη τ θρρος πο μς δνει Παρουσα Του στν σχεδν καθημεριν "κλάση το ρτου" τς Εχαριστας κα προχωρομε λπζοντας. Ξρουμε πς εμαστε ο ποσυνγωγοι (πρβλ. ω. 16, 1) κα δν τ ποποιομεθα. Γιατ τ προεπε κενος πο μς χαρακτρισε, τιμντας μας, "φλους" (ω. 15, 14).Κα δν πρε τ λγο Του πσω. 

π. Κων. Ν. Καλλιανς
Σκπελος


[1] π. Εὐαγγέλου Παχυγιαννάκη, Ἐνορία καί Μονή στήν Ἐκκλησιαστική Παράδοση, Ἀκρίτας, Ἀθήνα 1993, σελ. 52.
[2] Γιά τούς Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν τόν δρόμο τῆς ἀγαμίας, ΙΓ' Κανόνας τῆς Στ΄ ἐν Τρούλλῳ Οἰκουμενικῆς Συνόδου άναφέρει: "Πρός κρείττονα βιοτήν προάγοντες τούς τῆς Ἐκκλησίας τροφίμους, οἱ θεῖοι Πατέρες, παρακελεύονται, πάντῃ ἀποδιίστασθαι  τούς ἀρχιερεῖς, μετά τήν χειροτονίαν, τῶν ἰδίων γαμετῶν". Γ.Α.Ράλλη-Μ.Ποτλῆ, Σύνταγμα τῶν θείων καί ἱερῶν κανόνων... τ. Β΄, σελ. 332 εἰς π. Εὐαγγέλου Παχυγιαννάκη, μν. ἔργ. σελ. 52 
[3] Στό νοῦ μου ἔρχεται ἐκείνη πολύ συμβολική εἰκόνα τοῦ Ἐσταυρωμένου Μοναχοῦ, τόν ὁποῖο σύν τοῖς ἄλλοις τοξεύουν τά πάθη πού ἐξαπολύει ἐχθρός-διάβολος. Γι᾿ αὐτό θεώρησα σωστό νά ἐπιγράψω τό κείμενό μου ὅπως ἔχει, γιά νά καταδείξω πώς κι ἔγγαμος, ἐσταυρωμένος εἶναι κι αὐτὸς καί, μάλιστα, πολεμούμενος ἀδυσώπητα, ὅπως θά πῶ στή συνέχεια.
[4] Ὀφείλω νά ὁμολογήσω ὅτι ὡς ἔγγαμος καταννοῶ, συμμερίζομαι καί προσβλέπω μέ συμπάθεια στά πρόσωπα τῶν ἀδελφῶν ἀγάμων, γιατί εἶναι πράγματι ἀληθεῖς ἀθληταί μέσα σέ μιά κοινωνία σαρκολατρείας, εὐδαιμονισμοῦ καί ἀχαριστίας. Καί δέν εἶμαι μόνος.
[5] Ἀλ. Παπαδιαμάντη, Ἐξοχική Λαμπρή, Ἅπαντα, τ. 2, ἐπιμ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Δόμος, Ἀθήνα 1982, σελ. 133
[6] βλ. τόν Οἶκο τοῦ Συναξαρίου τοῦ ὄρθρου τῆς Πέμπτης τοῦ Μεγάλου Κανόνος
"Τό τοῦ Χριστοῦ ἰατρεῖον βλέπων ἀνεωγμένον, καί τήν ἐκ τούτου τῷ Ἀδάμ πηγάζουσαν ὑγείαν, ἔπαθεν, ἐπλήγη ὁ διάβολος...."

No comments: