Εις μνήμην Κων/νου Καβάφη

Ο Ελληνισμός της Μεγ. Βρετανίας έχει πραγματοποιήσει φέτος αρκετές εκδηλώσεις αφιερωμένες στο μεγάλο μας Αλεξανδρινό ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη, με την ευκαιρία της σημαντικής επετείου των 150 χρόνων από τη γέννησή του.

Προσεχώς πρόκειται να γίνει μια ακόμα εκδήλωση στο Λονδίνο, την οποία οργανώνει αυτή τη φορά το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού Ην. Βασιλείου. Στην αφίσα της ανάρτησης μπορεί κανείς να βρει όλες τις σχετικές πληροφορίες.

Αναζητώντας εργασία

Το τελευταίο διάστημα πολλές χιλιάδες συμπατριωτών μας έρχονται από την Πατρίδα, η οποία βρίσκεται σε μεγάλη οικονομική κρίση, αποζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής και εργασίας.

Πολλοί μας κτυπούν την πόρτα και μας ζητούν βοήθεια. Κάποιους μπορούμε και καταφέρνουμε να τους συνδράμουμε, άλλους πάλι όχι. Για όλους όμως είμαστε εδώ! Για όλους ευχόμαστε τα καλύτερα και προσευχόμαστε εντατικά!

Ιδού και μια προσευχή για όλους εκείνους που αναζητούν εργασία. Προσευχόμαστε κι εμείς πάντα μαζί τους.

Προσευχή για εύρεση εργασίας

Θεέ μου, Κυριέ μου! Έρχομαι να σου εκθέσω το σχέδιο που έχω κατά νουν· την εργασία που σκοπεύω να κάνω· αυτό που μου επιβάλλει αυτή την ώρα η υπακοή και το καθήκον της θέσεώς μου. Έρχομαι ταπεινώς να Σου προσφέρω τον εαυτόν μου, να Σου ζητήσω την άδεια να εργάζωμαι και συγχρόνως τα μέσα δια να καταστώ άξιος της χάριτός σου. Δεν θέλω να κάνω τίποτε που δεν θέλεις, τίποτε που δεν είναι χρήσιμο στη δόξα σου, χρήσιμο στην ψυχή μου, χρήσιμο στην ψυχή των αδελφών μου. Θέλω οτιδήποτε είναι σύμφωνο προς το άγιο θέλημά σου, ακόμη και όταν η εργασία αυτή φαίνεται ότι υπερβαίνει τις δυνάμεις μου, δυσαρεστεί τις προτιμήσεις μου και αντιτίθεται στις συνήθειές μου. Ω Κύριε, φανέρωσε το άγιο θέλημά σου· χάρισε τα μέσα που θα μου επιτρέπουν να επιτύχω· ή στείλε τα εμπόδια που θα με εμποδίσουν να αρχίσω και να εξακολουθήσω. Κατά την διάρκεια της εργασίας δίνε μου την ειρήνη, το φως, την δύναμη, την σταθερότητα. Μετά την εργασία, όποια και αν είναι η επιτυχία, αξίωσέ με να Σε ευχαριστώ πάντοτε! Ευχαριστώ, Κύριέ μου, διότι ηυδόκησες να μεταχειρισθείς τον πτωχό δούλο σου και τον ηξίωσες να Σου είναι χρήσιμος.

Ο Ι.Ν. Αγ. Αικατερίνης και το φρέαρ

Χθες το πρωΐ συνεδρίασε η Επιτροπή του Ταμείου Κλήρου της Ι.Α. Θυατείρων & Μ.Β. στους Κοινοτικούς χώρους της Αγ. Αικατερίνης, στο Friern Barnet του Βορείου Λονδίνου.

Πρόεδρος της Επιτροπής αυτής είναι ο Ιερ. Προϊστάμενος της Κοινότητας Αγ. Αικατερίνης Αρχιμ. Δαμιανός Κωνσταντίνου, ένας εξαιρετικά ταλαντούχος και επικοινωνιακός κληρικός, με μεγάλη προσφορά στον Απόδημο Ελληνισμό (είναι μάλιστα και Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Επιστημόνων Μ.Β.).

Με την ευκαιρία της συνεδρίασης θαυμάσαμε τον όμορφο Ναό της Αγ. Αικατερίνης, πρώην Αγγλικανικό Ναό του Αγ. Ιακώβου του Αποστόλου (St. James the Great).

Ο Ναός βρίσκεται στην διασταύρωση του Friary Road και Friern Barnet Lane, και -λόγω της ιστορικής και αρχιτεκτονικής του αξίας και σημασίας- είναι σήμερα διατηρητέο μνημείο.

Η ιστορία του εν λόγω Ναού πηγαίνει 800 χρόνια πίσω, όταν ήταν Μοναστήρι και είχε μεγάλη προσφορά στην τοπική κοινωνία και γενικώτερα, εξυπηρετώντας προσκυνητές των Αγίων Τόπων.

Απέναντι από τον Ιερό Ναό της Πανσόφου Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται ένα μικρό μνημείο, το οποίο ανηγέρθη το 1926, με σκοπό να χρησιμεύει στη σηματοδότηση της θέσης ενός μεσαιωνικού φρέατος.

Το φρέαρ αυτό προσέφερε παλαιότερα δροσερό νερό για ταξιδιώτες αλλά και για τους κατοίκους της περιοχής. Ονομάστηκε δε Queen Elizabeth's Well, και φαίνεται πως η Βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ είχε η ίδια δώσει εντολή για την κατασκευή του.

Είναι οπωσδήποτε πολύ ενδιαφέρον και εξόχως σημαντικό να σώζεται η ιστορία των σημαντικών τόπων και κτηρίων, έτσι ώστε οι νεώτεροι να διδάσκονται, να διαφυλάττουν και να μεταλαμπαδεύουν στους επόμενους την ιστορία αυτή.

Η Αγία Σοφία στην ψυχή των Ελλήνων

Ο βάρβαρος και βέβηλος λόγος του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ερντογκάν κ. Μπαγίς, να γίνει η Αγιά Σοφιά τζαμί, προκάλεσε τους Έλληνες, που διαχρονικά έχουν στην καρδιά τους τη "Μεγάλη Εκκλησιά". Από τα πολλά που έχουν γραφτεί γι' Αυτήν (μελέτες, δημοτικά και άλλα ποιήματα, θρύλοι, περιγραφές, εντυπώσεις κ.α.) θα αναφερθούν εντυπώσεις για την Αγιά Σοφιά Ελλήνων διαφόρων επαγγελματικών απασχολήσεων, από το 1852 έως το 1996.

Ο ιδιοφυής ιστοριοδίφης Σπ. Ζαμπέλιος στα 1852 και στα "Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος" έγραψε*:

"Ο πολυτελής ούτος ναός, ός και Μεγάλη Εκκλησία μέχρι της αλώσεως κοινώς ωνομάζετο, καθώς υπήρξεν επί χιλίους και επέκεινα χρόνους ο αρχαιότερος, και υψηλότερος και πλουσιώτερος, ούτως εν παντί αιώνι θέλει θεωρείσθαι και ο ιερώτατος πάντων της Χριστιανωσύνης των ναών… Οι μεν Κατόλικοι λατρεύουσιν εν Ρώμη τον άγιον Πέτρον, οι δε Μεταρρυθμισθέντες έχουσιν εν Λονδίνω τον Παύλον, δύο αποστόλους, θεσπεσίους μεν, παραδεξαμένους δε άνωθεν την αποστολήν και πάντοτε ανθρώπους. Εις δε την Ορθοδοξίαν, κατ' εξοχήν μητέρα των Θεολόγων, αρμόζει αυτή εκείνη η άϋλος και αθάνατος και κοσμοσώτειρα και υπερτάτη Σοφία του Θεού Λόγου, δηλ. η Πανάνθρωπος και Παγκοσμία μητρόπολις του αγίου και Καθολικού Πνεύματος. Κατηνάλωσαν δια ταύτην οι Πατέρες μας όχι μόνον τους ιδρώτας εποχής ολοκλήρου, και τους θησαυρούς του μεσαιωνικού των βίου, αλλά περιπλέον και το αίμα τρισμυρίων ψυχών. Ημείς δε προσηνέγκαμεν αυτή πόθους μυχίους και δάκρυα δουλείας τεσσάρων εκατονταετηρίδων και νέαν θυσίαν ολοκαυτώσεως εν τω αίματι μιας γενεάς. Δάκρυα έβρεξαν τα θεμέλια αυτής, και δάκρυα ποταμηδόν καταβρέχουσι την βεβήλωσίν της…". (Σελ. 273-278).

Ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, κατά σάρκα εξάδελφος του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη και εν πνεύματι αδελφός του, ήταν ένας εκλεκτός λογοτέχνης, που δημοσιογραφούσε κιόλας. Το 1888 έγραψε από την Κωνσταντινούπολη μεταξύ των άλλων εντυπώσεών του:

"Κατεπλεύσαμεν χθες την νύκτα, αλλ' ένεκα των διατάξεων και λοιπών, εμείναμεν εις Ψωμαθειά και σήμερον την πρωΐαν εισεπλεύσαμεν. Τι θέαμα! Ενόμιζες ότι η αυγή με τας ροδίνας χείρας της, ροδίνη όλη, εσήκονε με τρυφερότητα ένα πυκνόν ομιχλώδη πέπλον, δια να μας δείξη την πάγκαλον Πόλιν. Γνωρίζεις ότι το θέαμα του είσπλου δεν περιγράφεται, βλέπεται μόνον και ορώμενον θαυμάζεται. Και εν ω εσηκόνετο ο φαιός εκείνος πέπλος, πρώτα αντίκρυσα τον μολυβδόχρουν της Αγίας Σοφίας θόλον εν τω μέσω ωκεανού οικιών και μιναρέδων, οίτινες ως ακάνθια επικάθηνται εις το ευώδες της ιστορίας μας ρόδον".

Ο Μωραϊτίδης το 1892 δημοσίευσε στην εφημερίδα "Ακρόπολις" άρθρα με θέμα την Κωνσταντινούπολη, σε ένα από τα οποία γράφει για την Αγιά Σοφιά:

"Η Αγία Σοφία!

Γλυκύπικρον νανούρισμα της δουλείας, και σεμνόν εμβατήριον της ελευθερίας! Φακός θολόμορφος, απέραντος, συγκεντρών τα δάκρυα και τους στεναγμούς του Γένους  τέσσαρας τώρα αιώνας, τα οποία τόσον πικρώς αποξηραίνει η βαρυτάτη χρυσή ημισέληνος, η επί της αιθερίας κορυφής του θόλου σου επικαθημένη…" ( Αλεξάνδρου Μωραϊτίδου "ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ - Με του Βορηά τα κύματα". Εκδ. Οργ. Κυριακίδη, Αθήνα, 2006, σελ. 10 κ' 72).

Η Κωνσταντινουπολίτισσα συγγραφέας Τατιάνα Σταύρου είχε διωχθεί από την Βασιλεύουσα και την επισκέφθηκε  το 1935, όταν η Αγιά Σοφιά μετετράπη σε μουσείο. Γράφει σχετικά:

"Δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία πως και ο πλέον απαίδευτος Έλληνας και ο πιο ανιστόρητος Χριστιανός, αν του βρεθή η περίσταση να ταξιδέψη προς την "Κωνσταντίνου Πόλιν", το πρώτο πράγμα που θα αναζητήση είναι η Αγία Σοφία. Γιατί σ' αυτήν συγκεντρώνονται ο ψυχικός και πνευματικός του πλούτος στεριωμένος από αιώνων θρύλους, διηγήσεις, ελπίδες και όνειρα…". (Τατ. Σταύρου "Το ζωντανό Βυζάντιο", Εκδ. Απ. Διακονίας, Αθήναι, 1976, σελ. 66 κ.ε.)

Το 1988 οι εκδόσεις Καρδαμίτσα παρουσιάζουν το βιβλίο του λόγιου πολιτικού μηχανικού και καθηγητού του ΕΜΠ Παναγ. Ι. Σπυρόπουλου "Η Αγία Σοφία στην ιστορία και στον θρύλο". Αφού ο καθηγητής ασχολείται με τον Ναό ως μνημείο Αρχιτεκτονικής και Τέχνης, που συμβολίζει τον βυζαντινό ελληνοχριστιανικό πολιτισμό και δέθηκε αναπόσπαστα με τη φυλή μας, γράφει στον επίλογό του:

"Όταν το Βυζάντιο έπεσε, η Αγία Σοφία μη μπορώντας να εξακολουθήση την παλιά της περίλαμπρη ζωή, μετέστη σε ένα άλλο είδος ζωής, έγινε σύμβολο και ιδέα. Σαν τους μεγάλους αγωνιστές ηγέτες, που, όταν πέσουν, εμπνέουν και εμψυχώνουν πιο πολύ από πριν τους γύρω τους, που γι' αυτό συνεχίζουν με περισσότερο πείσμα τους ωραίους αγώνες, στους οποίους εκείνοι πρωτοστατούσαν, η Αγία Σοφία έγινε για το πονεμένο γένος φάρος και φλόγα. Αυτή γέννησε και γαλούχησε τη Μεγάλη Ιδέα...". (Σελ. 132-133).

Το 1997 παρουσιάστηκε από τις εκδόσεις "Ίνδικτος" το βιβλίο του εκλεκτού ιατρού και ανθρώπου Χαράλαμπου Σταθάκη "Η Αγία του Θεού Σοφία - Το μυστικό φως της Μεγάλης Εκκλησίας και το αρχιτεκτονικό του ένδυμα". Ο συγγραφέας εντυπωσιάσθηκε από το υπέρλαμπρο και άπλετο φως που κυριαρχεί στο Ναό και κάνει το κτίσμα και το χώρο πνευματικό. Η Αγία Σοφία κατά τον Χαράλαμπο είναι "τόπος και τύπος ζωής αθανάτου, γιατί ο Λόγος του Θεού καθαγιάζει το κτίσμα και ζει εν αυτώ ως Εικόνα Φωτός". Γι' αυτό, όπως γράφει, "Τα πρόσθετα κτίσματα της μωαμεθανικής πίστεως μοιάζουν πολύ φτωχά, ασήμαντα και ξένα προς το ναό. Δεν είναι γιατί δεν είναι καλοφτιαγμένα, ούτε γιατί δεν είναι σε περίοπτη θέση τοποθετημένα. Η ίδια η Αγιά Σοφιά τα δείχνει ξένα, γιατί αν και γυμνή από τα σύμβολά της, φωνάζει πως δεν είναι απλά ένα κτήριο όμορφο και διαθέσιμο για κάθε χρήση, αλλά ένα κτίσμα δομημένο από μια συγκεκριμένη σύλληψη, μια αντίληψη και μια πίστη, την οποία μόνο αυτή  εκφράζει, γιατί με βάση αυτή μορφοποιήθηκε και έλαβε υπόσταση ιδιαίτερη και μοναδική" (Σελ. 85-86).

*Οι υπογραμμίσεις είναι του αρθρογράφου

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Η Ελισάβετ και η εποχή της

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση με τίτλο «Η Ελισάβετ η Πρώτη και ο λαός της» παρουσιάζεται αυτήν την εποχή στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτραίτων στο Λονδίνο. Η έκθεση όπως άλλωστε μαρτυρεί και ο τίτλος της, έχει ως θέμα την ελισαβετιανή εποχή και αποτελείται κυρίως από πίνακες αλλά και αντικείμενα όπως ρούχα, διακοσμητικά, χάρτες και έγγραφα. Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα έχουν παραχωρηθεί από ιδιωτικές αλλά και δημόσιες συλλογές ειδικά για την πραγματοποίηση της ανωτέρω έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει έως και την 5η Ιανουαρίου 2014.

Η βασιλεία της Ελισάβετ της Πρώτης, της τελευταίας της γενιάς των Τυδώρ, κράτησε σαράντα πέντε ολόκληρα χρόνια, από το 1558 έως το 1603 και σηματοδότησε  μια καινούρια εποχή για την Αγγλία: οι εμπορικές συναλλαγές προωθήθηκαν και σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, σταθεροποιήθηκε ο Αγγλικανισμός, οι ναυτικές εξερευνήσεις μεγάλωσαν τον έως τότε υπάρχοντα κόσμο, η  πόλη του Λονδίνου επεκτάθηκε και γεωγραφικά και πληθυσμιακά, η λογοτεχνία άνθισε και γεννήθηκαν τα πιο γνωστά αγγλικά θεατρικά έργα, η λεγόμενη μεσαία τάξη απέκτησε δύναμη.

Αυτή η έκθεση προσπαθεί  να αποτυπώσει την ζωή και τις εικόνες όλων αυτών των ανθρώπων, όχι μόνο της βασίλισσας και των ευγενών αλλά και των εξερευνητών, των εμπόρων, των καλλιτεχνών, των τραπεζιτών και των συγγραφέων, όλων των πρωταγωνιστών  της εποχής. Η  έκθεση χρησιμοποιεί τα διασωθέντα πορτραίτα για να ανακαλύψει τις ζωές μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων και της αρχής μιας αξιοκρατίας στο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα, μιας αλλαγής από το μεσαιωνικό φεουδαρχικό σύστημα στην αναγέννηση.

Παρόλα αυτά ο πιο γνωστός ίσως πίνακας της έκθεσης παραμένει το «Πορτραίτο της πομπής» που παρουσιάζει την Ελισάβετ ντυμένη στα λευκά, να την μεταφέρουν οι αυλικοί της μέσα σε ένα άρμα, συνοδευόμενη από την φρουρά της. Ο διάσημος αυτός πίνακας χρονολογείται περί το 1600, στα τέλη της βασιλείας της Ελισάβετ, αλλά την παρουσιάζει λαμπερή, όμορφη  και νέα θέλοντας να τονίσει το μεγαλείο της. Εικάζεται ότι ο πίνακας δεν καταγράφει κάποιο συγκεκριμένο γεγονός αλλά ότι συμβολίζει την βασιλική υπεροχή και δύναμη και την στενή σχέση που διατηρούσε η Ελισάβετ με τους αυλικούς της.

Άλλος διάσημος πίνακας που παρουσιάζεται στην έκθεση είναι αυτός του Φλαμανδού ζωγράφου Τζόρις Χόφναγκελ που διέμενε στο Λονδίνο εκείνη την εποχή. Ο πίνακας τιτλοφορείται «Γαμήλια γιορτή στο Μπέρμοντσει» και απεικονίζει την νότια όχθη του Τάμεση στην οποία ένα πλήθος κόσμου γιορτάζει έναν γάμο. Από μακριά διακρίνεται ο Πύργος του Λονδίνου. Η νύφη δεν είναι κάποιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο και αρκετοί κριτικοί πιστεύουν ότι είναι η ίδια η βασίλισσα η οποία παρέστη σε κάποια γιορτή.

Στην συλλογή βρίσκεται επίσης ένας πίνακας που η θεματολογία του είναι πιο προσιτή και πιο αγαπητή στους Έλληνες. Πρόκειται για τον πίνακα «Η Ελισάβετ και οι τρεις θεές». Είναι ένα σπάνιο έργο που ήταν στο παλάτι του Γουάιτχολ κατά την διάρκεια της βασιλείας της. Το θέμα του είναι αλληγορικό και παρουσιάζει την Ελισάβετ στην θέση του Πάρη, η οποία πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στις τρεις θεές: την Ήρα, την Αθηνά και την Αφροδίτη. Η Ελισάβετ εν αντιθέσει με τον Πάρη δεν κρατά χρυσό μήλο αλλά σκήπτρο και ενεργώντας πιο έξυπνα από αυτόν δεν επιλέγει καμία από τις θεές. Κρατώντας το σκήπτρο για τον εαυτό της συνδυάζει όλες τις αρετές και των τριών θεών του Ολύμπου. Ο συμβολισμός του πίνακα και της ιστορίας που απεικονίζει είναι απλός: το αποτέλεσμα της βασιλείας της θα είναι η ειρήνη και η ομόνοια και όχι οι αιματηροί πόλεμοι των προηγούμενων εποχών.

Στην έκθεση παρουσιάζονται ακόμα πορτραίτα των: Ρόμπερτ Ντάντλει, του πιο αγαπημένου αυλικού της Ελισάβετ, του Γουίλιαμ Σέσιλ, του σημαντικότερου πολιτικού άντρα στην αυλή της Ελισάβετ, του Γούολτερ Ραλί, του διάσημου εξερευνητή, του Φράνσις Ντρέικ, πειρατή, ναυάρχου και εξερενητή, απλών στρατιωτών, οικογενειών, εμπόρων και λοιπών ευγενών αλλά και εκπροσώπων της ανερχόμενης μεσαίας τάξης.            

Εύη Ρούτουλα

Ἀναγνώσεις...

Λίνα Γαρυφαλάκη-Νικολάου, Λόγος περὶ φαντασίας-Σκέψεις καὶ ρήσεις σὲ ὥρες περισυλλογῆς, (Δοκίμια), Δρόμων, Ἀθήνα 2011, σσ.48

Στὸ περιθώριο τοῦ ἥσυχου καὶ σιωπηλοῦ, ἐν στοχασμῶ καὶ μελέτῃ πορευομένου, βίου της ἡ πολυγραφότατη καὶ ἐπιμελῶς καταρτισμένη κυρία Λίνα Γαρυφαλάκη-Νικολάου, προσπαθεῖ νὰ ἀνοίξει διάλογο, τόσο μὲ τὸν ἑαυτό της, ὅσο καὶ μὲ τὸν κάθε καλοπροαίρετο στοχαστή, ὁ ὁποῖος θὰ ἐπιθυμοῦσε νὰ ξεφύγει ἀπό τὴ στεγνὴ τὴν καθημερινότητα καὶ νὰ βρεῖ δρόμους συννενόησης καὶ «πρὸς οἰκοδομὴν» συζήτησης. Γιατὶ μονάχα ἐκεῖνος ποὺ καταλαβαίνει πόσο εὐργετικὸς εἶναι ὁ διάλογος καὶ δὴ ὁ φιλοσοφικός, τὸν ἀποδέχεται καὶ τὸν ὑπηρετεῖ. Κι ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀψευδεῖς διακόνους τοῦ δια-λόγου εἶναι καὶ ἡ κ. Λίνα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ δημοσιεύει τὶς σκέψεις της καὶ φυσικὰ τὰ ὅσα βιώνει στὶς φωτεινὲς συναντήσεις ποὺ γίνονται στὸ Φιλοσοφικὸ Καφενεῖο, τὸ ὁποῖο λειτουργεῖ μὲ τὴν ἔγνοια καὶ τὸ ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον τοῦ κυρίου Νίκου Μακρή, ἑνὸς σημαντικοῦ λογίου μὲ ἰκανὴ φιλοσοφική, καὶ ὄχι μόνο,  παιδεία.

Ὁ «Λόγος περὶ Φαντασίας», εἶναι μιὰ πυκνὴ σὲ νοήματα  δοκιμιακὴ γραφή, ποὺ  ἔχει τὶς ρίζες της τόσο στοὺς Προσωκρατικούς ὅσο καὶ στὸν Πλάτωνα (σελ. 11, 13). Γι᾿ αὐτὸ μέσα στὶς λίγες σελίδες τοῦ δοκιμίου της αὐτοῦ -τὸ ὁποῖο θεωρῶ μιὰ πρώτη ὕλη/μαγιὰ γιὰ νὰ ξετυλιχτεῖ κι ἄλλο ὁ στοχασμός της- προσπαθεῖ νὰ μᾶς δώσει νὰ καταλάβουμε πὼς ἡ «φαντασία εἶναι ἡ ὑπ᾿ ἀριθμὸν ἔνα ίδιότητα τοῦ ἀνθρώπου...» (σελ. 9). Γιὰ νὰ συνεχίσει νὰ μᾶς πεῖ ὅτι εἶναι ἐντελῶς διαφορετικὴ ἡ φαντασία ὡς ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος ἀπό τὴν φαντασιοπληξία, γιατὶ αὐτὴ δημιουργεῖται ἀπὸ ἐρεθισμοὺς ποὺ δέχεται τὸ ἄτομο καὶ ἐπηρεάζουν ἀρνητικὰ ἡ φαντασία καὶ «οἱ βασικὲς διανοητικὲς ἰκανότητες, ποὺ εἶναι ἡ ἀντίληψη, ἡ νόηση, ἡ σκέψη, ἡ κρίση...» (σελ. 10).

Ἄν οἱ Ὀρφικοὶ μὲ τὴν παιδεία τους ἀναλύουν τὰ ἐπίπεδα τῆς ψυχῆς  (σελ. 12) ὁ Πλάτων μὲ τὴ «μνημονικὴ ψυχὴ», μᾶς διδάσκει πὼς αὐτή «ἐπικοινωνεῖ ἄμεσα μὲ τὸ Πνεῦμα καὶ στὸ ἐπίπεδο αὐτὸ καταγράφεται στὴ μνήμη της ἡ ἀφομοιωμένη, ἡ βιωμένη πεῖρα» (σελ. 13). Μὲ λίγα λογια εἶναι τὸ tabula rasa τῆς ψυχῆς ποὺ ἐγγράφει τὰ βιώματα καὶ τὰ ἐπεξεργάζεται μὲ βασικὸ ἐργαλεῖο τὴν φαντασία.

Τὸ βιβλίο αὐτὸ γίνεται πολύτιμο κι ἐνδιαφέρον καὶ στὸ δεύτερο μέρος του, (σελ. 17-47) ὅπου ὁ ἐμβιωμένος στοχασμὸς τῆς συγγραφέως κατατίθεται στὸ χαρτὶ μὲ «σκέψεις καὶ ρήσεις», μὲ ἀφορισμοὺς θὰ ἔλεγε ὁ Κων. Τσάτσος π.χ. ποὺ δούλεψε πολὺ τὸ εἶδος αὐτοῦ τοῦ λόγου καὶ μᾶς παρέδωσε τοὺς περίφημους «Ἀφορισμοὺς καὶ Διαλογισμούς» του.

Εἶναι ἡ Πέμπτη συλλογὴ τῶν σκέψεων τῆς σ., ποὺ τὴ θεωρῶ ὡς χαρτογράφηση τοῦ ψυχισμοῦ της. Γιατὶ μέσω αὐτῶν τῶν στοχασμῶν, ἀφήνει νὰ ἐννοηθεῖ ὁ προβληματισμός της καὶ ἡ ἔγνοια της γιὰ τὸν συνάνθρωπο, τὸν ἑαυτό της  καὶ τὸ Θεό. Ἕνας-ἕνας οἱ διαλογισμοὶ αὐτοὶ εἶναι ἀξιοπρόσεχτοι καὶ μὲ ἐκρηκτικὸ περιεχόμενο, ποὺ ἀνοίγει τὴν ψυχή, ἀνοίγει τὸ νοῦ, γιὰ διάλογο, γιὰ ἀναζήτηση νοήματος στὴ ζωή.

«Στὴν πίστη περικλείεται ἡ Ἀγάπη, ποὺ ἐνίοτε φθάνει μέχρι τὴ θυσία, καὶ ὅλες οἱ δημιουργικὲς ἀρετὲς ποὺ ἀπορρέουν ἀπό αὐτήν» (σελ. 21, ἀρ. 36). Ἤ, «Ἡ ἀναζήτηση τῆς Ἀλήθειας δὲν πρέπει νὰ περικλείει οὔτε στὸ ἐλάχιστο ποσοστὸ ἰδιοτέλεια» (σελ. 25, ἀρ. 57).

Φρονῶ ὄτι αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὰ βιβλία πρέπει νὰ τυγχάνουν κάποιας προσοχῆς, ἰδιαίτερα στὶς μέρες μας ὅπου ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ἔντιμο καὶ στέρεο λόγο. Γιατὶ παραγεμίσαμε ἀπὸ κούφια λόγια καὶ ἀ-νόητα. Ἴσως δὲ καὶ αὐτὴ τὴν ἀ-νοησία (ἡ λ. γράφεται μὲ τὸ πρωταρχικό της νόημα, ποὺ δηλοῖ τὸν μὴ στοχαζόμενο, διόλου προβληματιζόμενο καὶ κυρίως δίχως ὑπεύθυνη κρίση. Θὰ τὸν ἔλεγα τὸν τηλεόπληκτο ἄνθρωπο τοῦ καιροῦ μας) πληρώνουμε σήμερα.

π. Κων.Ν. Καλλιανός 

Οινοποιητική εταιρεία «Αχάϊα Κλάους»

Στην πρόσφατη επίσκεψή μας στην Πατρίδα είχαμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε στην ιστορική οινοποιεία «Αχάϊα Κλάους», έξω από την όμορφη Πάτρα, που παρά την εγκατάλειψη των σύγχρονων ιδιοκτητών της αξίζει να της ρίξει κανείς μια ματιά.

Το 1859 ο Γουσταύος Κλάους, αντιπρόσωπος της εταιρείας Φελς και Σια, προβαίνει στην αγορά μια έκτασης 60 στρεμμάτων στα 500 μέτρα υψόμετρο, στην περιοχή του Ριγανόκαμπου από τον κτηματία Γεώργιο Κωστάκη. Εκεί έχτισε την θερινή κατοικία του, στην οποία φρόντισε να φυτέψει αμπέλια.

Το 1861 ιδρύει την οινοποιητική εταιρεία «Αχάϊα Κλάους». Τα πρώτα χρόνια της Αχάϊα Κλάους ήταν πραγματικά δύσκολα αφου επιθέσεις των συμμοριών της περιοχής ήταν καθημερινό φαινόμενο. Παρόλα αυτά κατάφερε να επιβιώσει και να εδραιωθεί στην περιοχή χάρη στους δεσμούς του με την κεντρική εξουσία.

Το 1872 οι ιδιοκτήτες της Φελς και Σια, ο Θεόδωρος Χάρμπουργκερ και ο Γουσταύος Κλάους αποφάσισαν να ιδρύσουν την εταιρεία «Αχάϊα Ανώνυμη Εταιρεία Οινοποιΐας».

Από το 1873 έως το 1881 την διεύθυνση της εταιρείας ανέλαβε ο Αιμίλιος Βερλ. Από το 1883, οπότε και ανέλαβε την διεύθυνση της εταιρείας ο Γουσταύος Κλάους, έως το 1908 η εταιρεία επικεντρώθηκε στην παραγωγή ευγενών κρασιών, όπως η "Μαυροδάφνη", καθώς και σε μικρότερο βαθμό, στην παραγωγή "Δεμέστιχας".

Μετά τον θάνατο του Κλάους η εταιρεία πέρασε στα χέρια του Γκούντερντ αλλά με το ξέσπασμα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου αναγκάστηκε να πουλήσει την εταιρεία και να καταφύγει στο εξωτερικό.

Μέχρι το 1920, οπότε και η εταιρεία πέρασε στα χέρια του Βλάσση Αντωνόπουλου, η Αχάϊα Κλάους είχε μειώσει αισθητά την παραγωγή της.

Από το 1920, με ένα μικρό διάλειμμα την περίοδο της Κατοχής, η εταιρεία αναπτύχθηκε ραγδαία. Το αποκορύφωμα έφτασε το 1955 όταν την επιχείρηση ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, ο οποίος εφοδίασε με νέα μηχανήματα το εργοστάσιο, ενώ φρόντισε και για την πρόσληψη ειδικών επιστημόνων.

Το 1983 η εταιρεία έθεσε σε λειτουργία το νέο εμφιαλωτήριο. Το 1997 την θέση του προέδρου και του διευθύνοντα συμβούλου ανέλαβε ο Νίκος Καραπάνος.

Η Αχάϊα Κλάους με το πέρασμα των χρόνων έχει τιμηθεί με 15 μεγάλα βραβεία, 51 χρυσά μετάλλια, 38 αργυρά και 32 διπλώματα.

Το εργοστάσιο έχει πολλούς αποθηκευτικούς χώρους, στους οποίους χωράνε έως 7500 τόνοι. Οι κυριότεροι απο αυτούς είναι: η αποθήκη με τις παλιές Μαυροδάφνες, η αποθήκη επιτραπέζιων οίνων, οι υπόγειες δεξαμενές καθώς και η αποθήκη Δανιηλίδας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το "αυτοκρατορικό κελάρι", του οποίου όλα τα βαρέλια είναι αναμνηστικά επισκέψεων Ελλήνων και ξένων Βασιλέων. Στο συγκεκριμένο χώρο φυλάσσεται και το παλαιότερο κρασί της Ελλάδας, η παλιά μαυροδάφνη του 1873.

Το πιο αξιοπερίεργο μέρος των εγκαταστάσεων είναι το μπαρ του. Τα τραπέζια και οι καρέκλες εχουν σχήμα βαρελιού ενώ τα πολύφωτα είναι φτιαγμένα απο πράσινες μπουκάλες και οι κουρτίνες απο φελούς.

Όλα αυτά τα χρόνια η Αχάϊα Κλάους έχει γνωρίσει μεγάλες δόξες. Μερικές σημαντικές προσωπικότητες που επισκέφτηκαν το εργοστάσιο: ο Όττο φον Μπίσμαρκ, ο Φραντς Λιστ, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, η Μελίνα Μερκούρη, η αυτοκράτειρα Σίσσυ της Αυστρίας, ο στρατηγός Μοντγκόμερι, ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Παύλος Κουντουριώτης, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο Ομάρ Σαρίφ καθώς και οι Βασιλείς Γουσταύος Αδόλφος της Σουηδίας, Γεώργιος Α΄, Κωνσταντίνος Α΄, Γεώργιος Β΄ και οι βασίλισσες Αλεξάνδρα της Μεγάλης Βρετανίας, Λουίζα της Σουηδίας και οι βασίλισσες Όλγα και Σοφία της Ελλάδας καθώς και η πριγκίπισσα Μαρία Βοναπάρτη.

Η Μαυροδάφνη είναι το διασημότερο κρασί που παράγει η Αχάϊα Κλάους. Σύμφωνα με την παράδοση ο Κλάους ονόμασε έτσι αυτή την ποικιλία του κρασιού προς τιμήν της αρραβωνιαστικιάς του Δάφνης, μιας μελαχρινής όμορφης Ελληνίδας με μαύρα μάτια, η οποία πέθανε σε νεαρή ηλικία.

Το κρασί παράγεται από μια ποικιλία κόκκινων σταφυλιών και στο τέλος της ωρίμανσής τους  αποκτάνε ιδιαίτερα αρώματα όπως κεράσι, βανίλια αλλά και αποξηραμένων φρούτων (κυρίως σταφίδας αλλά και σοκολάτας) και αποτελούν ιδανικούς επιδόρπιους οίνους.

Η μαυροδάφνη είναι ιδιαίτερα γλυκό κρασί και κατά συνέπεια μπορεί εύκολα να προκαλέσει μέθη. Καταναλώνεται δε σε μεγάλες ποσότητες κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού της Πάτρας.

Η Κυρά της Λαπήθου

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του δημοσιογράφου Γιάννη Νικολάου, με τίτλο «Η Κυρά της Λαπήθου», θα παρουσιασθεί τη Δευτέρα 25^η Νοεμβρίου 2013 σις 7.30 μ.μ., στο Οίκημα της Ελληνικής Κυπριακής Αδελφότητας στο Βόρειο Λονδίνο (Britannia Road, London N12 9RU).

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του ΄Υπατου Αρμοστή της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Ευριπίδη Ευρυβιάδη.

Καλωσόρισμα θα κάνει ο Αντιπρόεδρος της Αδελφότητας κ. Νίνο Κουμέττου, ενώ χαιρετισμούς θα απευθύνουν ο Ύπατος Αρμοστής και ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγ. Βρετανίας κ. Γρηγόριος.

Την παρουσίαση του βιβλίου θα κάνει ο Ομότιμος Προϊστάμενος της Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής και Πρόεδρος του Συνδέσμου Λαπήθου - Καραβά και  Περιχώρων κ. Σάββας Παυλίδης. (Θα παρεμβληθούν σκηνές από την ομότιτλη ταινία του ΡΙΚ από το Λεωνίδα Λεωνίδου).

Θα αντιφωνήσει ο συγγραφέας Γιάννης Νικολάου, ο οποίος θα αναφερθεί στις εμπειρίες και την πολύχρονη έρευνα του.

Αξίζει να αναφερθεί πως το εν λόγω βιβλίο αναφέρεται στο δράμα της Κύπρου το καλοκαίρι του 1974. Σ’ αυτό παρουσιάζεται όλο το μεγαλείο και η δύναμη της ελληνικής ψυχής η οποία ξέρει, μπορεί και θέλει να αγωνίζεται, γιατί δικαιούται την ελπίδα. Στις σελίδες του ζωντανεύει η συγκλονιστική ιστορία 12 στρατιωτών, οι οποίοι εγκλωβίστηκαν στην Λάπηθο για 50 και μια πικρές πέτρινες μέρες, που σφράγισαν τον καθένα τους χωριστά και όλους μαζί.

Ποιός έκλεψε τα μήλα;

Την παλιά καλή εποχή που υπήρχε ακόμη ο θεσμός του Επιθεωρητή και καταργήθηκε στις αρχές της μεταπολίτευσης, επισκέπτεται ένας επιθεωρητής κάποιο Δημοτικό Σχολείο.

Μπαίνει σε μια τάξη η οποία εκείνη την ώρα είχε μάθημα  για την Ελληνική Μυθολογία. Ρωτάει το δάσκαλο αν κάνανε τους άθλους του Ηρακλή και μετά από καταφατική απάντηση του δασκάλου,  απευθύνει στα παιδιά την ερώτηση:
 

Ποιο παιδάκι μπορεί να μου πει ποιός έκλεψε τα μήλα των Εσπερίδων;

 
Άχνα από την πλευρά των  παιδιών, κανένα χέρι δεν σηκώνεται για απάντηση. Ο επιθεωρητής υποθέτοντας ότι τα παιδιά έχουν κάποιο τρακ, προσπαθεί να τα ενθαρρύνει:

Ελάτε παιδιά, μη διστάζετε, είμαι βέβαιος ότι το ξέρετε.

Καμμία κίνηση από την πλευρά των παιδιών. Ο επιθεωρητής αποφασίζει να απευθυνθεί σε ένα παιδάκι και το ρωτάει:

 
 - Εσένα πως σε λένε παιδάκι μου;

 
 - Γιαννάκη κύριε.

 
- Για πες μου Γιαννάκη,  ποιος έκλεψε τα μήλα των Εσπερίδων; Για σκέψου λίγο. Προσπάθησε να θυμηθείς.

Ο Γιαννάκης χάνει το χρώμα του και τραυλίζοντας απαντάει στον επιθεωρητή:

 
- Κύριε δεν τα έκλεψα εγώ. Να, ρωτήστε και τα άλλα παιδιά να σας πουν. Δεν ξέρω τίποτα.

Ο επιθεωρητής στρέφεται με απορία στο δάσκαλο, ο οποίος του απαντά:

 
 - Κύριε επιθεωρητά γνωρίζω το Γιαννάκη εδώ και πέντε χρόνια. Γνωρίζω και την οικογένεια του. Είναι πάρα πολύ καλό παιδί. Ποτέ του δεν έκανε μια τέτοια πράξη.

Ο επιθεωρητής οργίζεται, είναι έτοιμος να εκραγεί, το αντιλαμβάνεται ο δάσκαλος ο οποίος του λέει:
 
- Κύριε επιθεωρητά, δεν πιστεύω να υποψιάζεστε εμένα ! ! !

Ο επιθεωρητής με δυσκολία συγκρατεί τα νεύρα του και καλεί το δάσκαλο έξω από την αίθουσα όπου του ανακοινώνει  ότι θα τον αναφέρει και από εκεί πηγαίνει κατ' ευθείαν στο γραφείο του όπου συντάσσει σχετική αναφορά προς το Υπουργείο Παιδείας.

Μετά από 15 μέρες έρχεται η απάντηση του Υπουργείου στην αναφορά του Επιθεωρητού.

 
«Κύριε επιθεωρητά, το περιστατικό που αναφέρετε εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Αγρονομίας και όχι του Υπουργείου Παιδείας. Σας εφιστούμε την προσοχή να αρκεσθείτε στα εκπαιδευτικά και λοιπά καθήκοντα της αρμοδιότητος σας αλλιώς θα αναγκαστεί το Υπουργείο να λάβει τα προσήκοντα μέτρα προς αποφυγήν επανάληψης παρομοίων φαινομένων.» 

Ο επιθεωρητής παθαίνει ένα βαρύ εγκεφαλικό και έπεσε σε κώμα,  από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ. Το ίδιο και η παιδεία. Από τότε καταργήθηκε και ο θεσμός του επιθεωρητού.

Φανερωμένη Ζακύνθου

Σήμερα εορτάζουμε στην Αγία Ορθοδοξία την Εορτή των Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Ναό. Στο Απολυτίκιο της ημέρας, που ψάλλεται σε ήχο δ΄, ακούμε τα εξής: «Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις. Ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ, τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις».

Με τη ευκαιρία αυτή παρουσιάζουμε μερικές χαρακτηριστικές φωτογραφίες από την πρόσφατη επίσκεψή μας στον Ι.Ν. Φανερωμένης της πόλεως Ζακύνθου, την πολύχρυση αυτή εκκλησιά, με την ενδιαφέρουσα ιστορία.

Ο μεγαλοπρεπής ναός της Φανερωμένης, ο οποίος ήταν το λαμπρότερο δημιούργημα τέχνης, κοσμήματος, ξυλογλυπτικής και, ιδίως, αγιογραφίας, με τη θαυμάσια Ουρανία, στην οποία μεγαλούργησε το καλλιτεχνικό δαιμόνιο του ζωγράφου Δοξαρά και των μαθητών του.

Η εκκλησία αυτή βρίσκεται προς το νότιο μέρος της πόλης της Ζακύνθου στη συνοικία του Άμμου. Κτίστηκε μικρή επί δυναστείας των Δε-Τόκκων (1357-1485), με έξοδα των περιοίκων, όπως αναφέρει η παράδοση, με την ανεύρεση στην εκεί αμμώδη παραλία μιας μικρής εικόνας της Θεοτόκου. Τιμήθηκε με το όνομα της Φανερωμένης, από τη φανέρωση της εικόνας της Μητέρας του Θεού.

Ο αξιόλογος αυτός ναός του 15ου αιώνα καταστράφηκε με τους σεισμούς του 1953 αλλά ανοικοδομήθηκε με τα ίδια υλικά, ακολουθώντας την παλαιά του μορφή και κρατώντας το παλιό καμπαναριό του που δεν κατέρρευσε. Οι ελάχιστες αγιογραφίες που σώθηκαν είναι τόσο μεγάλης σημασίας που φυλάσσονται στο Μουσείο Μεταβυζαντινής Τέχνης.

Στα χρόνια της Ενετοκρατίας, η πλατεία της Φανερωμένης ήταν η πλατεία συνάντησης των λαϊκών. Ο Ναός έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Ιπποκρατική ομιλία

Την Παρασκευή 22^α Νοεμβρίου 2013 θα δοθεί στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Ελληνικού Κέντρου Λονδίνου (16-18 Paddington Street, London W1U 5AS) η καθιερωμένη ετήσια Ιπποκρατική ομιλία, την οποία οργανώνει ο Ελληνικός Ιατρικός Σύλλογος Ην. Βασιλείου.

Ομιλητής θα είναι ο Καθ. Θεοκλής Ζαούτης, με θέμα: «BAD BUGS, NO DRUGS»!

Theoklis Zaoutis, MD, MSCE, is the Thomas Frederick McNair Scott Professor of Pediatrics and Professor of Epidemiology at the Perelman School of Medicine at the University of Pennsylvania (PENN) and Associate Chief of the Division of Infectious Diseases at the Children’s Hospital of Philadelphia (CHOP). He is also Senior Scholar in the Center for Clinical Epidemiology and Biostatistics at PENN. He served as Director of the Antimicrobial Stewardship Program at CHOP from 2004-2010. He is the author of over 150 peer-reviewed publications, most of which are in pediatric infectious diseases with a focus on healthcare acquired infections, antimicrobial resistance, and antimicrobial use.

Dr. Zaoutis currently serves on the Centers for Disease Control and Prevention’s Office of Infectious Disease Board of Scientific Counselors’Antimicrobial Resistance Working Group, NIAID’s Antimicrobial Resistance Leadership Group. The Antibiotic Resistance and Prescribing in European Children Working Group and the AAP’s Committee on Infectious Diseases (Red Book Committee). He is Editor-in-Chief of the Journal of the Pediatric Infectious Diseases Society. In 2009, he received the Society for Healthcare Epidemiology of America Pediatric Investigator Award.

Ελ Ντοράντο στο Βρετανικό Μουσείο

Ο όρος «Ελ Ντοράντο» έχει καθιερωθεί παγκοσμίως για να περιγράψει έναν πλούσιο τόπο. Στην κυριολεξία Ελ Ντοράντο σημαίνει ο τόπος του χρυσού. Επί πολλά χρόνια ο μύθος και η προσδοκία του αμύθητου πλούτου που θα βρισκόταν σε ανεξερεύνητα εδάφη στοίχειωνε τους Ευρωπαίους.  Το 1492 ο Χριστόφορος Κολόμβος φτάνει στην Αμερική και χωρίς να το θέλει, ανοίγει έναν καινούριο δρόμο στις αποικιοκρατικές τάσεις και την φιλοχρηματία αρχικά των Ισπανών και κατόπιν και των υπολοίπων Ευρωπαίων. Η εμμονή των κονκισταδόρων για πλουτισμό αποτυπώνεται  καθαρά σε ένα γράμμα του Χριστόφορου Κολόμβου  προς τον Βασιλιά και την Βασίλισσα της Ισπανίας: «Ο χρυσός είναι το πιο εξαίσιο πράγμα… Αυτός που κατέχει τον χρυσό μπορεί να πραγματοποιήσει όλες τις επιθυμίες του σ’ αυτόν τον κόσμο. Ειλικρινά, με τον χρυσό μπορεί να κερδίσει την είσοδο της ψυχής του στον παράδεισο.»

Πώς όμως ξεκίνησε ο θρύλος του Ελ Ντοράντο και γιατί οι Ευρωπαίοι πίστεψαν τόσο πολύ σε αυτόν; Εικάζεται ότι ο μύθος ξεκίνησε από τα ήθη και τα έθιμα της φυλής των Μουίσκας, ινδιάνων που ζούσαν στα εδάφη της σημερινής Κολομβίας. Οι Μουίσκας είχαν ένα από τα πιο προηγμένα πολιτικά συστήματα στην Νότια Αμερική μετά τους Ίνκας. Ο εκάστοτε ηγέτης της φυλής των Μουίσκας κατά την διάρκεια της ενθρόνισής του, κάλυπτε το σώμα του με χρυσό, έμπαινε σε μια σχεδία στην λίμνη Γκουαταβίτα και πρόσφερε πολύτιμους λύθους - αφιερώματα  στους θεούς ρίχνοντάς τα στην λίμνη. Ο λαός παρακολουθούσε το θέαμα από τις όχθες της λίμνης και επευφημούσε τον νέο του «χρυσό ηγέτη». Την πρώτη έγγραφη περιγραφή αυτής της ιεροτελεστίας μας την δίνει ο Ισπανός χρονικογράφος Φερνάντεζ Ντε Οβιέντο στην «Γενική Ιστορία της φύσης των Ινδιών» ( 1535- 1548).

Εν αντιθέσει με τους Ευρωπαίους, ο χρυσός δεν είχε αξία ως νόμισμα ή ως μορφή πλούτου στην Κολομβία, οι Μουίσκας τον χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν κοσμήματα, οικιακά αντικείμενα, διακοσμητικά, που η αξία τους όμως ήταν συμβολική και όχι οικονομική. Οι Μουίσκας αρέσκονταν να χρησιμοποιούν τον χρυσό για την ομροφιά του, την λάμψη του και την συμβολική αξία του και όχι για τον πλουτισμό. Η μισή τουλάχιστον παραγωγή χρυσού των Μουίσκας ήταν τάματα και προσφορές προς τους θεούς, τα οποία τα έθαβαν σε σπηλιές  ή τα έριχναν μέσα σε λίμνες  για να αποκατασταθεί  η ισορροπία του κόσμου. Σύμφωνα με τους Μουίσκας ο κόσμος απαρτίζεται από αντίθετες δυνάμεις  (αρσενικό - θηλυκό, νύχτα - μέρα, χειμώνας - καλοκαίρι) και αυτές οι δυνάμεις πρέπει να βρίσκονται σε μια ισορροπία μέσα σε έναν κόσμο που η υπέρτατη δύναμη είναι οι θεοί. Όταν αυτή η αρμονία διαταρασσόταν, π.χ. σε μια ανομβρία, ή σε μια φυσική καταστροφή, οι Μουίσκας επενέβαιναν κάνοντας χρυσά δώρα στους θεούς.

Ο χρυσός συμβόλιζε τον ήλιο, την ενέργεια, την δύναμη και το αρσενικό, το ασήμι συμβόλιζε την σελήνη, την γονιμότητα, το θηλυκό.  Και τα δύο μέταλλα αναμειγνύονταν με χαλκό προκειμένου να γίνουν πιο στερεά και να μπορέσουν να δουλευτούν: να γίνουν πάνω τους τα απαραίτητα σμιλεύματα. Η τεχνοτροπία των Μουίσκας στην παρασκευή χρυσών αντικειμένων είναι απαράμιλλη: η ακριβής μείξη του χρυσού με τον χαλκό έτσι ώστε να δημιουργείται ένα συμπαγές κράμα είναι αξιοθαύμαστη.

Όλον αυτόν τον υπέροχο κόσμο μας καλεί να ανακαλύψουμε το Βρετανικό Μουσείο με μια ειδική, προσωρινή έκθεση που ονομάζεται «Πέρα από το Ελ Ντοράντο». Στην έκθεση παρουσιάζονται πάνω από 200 αντικείμενα από του Μουσείο Ντελ Όρο της Μπογκοτά της Κολομβίας, καθώς επίσης και 100 εκθέματα από τις μόνιμες συλλογές του Βρετανικού Μουσείου. Η έκθεση επικεντρώνεται στον πολιτισμό των Μουίσκας αλλά και των υπόλοιπων ινδιάνικων φυλών της Κολομβίας καθώς και στην χρησιμοποίηση του χρυσού, πριν την άφιξη των κονκισταδόρων. Το ειδικό αφιέρωμα για την Κολομβία και τον πολιτισμό της θα διαρκέσει έως και τις 23 Μαρτίου 2014 και η γενική είσοδος είναι 10 βρετανικές  λίρες. Σε συνδυασμό με την ανωτέρω έκθεση το Βρετανικό Μουσείο διοργανώνει διάφορες άλλες εκδηλώσεις σχετικά με την Κολομβία, όπως βραδιές φολκλορικού κολομβιανού χορού, διαλέξεις με θέματα όπως: τα χαμένα βασίλεια της Νότιας Αμερικής, την σημασία των ζώων στην προ-ισπανική Κολομβία, την κατασκευή των χρυσών διακοσμητικών και κοσμημάτων κ.ο.κ. Μας δίνεται μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε έναν πολιτισμό που είναι λίγο ονειρικός στην φαντασία μας, έναν πολιτισμό που είναι αρκετά διαφορετικός από τον ευρωπαϊκό, αλλά και με πολλά κοινά γνωρίσματα όσον αφορά τις αιώνιες αναζητήσεις του ανθρώπου.           

Εύη Ρούτουλα

35 χρόνια. Ἀλήθεια, πότε φτάσανε;

Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ κάθε χρονιά, ὅταν ἀνατείλει ἡ 18^η Νοεμβρίου, μιὰ βαθειὰ συγκίνηση πάλει τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ὑψώνει πάνω ἀπό τὴν καθημερινότητα, ραντίζοντάς την παράλληλα μὲ σταλαγμοὺς χαρμολύπης. Γιατὶ ἡ μέρα αὐτὴ εἶναι γιὰ τὴ ζωή σου ἔνα σύνορο, ἔνα μεσότοιχο, ποὺ διαχωρίζει τὸν βίο σου σὲ δυὸ  βαθμίδες: ἡ μία ποὺ σὲ ὁδηγεῖ στὰ πρότερα τὰ χρόνια τὴς παιδικῆς καὶ ἐφηβικῆς ἠλικίας, μὲ ἰκανὸ συμπλήρωμα τὰ χρόνια τῶν σπουδῶν,  κι ἡ ἄλλη ποὺ ἀκόμα τὴν ἀνεβαίνεις. Κι εἶναι αὐτὴ τοῦ ἰερατικοῦ σου βίου ποὺ ἀρχίνισε ἐκεῖνο τὸ γκρίζο καὶ βροχερὸ πρωϊνὸ τῆς 18^ης Νοεμβρίου τοῦ σωτηρίου ἔτους 1979 στὸ ναὸ τῶν Ταξιαρχῶν τῆς Χαλκίδος...

Ἀλήθεια, πῶς πέρασε τόσος καιρός, τόσες μέρες, βδομάδες, μῆνες, χρόνια... Αὐτὸ σκέφτεσαι τούτη τὴν ὥρα, ὥρα ἀπολογισμοῦ γιὰ τὰ τριαντατέσσερα χρόνια ποὺ σφραγίστηκαν κι ἀρχίζει, ἄν θέλει ὁ Θεός, καὶ τὸ τριακοστὸ πέμπτο ἔτος. Πῶς πέρασαν... Μὲ πόση ἀγωνία, καημοὺς καὶ κυρίως μὲ καθημερινὲς ἀναβάσεις στὶς ἀνεμόσκαλες τῆς διακινδίνευσης. Γιατὶ πάντα ὑπάρχει στὸν ἱερατικό μας βίο τὸ ἐνδεχόμενο νὰ τρωθεῖ τὸ πρόσωπο τοῦ ἱερέα καὶ κατ᾿ ἀκολουθίαν ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία. Αλλιῶς δὲ θὰ συμβούλευε ὁ Χριστός, «γίνεσθε οὖν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί, (καὶ τὸ κυριώτερο:)  προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων...» (Μτθ. 10, 16-17). Πρὸ πάντων τὸ δεύτερο: τὸ προσέχετε...  Γιατὶ δὲν εἶναι λίγες οἱ φορὲς ποὺ ἡ διέλευση μέσα ἀπὸ ἀνθρώπινες συμπληγάδες, γρανιτώδεις στὴν οὐσία καὶ ἀντιμετώπισή τους συμπληγάδες, ἦταν τόσο ἀγωνιώδεις καὶ ἐπικίνδυνες... Κι εὐτυχῶς ποὺ ὑπῆρχε (καὶ ἀκόμα συνεχίζει νὰ ὑπάρχει) τὸ Ἱερὸ Βῆμα.  Αὐτὸ τὸ Ταμεῖο, ποὺ ἔχει μαζέψει τόσους στεναγμοὺς καὶ ἰκεσίες, τόσες καὶ τόσες λέξεις ματωμένες, φράσεις ποὺ τὶς διέκοπταν σταλαγμοὶ δακρύων... Πῶς πέρασαν. Ξαναρωτᾶς, γυρίζεις πρὸς τὰ πίσω καὶ πασχίζεις ν᾿ ἀνιχνεύσεις μέσα στὶς στοιβάδες τῶν ὡρῶν, τῶν ἠμερῶν, τῶν ἐβδομάδων, τῶν χρόνων, τὰ πρόσφορα τῆς συναντίληψης, τῆς φιλοτιμίας, τῆς κατανόησης  ποὺ κοίταξες, μὲ ὅσο κουράγιο εἶχες, νὰ δώσεις στὰ πρόσωπα ποὺ σὲ κύκλωναν. Τοὺς ἐνορίτες σου καὶ ὄχι μόνο. Καταλαβαίνεις πολὺ καλὰ ὅτι σὲ κάποιες περιπτώσεις ἀστόχησες καὶ λάθεψες... Δὲν τὸ κρύβεις. Γιατὶ ἄλλωστε; Ἀφοῦ παπᾶς εἶσαι, τὴν ἀλήθεια ὑπηρετεῖς, αὐτὴ πρέπει νὰ λὲς καὶ μάλιστα μὲ παρρησία, γιατὶ κάποτε θὰ φανεῖ. Ὡστόσο ὑπάρχουν κι οἱ μέρες οἱ πικρὲς καὶ γκρίζες ποὺ δὲ λείπουν ἀπό τὸν καθένα, πόσο μᾶλλον ἀπό τὸν κάθε παπᾶ. Μέρες ποὺ ἔχουν χαράξει μέσα σου σημάδια -αὐτὰ τὰ δοξασμένα σημάδια/παράσημα-, τὰ ὁποῖα καὶ εἶναι οἱ σελιδοδεῖκτες τοῦ βιβλίου τοῦ ἱερατικοῦ σου βίου. Βιβλίου ποὺ γράφεται ἀκόμα, μὲ τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ, ποὺ ξέρει πολὺ καλὰ πότε θὰ τὸ σφραγίσει καὶ πῶς. Γιατὶ τοῦ τὸ ἔχεις ἐμπιστευθεῖ χρόνια τώρα. Πόσα, δὲ θυμᾶσαι. Θυμᾶσαι μονάχα τὸν ἐκρηκτικὸ σὲ περιεχόμενο στίχο τοῦ ἱ. Ψαλμωδοῦ, ποὺ τὸν βιώνεις καθημερινά:  «Κύριος ποιμαίνει με...» (Ψλ. 22, 1). Τὸν θυμᾶσαι γιατὶ κι ἐσὺ ποιμαίνεις κι ἀσφαλῶς χρειάζεσαι κάποιον νὰ σὲ συνδράμει σ᾿ αὐτό. Γιὰ νὰ νοιώθεις ἀσφάλεια καὶ σιγουριά. Ἐπειδὴ καὶ τὰ δυὸ τὰ χρειάζεσαι μαζί μὲν τὴν ἀδιάλειπτο παρουσία Του...

Υ.Γ. Πολλὲς φορὲς σκέφτηκα ὅτι τὰ προσωπικά μου εἰσόδια στὴν Ἱερωσύνη ἔχουν παράλληλους δρόμους, εὐλογίας δρόμους θὰ τοὺς ἔλεγα καὶ τιμῆς,  μὲ κάποια ἄλλα Εἰσόδια ποὺ περιτράνως ἐορτάζουμε: ἐκεῖνα τῆς Παναγίας μας... Ἀλήθεια, πόσα μᾶς χαρίζει ἡ Μακροθυμία Του καὶ μήτε ποὺ τὰ καταλαβαίνουμε...

π. Κων. Ν. Καλλιανός, 17/18 Νοεμβρίου 2013