Τα ύστατα όρια του ανθρώπου

Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2016 παρουσιάστηκε στην Κόρινθο, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Κορίνθου -που φέρει το όνομα του Κορινθίου πρωθυπουργού των ελληνικών κυβερνήσεων Σωτηρίου Κροκιδά (1852-1924)- το βιβλίο του γερμανόφωνου Ελβετού Λουθηρανού θεολόγου Εδουάρδου Τουρνέιζεν (1888-1974) «Ντοστογιέβσκι: Τα ύστατα όρια του ανθρώπου». Το βιβλίο εκδόθηκε σε μετάφραση Μαρκέλου Πιράρ από τις εκδόσεις Δόμος στην Αθήνα το τρέχον έτος.

Το βιβλίο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στα γερμανικά στο Μόναχο της Γερμανίας το 1921 και τον επόμενο χρόνο σε βελτιωμένη έκδοση. Ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε εκδοθεί συνολικά πέντε φορές. Μεταφράστηκε σε πέντε γλώσσες, τρεις πριν τον Β΄ ΠΠ (Ιταλικά, Ολλανδικά και Γαλλικά) και δύο στη μεταπολεμική περίοδο (Ιαπωνικά και Αγγλικά). Το βιβλίο παρέμενε αμετάφραστο στα ελληνικά, παρά το γεγονός ότι ο συγγραφέας είχε επηρεάσει, με τη σκέψη του, την αντίστοιχη σκέψη του φίλου του και ενός από τους μεγαλύτερους Χριστιανούς θεολόγους του 20ού αι. του επίσης γερμανόφωνου Ελβετού Καρλ Μπαρτ (1886-1968). Το βιβλίο ασχολείται με το έργο του Ντοστογιέβσκι (1821-1881), βασισμένο πάνω στα τρία μείζονα έργα του: «Έγκλημα και τιμωρία», «Αδελφοί Καραμάζωφ» και «Ο ηλίθιος». Επικεντρώνει στην ανατομία της ανθρώπινης ψυχής και των σκοτεινών παθών της, την οποία κάνει ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας, ανιχνεύοντας τον άνθρωπο ως «τα ύστατα όριά του». Μέσα από την ανατομία αυτή είναι που αναδύεται, ταυτόχρονα, το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής που μπορεί, παρόλα αυτά, να φθάσει τον Θεό και να ομοιωθεί με Αυτόν.

Η παρουσίαση αυτή ήλθε ως συνέχεια μιας άλλης παρουσίασης που έγινε το 2014 στην Κόρινθο με θέμα την κριτική έκδοση του ελληνικού κειμένου των Απάντων του Αββά Ισαάκ του Σύρου (π.613-π.700), του οποίου η σκέψη είχε βαθύτατα σημαδέψει τον Ντοστογιέβσκι, σε βαθμό τέτοιο ώστε πολλές ιδέες του να αποτελούν αναγνώσεις του έργου του μεγάλου Σύρου ασκητή.

Το βιβλίο παρουσίασαν στην Κόρινθο ο μεταφραστής του, ο Βέλγος ερευνητής και βαθύς γνώστης της ελληνικής γλώσσας Μάρκελος Πιράρ, ο οποίος είχε κάνει και την κριτική έκδοση των Απάντων του οσίου Ισαάκ, ο εκδότης του βιβλίου θεολόγος κ. Δημήτρης Μαυρόπουλος, ο φιλόσοφος, θεολόγος και ποιητής κ. Δημήτρης Αγγελής και ο Προηγούμενος της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αγίου Όρους Αρχιμανδρίτης Βασίλειος (Γοντικάκης). Οι ομιλητές ανέλυσαν την προσωπικότητα του Ντοστογιέβσκι, αναφέρθηκαν στο τεράστιο έργο του και την αξία του, όπως και για την επιρροή που άσκησε πάνω του η Ορθόδοξη θεολογία και εξήγησαν ζητήματα που αφορούσαν τον συγγραφέα και την επαφή του, αν και Προτεστάντη θεολόγου, με το έργο του Ντοστογιέβσκι και τις πηγές του, που εντοπίζονται στην πατερική γραμματεία. Με καίρια ερωτήματα και εύστοχες παρατηρήσεις την όλη εκδήλωση παρουσίασε ο δικηγόρος Πέτρος Θωμαΐδης, νομικός σύμβουλος της Ιεράς Μητροπόλεως και ιεροκήρυκας, άνθρωπος σπάνιας θεολογικής παιδείας.

Τέλος, την παρουσίαση έκλεισε με σύντομο επίλογο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κορίνθου κ. Διονύσιος, υπό την αιγίδα του οποίου τελούσε και το γεγονός που οργανώθηκε στην πόλη μας. Ο Σεβασμιώτατος κ. Διονύσιος ευχαρίστησε τους ομιλητές και υπογράμμισε τη σημασία της εκκλησιαστικής θεολογίας για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων.      

Λάμπρος Ψωμάς