Saturday 24 January 2009

Άσπρο χρώμα

Σε μια κουβέντα που είχα πρόσφατα με τους δύο αγαπητούς μου φίλους, τους ζωγράφους Αλέξη Καπράρα και τη σύζυγό του Αθηνά Μπετίνη, τους ζήτησα να μου αναφέρουν λίγες σκέψεις τους για το άσπρο χρώμα. Να τι μου είπαν:

Το άσπρο έχει χιλιάδες αποχρώσεις. Οι εσκιμώοι έχουν 360 ονόματα για τις διάφορες αποχρώσεις του άσπρου. Στα ζώα, σε όλες τις χώρες και γλώσσες του κόσμου, δίνονται πολλές φορές ονόματα με αναφορά στο άσπρο, όπως π.χ. ασπρούλης, γαλακτερή, λεμονανθός κ.ά.

Στη φύση δεν υπάρχει άσπρο. Οι ζωγράφοι για να κάνουν το άσπρο χρώμα χρησιμοποιούν τιτάνιο και τσίγγο. Επίσης, οι ζωγράφοι αντιμετωπίζουν πάντα το πρόβλημα του άσπρου που γκριζάρει. Ο Κόντογλου για να ξεπεράσει το πρόβλημα αυτό έβαζε σε κάθε ένα κιλό άσπρο μία κουταλιά ώχρα και μία πινελιά μαύρο χρώμα. Ζωγραφικούς πίνακες με θέμα το άσπρο βρίσκει κανείς πολύ σπάνια. Οι ζωγράφοι το αποφεύγουν, ακόμα και στη μίξη χρωμάτων. Θεωρούν δε, πως το άσπρο είναι απουσία χρώματος, ενώ το μαύρο είναι όλα τα χρώματα μαζί. Το «άσπρο» και το «λευκό» είναι οι μόνες λέξεις που έχουμε στην ελληνική γλώσσα για να ονομάζουμε το άσπρο χρώμα. Είναι και οι δύο λέξεις της ίδιας σημασίας, όσον αφορά το χρώμα.

Στους διάφορους πολιτισμούς της υφηλίου το άσπρο χρώμα έχει διαφορετική θέση. Οι Έλληνες για παράδειγμα θεωρούν ως πένθιμο το μαύρο χρώμα, ενώ οι Ινδοί το άσπρο. Πάντως, στην ελληνική ζωγραφική το άσπρο έχει την έννοια του φωτός και την σημασία της κατάνυξης.

12 comments:

P. Kapodistrias said...

Εξαιρετικά πρωτότυπο όλο αυτό κι ενδιαφέρον.
Χαιρετισμούς στους καλούς σας ζωγράφους.
Να δημιουργείτε από κοινού ζωοφόρες χρωματικές αισθήσεις!!!

Alkmini said...

Λευκο!!!
απ τα αγαπημενα μου χρωματα κι ας υπαρχει απουσια χρωματων
Εχω κανει στο παρελθον αφιερωμα στο λευκο και σε αλλα χρωματα.

Πολυ ομορφο το σημερινο ποστ.
Καλη σου μερα.

Anastasios said...

@ Π.Κ.,

Το χρώμα -σε οποιοδήποτε σημείο και στοιχείο- μας δημιουργεί εγρήγορση. Είναι αυτό που δίνει ταυτότητα στα πράγματα.

Γι' αυτό χρησιμοποιείται και με φιλοσοφική διάσταση. Έτσι λέμε π.χ. ότι ο αδιάφορος είναι άχρωμος.

Anastasios said...

@ Aliki,

Είναι να μην είναι αγαπημένο χρώμα το άσπρο / λευκό;

Η πίστη μας η Αναστάσιμη, κι η Πατρίδα μας η ολόφωτη κι ολόλευκη, μας μύησαν στη γεύση του φωτός...

Α. Παπαγιάννης said...

Και όμως, από την πλευρά της φυσικής επιστήμης το λευκό είναι η μίξη όλων των χρωμάτων (στο γνωστό πείραμα με τον περιστρεφόμενο δίσκο που φέρει όλα τα χρώματα της ίριδος, ενώ το μαύρο είναι η απουσία χρώματος. Άλλο τώρα ότι στη ζωγραφική πράξη δεν μπορεί κανείς να αναπαραγάγει αυτές τις συνθήκες. Κάτι περισσότερο ξέρει ο "τα πάντα εν σοφία ποιήσας"...

Anastasios said...

@ Α. Παπαγιάννης,

Aυτό που λες είναι πολύ σωστό Αντώνη. Μας Θυμίζει και την θεολογική ερμηνεία του σκότους (που είναι μαύρο και πηχτό), για το οποίο λέμε πως ισοδυναμεί με απουσία του φωτός (που συμβολίζεται συνήθως με το άσπρο / λευκό).

Anonymous said...

Ξεχάσαμε το λευκό των Αγγέλων, το λευκό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, το μαγικό λευκό της Ανάστασης Του στην Μονή της Χώρας..
Το λευκό της Αγνότητας του Θεού!

Κ.Κ.

Anastasios said...

@ K.K.,

Σε μια σύντομη αναφορά λίγα μόνο στοιχεία μπορεί κανείς να αναφέρει, ως έναυσμα.

Για τις δικές σας σκέψεις που συμπληρώνουν το puzzle σας είμαστε όλοι ευγνώμονες.

Anonymous said...

Ευχαριστώ Αδελφέ της καρδιάς.
Στοχάζομαι, πορεύομαι, συχνά και άθελα αμφιβάλω, μα πάντα έρχεται το Φως Του να δείξει την σκιά μου στην παλάμη Του.
Και τότε γίνομαι πάλι Φως
Συν-Ένωσης....

Κ.Κ.

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ said...

Δεν γνώριζα τόσες λεπτομέρειες για το λευκό το χρώμα, μα μόλις είδα το τριαντάφυλλο της εικόνας αμέσως φωτογράφισα τα δυο ίδια λευκά από την τριανταφυλλιά μου, που βρίσκονται τούτη τη στιγμή στο γραφείο μου και επιφυλάσσομαι να τα στείλω με mail.

Μετ' ασπασμών τε και εναγκαλισμών

Anastasios said...

@ ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ,

Είμαι ευγνώμων για την καταπληκτική αυτή φωτογραφία, που έλαβα με e-mail, γεμάτη αγάπη και ειλικρινές συναίσθημα.

Φωνή φιλίας επί των ηλεκτρονικών κυμάτων...

Anonymous said...

ΣΥΓΝΩΜΗ ΕΓΩ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΤΟΣΟ ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΗΣ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΩ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ,ΑΝ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΤΑΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΑΙ ΘΑΣΣ ΣΑΣ ΗΜΟΥΝ ΕΥΓΝΩΜΩΝ!!

ΤΕΛΙΚΑ ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΟ ΛΕΥΚΟ Η ΤΟ ΑΣΠΡΟ?
ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΕΙΝΑΙ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟ?
Η ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ?
ΟΤΑΝ ΚΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΡΟΣΩΠΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΝΑ ΛΕΜΕ ΟΥΔΕΤΕΡΟ?
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑ???
ΜΑΛΛΟΝ ΓΟ ΤΑ ΕΧΩ ΠΟΛΥ ΜΠΕΡΔΕΜΕΝΑ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΜΟΥ,ΤΟ ΜΟΝΟ ΑΠΛΑ ΠΟΥ ΤΗΕΛΟ ΝΑ ΜΟΥ ΠΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΝ ΤΟ ΑΣΠΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΕΙΝΑΙ ΧΡΩΜΑΤΤΑ Ι ΟΧΙ!!!