Σε λίγους μήνες κλείνουν εβδομήντα χρόνια από τα Σεπτεμβριανά του 55 και πέρασαν εξήντα ένα χρόνια από τις Απελάσεις το 64.
Στις 29 Απριλίου, μια από τις αίθουσες του Ελληνικού Κέντρου στο Λονδίνο φιλοξένησε ένα κομμάτι Ρωμιοσύνης που ενώθηκε για να βιώσει τις προσπάθειες εξάλειψης του γένους μας από την Πόλη, μέσα από την προβολή της ταινίας <Οι μη χαμένες πατρίδες> που διοργάνωσε ο Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι πρωταγωνιστές της ταινίας, μάρτυρες και πάσχοντες άνθρωποι που έζησαν την βία, τον τρόμο και με κατάληξη τον απάνθρωπο ξεριζωμό από την γενέτειρα τους, αντιπροσώπευσαν τους πολλούς άλλους που υπέστησαν τα ίδια, καθήλωσαν όλους με το βλέμμα του καθενός προσηλωμένο στην οθόνη. Τα δάκρυα του ενός ήταν και τα δάκρυα εκατοντάδων άλλων που ένιωσαν την ίδια θλίψη, την ίδια απελπισία και την ίδια ανικανότητα να σταματήσουν την τραγωδία που κομμάτιαζε το βιός και κατακρεουργούσε την ψυχή και όλο τους το <υπάρχειν>.
Με καταγωγή από εκείνα τα χώματα κάποιοι και κάποιοι γεννημένοι σε αυτά, άλλοι που έζησαν τον παφλασμό των κυμάτων στις παραλίες τους, που άκουσαν και έψαλλαν το Χριστός Ανέστη και το Χαίρε Νύμφη, που Λειτούργησαν και Λειτουργήθηκαν στις Εκκλησιές τους, μερικοί ενημερωμένοι από άρθρα σε εφημερίδες και την τηλεόραση σε κάθε επέτειο και λιγοστοί που έζησαν τα δράμα που ξετυλιζόταν μπροστά στα μάτια τους, οι θεατές με κομμένη την ανάσα παρακολουθούσαμε ρουφώντας την κάθε λεπτομέρεια αυτών που βλέπαμε και ακούγαμε... Με τη σημαντική παρουσία της Εκκλησίας, τρεις Κληρικοί ο καθένας γεννημένος μακριά από την Πόλη, αλλά μέλος του δικού μας <<ανήκειν>>, σε απόσταση αναπνοής, στα πρόσωπά των δικών μας ανθρώπων, ζούσαμε και εμείς τα όσα πέρασαν.
Τα θλιβερά παθήματα, αυτά <<Των Γεγονότων του πενήντα πέντε>>, κοινώς <<Τα Σεπτεμβριανά>> και κατ' άλλους <<Τα Σπασίματα>>, ορδές αγριανθρώπων, ξυλοκόπημα, φωνές καπνοί και φωτιές -βαθιές πληγές που ακόμα να κλείσουν- , και αυτά των Απελάσεων -<<Οι διωγμοί >>- του εξήντα τέσσερα. Γεροί, δυνατοί κι αδύνατοι, άρρωστοι και ανήμποροι, όλοι στο ίδιο τσουβάλι. Κοντά τους, και οι υπόλοιποι της φαμιλιάς. Πώς αλλιώτικα; Πώς να διαλυθεί η οικογένεια; Όταν ο Ελληνικής υπηκοότητας σύζυγος απελαύνεται, τι θα κάνει η Τουρκικής υπηκοότητας γυναίκα του και τα παιδιά τους; Αναγκαστικά θα ακολουθήσουν. Και μετά οι υπόλοιποι, τα αδέλφια και τα εξαδέλφια, Αρον-άρον, να κλείσουν τα σπίτια, να κλειδώσουν οι πόρτες και τα παντζούρια... Να πουν αντίο στον Βόσπορο και στα νησιά, στην Μπαλουκλιώτισσα και στην Αγία Βλαχέρνα... Να αποχαιρετήσουν την Εκκλησία της Ενορίας τους, τους νεκρούς στα Κοιμητήρια και το Πατριαρχείο. Να αφήσουν σπουδές στην μέση. Γιατί;
[Σαν ένα θαλασσοπούλι που καθισμένο στην πλώρη μιάς μαούνας στην μέση ενός θαλασσινού περάσματος, προσπαθεί να κάνει τις επιλογές του. Στα δεξιά του η Δύση και στα ζερβά του η Ανατολή. Πίσω του ο τόπος και το βιός του αλλά και οι κυνηγοί με τα τουφέκια έτοιμα, <πέτα,πέτα,αερίσου...>. Προς τα που να πετάξει; Ποιόν αέρα να πάρει; Άγνωστοι αέρηδες. <<Φύγε, φύγε, ξεκουμπίσου, δρόμο...>>. Άγνωστοι δρόμοι. Στα καλά καθούμενα. Και έχε γειά... Γεντικουλέ και Θαραπειά...]
Από τότε που γεννήθηκε η ιδέα και άρχισαν οι συνεντεύξεις για να ολοκληρωθεί το έργο -για έργο πρόκειται-, από αυτούς που εξιστορούσαν τις εμπειρίες τους πέρασε καιρός και πλέον δεν βρίσκονται όλοι σε αυτήν την ζωή. Το έτσι θέλω της μηχανής του χρόνου δεν αστειεύεται και όταν στερέψει το λάδι σβήνει και η φλόγα στο καντήλι.
Αλλά υπάρχει η μνήμη και μένουν τστιμπλίδες στην στάχτη.
Λίγο φύσημα, μια ανάσα, μιά πνοή, για να μην ξεχαστούν ποτέ.
Νίκη Beales
Μάιος 2025
No comments:
Post a Comment