Εγκαίνια της Βασιλεύουσας

 

11 Μαΐου - Ανάμνηση των εγκαινίων της Κωνσταντινούπολης

 

Γενεθλίων σῶν δεῖ με τιμᾶν ἡμέραν,
Ἐν σοὶ Πόλις τυχόντα τῶν γενεθλίων.
 
Στο συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε:
 
Τῇ ΙΑʹ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς τὴν ἀνάμνησιν πνευματικῶς ἐπιτελοῦμεν τοῦ Γενεθλίου, ἤτοι τῶν Ἐγκαινίων ταύτης, τῆς Θεοφυλάκτου καὶ βασιλίδος τῶν πόλεων, τῆς κατ’ ἐξαίρετον ἀνακειμένης τῇ Δεσποίνῃ ἡμῶν καὶ ἁγίᾳ Θεοτόκῳ, καὶ ὑπʼαὐτῆς διὰ παντὸς σῳζομένης.
 
Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος κατέλαβε την πόλη του Βυζαντίου, την έκτισε μεγαλύτερη και την ονόμασε Κωνσταντινούπολη. Στις 11 Μαΐου του 330 μ.Χ. και αφού τελείωσε όλο το τειχόκαστρο, τα σπίτια και τις Ιερές εκκλησίες, την αφιέρωσε στην Υπεραγία Θεοτόκο. Κατόπιν για να ευχαριστήσει τον Θεό, για το μεγαλοπρεπές αυτό έργο, έκανε λιτανεία με τον τότε Πατριάρχη, όλο τον κλήρο και τον λαό. Όταν ανέβηκαν στον Φόρο, έστησαν εκεί οι πολίτες δικό του ανδριάντα, που μέσα στο κεφάλι του έβαλαν τα καρφιά με τα όποια κάρφωσαν τον Χριστό. Στη βάση του ανδριάντα τοποθέτησαν τα δώδεκα καλάθια, που μέσα είχαν μαζέψει τα περισσεύματα των πέντε άρτων, που ευλόγησε ο Χριστός και πολλαπλασιάστηκαν. Από τότε λοιπόν η Εκκλησία, γιορτάζει κάθε χρόνο αυτή τη γιορτή για ανάμνηση.
 
Η συγκεκριμένη ημέρα της τελέσεως των εγκαινίων της Κωνσταντινουπόλεως επιλέχθηκε σκόπιμα, γιατί συνέπιπτε με την ημέρα της μνήμης του μαρτυρίου του Αγίου Ἱερομάρτυρος Μωκίου, ο οποίος ήταν και ο πολιούχος του Βυζαντίου.
 
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’.
Τῆς Θεοτόκου ἡ Πόλις, τῇ Θεοτόκῳ προσφόρως, τὴν ἑαυτῆς ἀνατίθεται σύστασιν, ἐν αὐτῇ γὰρ ἐστήρικται διαμένειν, καὶ δι᾽ αὐτῆς περισώζεται καὶ κραταιοῦται, βοῶσα πρὸς αὐτήν, Χαῖρε ἡ ἐλπίς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς.