Ζακυνθινό καρναβάλι και βενετσιάνικος γάμος

Η πατρίδα μου, η Ζάκυνθος, γιορτάζει τις Απόκριες και το παραδοσιακό καρναβάλι, όπως άλλωστε και όλη η Ελλάδα. Στην Ζάκυνθο όμως έχουμε συγκεκριμένα έθιμα που είναι λίγο διαφορετικά από τις υπόλοιπες περιοχές της ελληνικής επικράτειας. Τα έθιμα της Ζακύνθου είναι βαθιά επηρεασμένα από την Ενετοκρατία, που κυριάρχησε στο νησί για περίπου 300 χρόνια.

Έτσι στην Ζάκυνθο έχουμε τις λεγόμενες «μάντσιες», δηλαδή τις αυτοσχέδιες αστειότητες, τις «Ομιλίες», μονόπρακτες θεατρικές παραστάσεις που παρουσιάζονται στο δρόμο, το έθιμο της γκιόστρας, δηλαδή της μεσαιωνικής κονταρομαχίας και αγώνων των ιπποτών, το «πόβερο καρναβάλι», την λεγόμενη κηδεία της μάσκας και τον βενετσιάνικο γάμο.

Φυσικά το καρναβάλι της Ζακύνθου είναι μικρή αντιγραφή του καρναβαλιού της Βενετίας. Τα παλιά χρόνια (15ος αιώνας), το καρναβάλι άρχιζε από τις 7 Ιανουαρίου και κρατούσε έως και την Κυριακή της Τυροφάγου. Την Κυριακή της Τυροφάγου οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν πένθιμα για να αναγγείλουν την έναρξη της Σαρακοστής. Άντρες και γυναίκες φορούσαν μάσκες, τις «μωρέττες», ξεχύνονταν στους δρόμους, διασκέδαζαν, επισκέπτονταν συγγενικά και φιλικά σπίτια και όλοι μαζί κατέληγαν στα καζίνα (λέσχες συναναστροφής των ευγενών).

Έχουν περάσει πολλά χρόνια από την πάροδο της Ενετοκρατίας, η οποία έληξε με την επανάσταση των Ιακωβίνων και το κάψιμο του Λίμπρο Ντ’ Όρο (ακολούθησε και αυτή το ρεύμα της εποχής και της Γαλλικής επανάστασης!) Παρ’ όλα αυτά οι Ζακυνθινοί κρατάνε ακόμα κάποια έθιμα του βενετσιάνικου καρναβαλιού και ένα από αυτά είναι ο βενετσιάνικος γάμος.

Για όλους όσους θέλετε να ζήσετε ένα παλιό αποκριάτικο έθιμο, πηγαίνετε στην Ζάκυνθο το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς, θα δείτε να αναβιώνετε ο βενετσιάνικος γάμος.  

Ο βενετσιάνικος γάμος είναι η αναπαράσταση ενός γάμου Ζακυνθινών ευγενών του 16ου αιώνα. Η πομπή του γάμου διασχίζει όλο το ιστορικό κέντρο της πόλης της Ζακύνθου και καταλήγει την πλατεία του Αγίου Μάρκου. Όλοι είναι ντυμένοι με τα ρούχα της εποχής των Βενετσιάνων του 16ου αιώνα. Την πομπή ξεκινάνε οι σημαιοφόροι και οι τυμπανιστές. Ο γαμπρός είναι η προσωποποίηση του ήρωα της ηρωικής ναυμαχίας της Ναυπάκτου, ο γάμος τελείται παρουσία νοδάρου (συμβολαιογράφου) και η νόνα (η γιαγιά είτε του γαμπρού είτε της νύφης) μεταφέρεται με λεντίκα (κλειστό φορείο που μετακινούνταν οι ευγενείς κυρίες της εποχής, το κουβαλούσαν στις πλάτες τους τέσσερις υπηρέτες της οικογένειας). Την λεντίκα ακολουθούν τα προικιά της νύφης.

Ας μην ξεχνάμε ότι το καρναβάλι της Ζακύνθου ξεκίνησε από τον τότε Βενετσιάνο προβλεπτή Ζακύνθου, Πέτρο Φώσκολο. Κι ας μην ξεχνάμε ότι αυτός που αναβιώσε το έθιμο ήταν ο Αντώνης Μιλάνος, ιδρυτής του Μιλάνειου Ναυτικού  Μουσείου της Ζακύνθου. Καλή Σαρακοστή σε όλους!

Εύη Ρούτουλα