Monday 31 December 2018

Τῆς Παραμονῆς τοῦ Ἀγίου Βασιλείου


...κα τς Πρωτοχρονις ο χραντες μνμες...

Στ Μνήμη τς Μητέρας μου Μαγδαληνς


πόψε, παραμον το γίου Βασιλείου, νοερ ξαναγυρν στν παλι μας τ φορνο κα ξαναθυμμαι κενες τς γιορτινς πόβραδες ρες, ταν πι τέλειωνε τ λοήμερο τ πανηγύρι μ τς γιοβασιλιάτικες τς κουλορες.

Δυ μέρες τ χρόνο στν παλι μας τ φορνο γινόταν να πρωτότυπο πανηγύρι πο τ θυμμαι μ νοσταλγία, γιατ πνε πολλ χρόνια πο παψε ν πάρχει.  πως παψαν  πολλ τέτοια ραα πράγματα, τ ποα κι ταν ζυμωμένα μ τ ζω κα τ βιοτ το παλιο το Κληματιανο. Κι οί μέρες ατς ταν Παραμον το γίου Βασιλείου κα τ Μέγα Σάββατο, μέρες πο πρεπε ν ψηθον ο κουλορες, κενα τ περίφημα γιορτιν γλυκίσματα, τ ποα παρασκευάζονταν σ κάθε σπίτι -δν πρχαν βλέπεις τότε τ τοιμα- γι τ καλό. Γι τ καλ το σπιτιο κι λης τς οίκογένειας, κτς ν πρχε πένθος.  

μως ς  πάρουμε τ πράγματα πό τν ρχή, τσι, δηλαδή, πως λέμε  να λησμονημένο παραμύθι…

παλις φορνος το παππο τν παραμον το γίου Βασιλείου εχε, πό τ βαθ τ χάραμα κόμα, ρκετ κίνηση. Γιατ πρεπε πρω-πρω ν ζυμωθε κα ν φουρνιστε τ ψωμ μαζ μ τς κουλορες τς καμωμένες πό τ διο τ ζυμάρι, φροντισμένες μόνο περισσότερο πό τ πόλοιπο τ ψωμ φο τς βαζαν μέσα σ μικρ στρογγυλ ταψάκια κα τς στόλιζαν μ μύγδαλα κα καρύδια «ζωγραφίζοντας», στν πασπαλισμένη μ σουσάμι πιφάνεια,  τ νθος τς μαργαρίτας.

Σν τέλειωνε λη ατ διαδικασία, γύρω στς χτώμιση στς ννιά τ πρω, ρχιζαν ν φέρνουν ο νυκοκοιρές, τς γλυκς τς κουλορες. Τς μεγάλες σ ερύχωρα ταψι κα τς μικρότερες σ μεγάλα ταψι τρες-τρες μαζ περισσότερες Παλιότερα κάνανε κα μικρολες, σν κουλουράκια, στολισμένες μ «κοκόσες» μύγδαλου, μία γι τ εκονίσματα κα μία γι τ ζα το σπιτιο.

Πι προσεγμένες ταν ο μεγάλες, γιατ προορίζονταν γι τς πεθερές κι τσι πρεπε ν εναι ψογες. Γι᾿ ατ κα τς κεντοσαν μ προσοχή βάζοντας μεγάλη τέχνη. Πς γινόταν τ κέντημα; φο χάραζαν στν πιφάνεια το ζυμαριο μι μεγάλη μεργαρίτα, στερα παίρνανε δύο σπιρτόξυλα κα νασήκωναν τ ζυμάρι, κοιτώντας ν μ ξεφύγουν πό τ σχέδιο. Γινόταν τσι να θαυμάσιο νάγλυφο, τ ποο ταν στολίζονταν μ καρύδια -να λόκληρο στ μέση κι λλα τέσσερα γύρω,  συνολικ πέντε, κα λευκς κοκόσες μύγδαλου γύρω πό τ κάθε καρύδι- ταν να ργο τέχνης. Γιατ παιτοσε κόπο, καπατσοσύνη κα πιτειδιότητα.

Ο μικρότερες γι τ παιδιά, τ σπίτι, τ νήψια, τ βαπτιστήρια κ.λ.π. δν εχαν τ διο κέντημα. κενες τς «τσουγκράνιζαν» μ τ πηρούνι, λλ κα μ μι καθαρ κτένα το χτενίσματος, συνήθως μικρή.

Ατ πο πρεπε ν προσέξει φούρναρης ταν ν μν «ρπάξουν» ο κουλορες, δηλαδ ξεροψηθον στν πιφάνεια κα μείνουν μές π μέσα. Γι᾿ ατ φρόντιζε ν τς σκεπάζει μ λαδόκολλα κα ν χει σταθερ φωτιά, χι περβολική, στε τ ψήσιμο ν γίνει σιγά-σιγά.

Εὐωδίαζε τότε φορνος κι νέβαινε ατ μοσχοβολι πό τν καπνοδόχο κα χύνονταν στ χωριό... «ρή, ψένει στ᾿ κλούρις...» λέγανε ο Κληματιανές κι εχονταν «Καλ χρουνιά».

Τ πομεσήμερο, ταν τελείωνε τ ψήσιμο τς κουλούρας, ρχιζε τ ψήσιμο τν φαγητν, λίγων πάντα, γιατ μαγείρευαν στ σπίτι ο περισσότεροι.

Μέρες εωδίαζε ο φορνος π τ ψήσιμο τν γιοβασιλιάτικων γλυκυσμάτων κα φαγητν... Κι ναμιγνύονταν εωδι τς ψημένης ζάχαρης το μύγδαλου μ τ ρωμα τν γριων τν ξύλων το δάσους... πως κα το ψημένου κρέατος μ τς παραπάνω εωδιές... Μέχρι πο ρθε μι μέρα που λ᾿ ατ πέρασαν στν στορία, πως κα τ πρόσωπα,  πο ν κι εχήθηκαν «κι τ᾿ χρόν’», πόμενος χρόνος τ βρκε μακρυ π᾿ λα ατά.

Κι ρχονται κάτι τέτοιες μέρες, γιορταστικς ξπαντος, λλ κα μέρες μνήμης ν ξαναγγίξουν τν ψυχή, ν τν ξαναφέρουν σ κενες τς χραντες τς γιορτινς τς μέρες...

π. Κ.Ν. Καλλιανός
Παραμον Πρωτοχρονις 2019

No comments: